Wanneer je als podotherapeut patiënten krijgt met klachten als Osgood-Schlatter, pubalgie, artrose, stressfracturen, achillespeesklachten, fascitis plantaris, shin-splints of morbus sever, dan is de kans groot dat er in het verleden ook al sprake is geweest van klachten, waarbij bot of pezen onder druk staan. Het bot speelt daarbij een grotere rol dan misschien in eerste instantie verwacht. Dat stelde Thomas D’havé, onder meer osteopathisch consultant van voetbalclub Ajax, tijdens het BorgInsole congres van 21 april in Antwerpen. D’havé behandelt voetballers volgens de principes van de klinische psycho-neuro-immunnologie (kPNI).*
* De kPNI of Klinische Psycho-Neuro-Immunologie, bestudeert hoe het lichaam als een geheel functioneert en hoe het kan dat we ziek worden of niet meer herstellen. Klinische Psycho Neuro Immunologie gaat over de interactie tussen het denken (psyche), de werking van de hersenen (neuro), het immuunsysteem (immunologie) en het hormonale systeem (endocrinologie).
Het symptoom is nooit het probleem
Het symptoom is nooit het probleem, stelt Thomas D’havé. Wanneer hij spelers die pubalgieklachten hebben, uitvraagt over klachten in het verleden, dan blijken ze vaak te maken hebben gehad met hielpijnen of Osgood-Schlatter. Dat zijn ook de spelers die artroseklachten zullen krijgen, benadrukt hij. “ Vraag je dus als behandelaar af of het de eerste keer is dat het bot onder druk komt te staan. Heel vaak staat het bot als groep , als één orgaan, onder druk. Er gaat altijd een film aan symptomen vooraf aan bot- of peesklachten.” Zo kan het zijn dat de moeder van de patiënt tijdens haar zwangerschap 20 kg of meer in gewicht is toegenomen. “Dan heeft het kind automatisch een eiwittekort en kun je met 100% zekerheid stellen dat de aanleg van de botstructuur onvoldoende sterk is.”
Verstoorde werkingsmechanismen
Algemeen bekend is dat botten een functie hebben om onze organen te beschermen of om ons voort te bewegen. Maar ze hebben nog een belangrijke rol. “Botten staan in dienst van het lichaam en van het immuunsysteem. Als het immuunsysteem actief is, steelt het energie van het bot. Dat is geen rocket science maar fysiologie”, aldus D’havé.
Botten (en pezen) komen onder druk te staan als er een verstoring is in het dag- en nachtritme van botten of in de buffering door de botten van de bloedsuikerspiegel.
1. Dag- en nachtritme van botten
D’havé legt uit dat de botten verantwoordelijk zijn voor de productie van het hormoon osteocalcine en dat die productie een dag- en nachtritme kent.
Overdag produceren de botten gedecarboxyleerd osteocalcine. Dit hormoon speelt een belangrijke rol bij de productie van insuline, bij insulinegevoeligheid, bij de productie van geslachtshormonen en onder meer bij neuroneogenese, maar dit proces zorgt tegelijkertijd voor botafbraak. In dit proces staan de botten dus in dienst van onze stofwisseling, voortplanting en onze hersenen.
’s Nachts produceren de botten gecarboxyleerd osteocalcine dat zorgt voor de eigen botopbouw. Om dit gecarboxyleerd osteocalcine te kunnen produceren hebben de botten 3 stoffen nodig: magnesium, melatonine en vitamine K.
Maar, zo stelt D’havé: “Heel veel mensen hebben tegenwoordig een magnesiumtekort en zonder magnesium hebben we geen gecarboxyleerd osteocalcine.” Ook de productie van melatonine dat geproduceerd wordt als het donker is en de productie van vitamine K kunnen onder druk staan. “Mensen die nachtdienst draaien, zoals verpleegsters, hebben een groter risico op botbreuken. Een tekort aan duistere uren is namelijk een predisponerende factor voor botletsels. Om meer duistere uren te creëren zou je gebruik kunnen maken van een blue light filter bril”, aldus D'havé. Wat betreft vitamine K: “Dat wordt geproduceerd als we een gezonde darmflora hebben. Hoe slechter onze darmflora (dat wil zeggen hoe meer slechte bacteriën in de darmen) hoe beroerder de productie van vitamine K en hoe slechter de botten.”
Als er vanwege een energietekort of een tekort aan de eerder genoemde stoffen, een verstoring optreedt in dat dag- en nachtritme, dan krijgt het dagritme vanwege de belangrijke functies voorrang op het nachtritme. Het gevolg is dat de botopbouw in het gedrang komt. De botten offeren zichzelf op.
2. Botten bufferen de bloedsuikerspiegel
Botten kunnen bijdragen aan het stabiliseren van de bloedsuikerspiegel. Osteocalcine stimuleert namelijk de productie van insuline door de pancreas. Hoe beter de insuline werkt hoe minder dat het bot hoeft te bufferen. “Als botten voor een week moeten bufferen is dat niet erg, maar als dat maanden achter elkaar doorgaat, ontstaan er bot- en/of peesklachten. Dat is belangrijk om voor ogen te houden. Bot zou eigenlijk nooit klachten mogen geven.” D’havé merkt op dat mensen vroeger , toen ze gemiddeld niet ouder werden dan 40 jaar, pas rond die leeftijd klachten kregen aan het bot. “Tegenwoordig zie je al botklachten bij 18-jarigen of jonger.” Bij twee 17-jarige voetbalspelers van Westham United werden veelvuldig bot- en aanhechtingsproblemen geconstateerd. Uit onderzoek van de jonge ploeg bleek 30% van de spelers al pre-diabetes te hebben. De waarden voor de bloedsuikerspiegel bleken wel binnen de marges te liggen, maar er was sprake van een slechte insulinegevoeligheid en hun betàcel-activiteit lag veel te hoog, waardoor de pancreas veel te had moest werken. “Bij deze spelers schiet het bot te hulp en offert zichzelf op." Eerder is ook al een link tussen diabetes en artrose aangetoond.
Literatuur
Tijdens zijn presentatie verwees D’havé naar onderstaande literatuur:
· Razny. Carboxylated and uncarboxylated osteocalcin in metabolic Complications of human obesity and prediabetes. Diabetes Metab Res; 2017
· Veldhuis-Vlug AG, Fliers E, Bisschop PH. Bone as a regulator of glucose metabolism. Neth J Med: 2013 oct: 71 (8):396-400
· Ferron M, Locombe J. Regulation of energy metabolism by the skeleton: osteocalcin and beyond. Arch Biochem Piophys. 2014 Nov 1;561:137-46/ doi: 10.1016/j.abb.2014.05.022. Epub; 2014 Jan 2
· Feskanich D. Nightshift work and fracture risk: the Nurses, Healthy study. Osteoporosis Int; 2009
· Goa W. Melatonin enhances chondrogenic differentiation of human mesenchymal stem cells. J Pineal Res; 2014
· Liu. Regulation of glucose handling by skeleton: insights from mouse and human studies. Am Diabetes Ass; 2016
· Schett. Diabetes is an independent predictor for severe osteoarthritis: results from a longitudinal cohort study. Diabetes Care; 2013
· Catiglioni. Magnesium and Osteoporsis: Current State of Knowlegde and Future Research Directions. Nutrients; 2013