Optie A:
Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
Optie B:
Deel de link per e-mail
Link delen

vorige hoofdstuk Stoornis in de lichaamsbeleving

Tip

Swipe om te navigeren naar een ander hoofdstuk

2001 | OriginalPaper | Hoofdstuk

5. Pijnstoornis

eerste hoofdstuk lezen

Auteurs: Dr. G. Crombez, Dr. J.W.S. Vlaeyen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Gepubliceerd in: Behandelingsstrategieën bij somatoforme stoornissen

» Toegang tot de volledige tekst krijgen

Samenvatting

Tot de meest voorkomende somatische klachten behoren diverse vormen van pijn, waaronder vooral hoofdpijn, buikpijn en pijn in het bewegingsapparaat. Gelukkig zijn de pijnklachten niet voor iedereen even ernstig en ervaart slechts een gering percentage mensen beperkingen in het dagelijks leven. Deze personen doen vaak een beroep op medische hulpverleners. Naast beperkingen in het beroepsleven en sociale leven rapporteren sommige patiënten emotionele, cognitieve en gedragsproblemen. Tot het klinische beeld behoren dan angst en depressie, gevoelens van irritatie, frustratie, hulpeloosheid en machteloosheid, overmatig medicijngebruik, slechte nachtrust, en een blijvende vraag om medische hulp. Aangezien er geen onmiddellijke en definitieve oplossing is voor het pijnprobleem, is dit een zeer moeilijk te behandelen groep van patiënten. Doelstellingen van behandeling zijn dan eerder gericht op beheersing van de somatische klacht en verbetering van de levenskwaliteit.

Log in om toegang te krijgen

Hier inloggen

Met onderstaand(e) abonnement(en) heeft u direct toegang:

BSL Psychologie Totaal

Met BSL houdt u eenvoudig en efficiënt uw vak bij. Met een online abonnement heeft u toegang tot een groot aantal boeken, tijdschriften en online nascholing. Denk hierbij aan e-learnings en web-tv's. Zo kunt u op uw gemak en wanneer het u het beste uitkomt verdiepen in uw vakgebied.

Meer informatie

Aldrich, S., Eccleston, C., & Crombez, G. (2000). Worrying about chronic pain: Vigilance to threat and misdirected problem solving. Behaviour Research and Therapy, 38, 457–470. CrossRefPubMed

American Psychiatric Association (apa) (1994). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Fourth Edition. Washington dc: apa.

Asmundson, G.J.G., Norton, G.R., & Jacobson, S.J. (1996). Social, blood/injury, and agoraphobic fears in Patiënts with physically unexplained chronic pain - are they clinically significant. Anxiety, 2, 28–33. CrossRefPubMed

Bandura A. (1977). Self-efficacy: towards a unifying theory of behavior change. Psychological Review, 84, 191–215. CrossRefPubMed

Beecher, H.K. (1959). Measurement of subjective responses. Oxford: University Press.

Bogaards, M.C., Kuile, M.M. ter (1994). Treatment of recurrent tension headache: a metaanalytic review, Clin J Pain, 10, 174–90.

Broeck, A. Van den, Houdenhove, B. Van, Crombez, G., Goubert, L., Damme, S. Van, & Viane, I. (2000). Hypervigilantie voor pijn bij patiënten met chronische pijn In: H. Mattie, J. Spierdijk & B. Van Houdenhove (red.) Pijninformatorium, PS, 3210, 1–16. Houten/Diegem: Bohn, Stafleu, Van Loghum.

Crombez, G., Baeyens, F., Eelen, P. & Bergh, O. Van den (1991a). Pijn en pijnmodulatie door aversieve gebeurtenissen. Gedrag en Gezondheid, 19, 177–190.

Crombez, G., Baeyens, F., de Laat, A. & Goossens, L. (1991b). Bruxisme: een literatuuroverzicht. Gedragstherapie, 24, 157–172.

Crombez, G., Broeck, A. Van den, & Vlaeyen, J. (1997). Objectief meten bij chronische pijnproblemen: een overzicht van Nederlandstalige instrumenten. In: H. Mattie, J. Spierdijk & B. Van Houdenhove (red.), Pijninformatorium, PT, 2000, p. 1–24. Houten/ Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.

Crombez, G., Vervaet, L., Lysens, R., Baeyens, F., & Eelen, P. (1998). Avoidance and confrontation of painful back straining movements in chronic back pain Patiënts. Behaviour Modification, 22, 62–77. CrossRef

Damme, S. Van, Crombez, G., Vlaeyen, J.W.S., Goubert, L., A. Van den Broeck, & B. van Houdenhove (2000). De Pain catastrophizing Scale: Psychometrische karakteristieken en normering. Gedragstherapie, 33, 209–220.

Dijkstra, A., Vlaeyen, J.W.S., & Rijnen, H. (1998). Bereidheid tot zelfmanagement van pijn bij patiënten met fibromyalgie. In: H. Mattie, J. Spierdijk & B. Van Houdenhove (red.), Pijninformatorium, PT 5170, p. 1-17. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.

Donaldson, S., Romney, D., Donaldson, M., & Skubick, D. (1994). Randomized study of the application of single motor unit biofeedback training to chronic low back pain. Journal of Occupational Rehabilitation, 4, 23–37. CrossRefPubMed

D’Zurilla, T.J., & Goldfried, M.R. (1971). Problem-solving and behavior modification. Journal of Abnormal Psychology, 78, 107–126. CrossRefPubMed

Eccleston, C., & Crombez, G. (1999). Pain demands attention: Acognitive-affective model of the interruptive function of pain. Psychological Bulletin, 125, 356–366. CrossRefPubMed

Eccleston, C., Williams, A.C., de C., & Stainton Rogers, W. (1997). Patiënts’ and professionals’ understandings of the causes of chronic pain: Blame, responsibility and identity protection. Social Science and Medicine, 45, 699–709. CrossRefPubMed

Engel, G.L. (1977). The need for a new medical model: A challenge for biomedicine. Science, 196, 129–136. CrossRefPubMed

Evers, A.W.M., Kraaimaat, F.W., Lankveld, W. van, Jacobs, J.W.G., & Bijlsma, J.W.J. (1998). De ziekte-cognitie-lijst (zcl). Gedragstherapie, 31, 205–220.

Fernandez, E., & Turk, D.C. (1995). The scope and significance of anger in the experience of chronic pain. Pain, 61, 165–175. CrossRefPubMed

Flor, H., Birbaumer, N., Schugens, M.M., & Lutzenberger, W. (1992). Symptom-specific psychophysiological responses in chronic pain Patiënts. Psychophysiology, 29, 452–460. CrossRefPubMed

Fordyce, W.E. (1976). Behavioral methods for chronic pain and illness. St. Louis: Mosby.

Gatchel, R.J., & Turk, D.C. (1996) Psychological approches to pain management. A practitioner’s handbook. New York: Guilford Press.

Goossens, M.E., Rutten-van Molken, M.P., Kole-Snijders, A.M., Vlaeyen, J.W., Breukelen, G. van, & Leidl, R. (1998) Health economic assessment of behavioural rehabilitation in chronic low back pain: a randomised clinical trial, Health Economy, 739–751.

Goossens, M.E.J.B., Vlaeyen, J.W.S., Portegeijs, P., Vet, H.C.W. de, & Weber, W. (2000) Het Rugboekje: patiëntenbrochure ‘omgaan met lage rugpijn’. Maastricht: Pijn Kenniscentrum.

Goubert, L., Crombez, G., Vlaeyen, J.W.S., Van Damme, S., A. Van den ,, & B. Van Houdenhove, (2000). De Tampa Schaal voor Kinesiofobie: Psychometrische karakteristieken en normering. Gedrag & Gezondheid, 28, 54–62.

Goubert, L., Francken, G., Crombez, G., Vansteenwegen, D., & Lysens, R. (in druk). Exposure to physical movement in chronic back pain Patiënts: no evidence for generalization across different movements. Behaviour Research and Therapy.

Hathaway, S.R., & McKingley, J.C. (1976). Minnesota Multiphasic Personality Inventory (revised edition). New York: Psychological Corporation.

Hout, J.H.C. van den, Vlaeyen, J.W.S., Kole-Snijders A.M.J., Heuts, P.H.T.G., Willen, J.E.H.L. & Sillen, W.J.T. (1998). Graded activity and problem solving therapy in subacute non-specific low back pain. Physiotherapy, 84, 167.

Hout, J.H.C. van den, Vlaeyen, J.W.S., Heuts, P.H.T.G., Willen, J.E.H.L., Sillen, W.J.T., Vet, H.C.W. de, & Passchier J. (aangeboden). Has problem solving therapy supplemental value when added to behavioral graded activity in non-specific low back pain Patiënts? A randomized clinical trial.

Huiskes, C.J.A.E., Kraaimaat, F.W. & Bijlsma, J.W.J. (1990). De ontwikkeling van de irgl. Gedrag en Gezondheid, 18, 78–98.

iasp (1986). Pain terms, a current list with definitions and notes on usage. Pain, 3, 216–221.

Jamison, R.N., Sbrocco, T., & Parris, W.C.V. (1989). The influence of physical and psychosocial factors on accuracy of memory for pain in chronic pain Patiënts. Pain, 37, 289–294. CrossRefPubMed

Jensen, M.P. (1992). Enhancing motivation to change in pain treatment. In: D.C. Turk & R. Melzack (Eds.), Handbook of pain assessment. New York: Guilford Press.

Jong, J.R. de, Vlaeyen, J.W.S., Geilen, M.J., & Heuts, P.H.T.G. (2000). De angst voor bewegen: geleidelijke exposure in vivo bij chronische lage-rugpijn, Directieve Therapie, 20,143–161.

Keefe, F.J., Caldwell, D.S., Baucom, D., Salley, A., Robinson, E., Timmons, K., Beaupre, P., Weisberg, J., & Helms, M. (1999). Spouse-assisted coping skills training in the management of knee pain in osteoarthritis: long-term follow-up results, Arthritis Care and Research, 12, 101–11. CrossRefPubMed

Kerns, R.D., Turk, D.C., & Rudy, T.E. (1985). The West Haven-Yale Multidimensional Pain Inventory (whympi). Pain, 23, 345–356. CrossRefPubMed

Kewman, D.G., Vaishampayan, N., Zald, D., & Han, B. (1991). Cognitive impairment in musculoskeletal pain Patiënts. International Journal of Psychiatry in Medicine, 21, 253–262. CrossRefPubMed

Kloot, W.A. van der, & Vertommen, H. (1989). De mpq-dlv. Een standaard Nederlandstalige versie van de McGill Pain Questionnaire. Achtergronden en handleiding. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Köke, A.J.A., Heuts, P.H.T.G., Vlaeyen, J.W.S., & Weber, W.E.J. (1999). Meetinstrumenten Chronische Pijn: Deel 1 Functionele status. Maastricht: Pijn Kennis Centrum (www.pijn. com).

Köke, A.J.A., & Thomassen, J.M.C. (2000). Operante behandelingsstrategieën. In: J.W.S. Vlaeyen & P.G.H.T. Heuts (red.), Gedragsgeoriënteerde behandelingsstrategieën bij rugpijn (p. 50–68). Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.

Köke, A.J.A., Vlaeyen, J.W.S., & Crombez, G. (2000). Pijnmeting, klinimetrie van chronische pijn. In: M. van Kleef, W.E.J. Weber, F. Winter, W.W.A. Zuurmond (red.), Handboek pijnbestrijding, p. 59-70. Leusden: De Tijdstroom.

Kole-Snijders, A.M.J. (2000). Cognitieve behandelingen. In: J.W.S. Vlaeyen & P.G.H.T. Heuts (red.), Gedragsgeoriënteerde behandelingsstrategieën bij rugpijn, p. 83-103. Houten/ Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.

Kole-Snijders, A.M.J., Vlaeyen, J.W.S., Goossens, M.E.J.B., Rutten-van Mölken, M.P.M.H., Heuts, P.H.T.G., Breukelen, G. van, & Eek, H. van (1999). Chronic low back pain: What does cognitive coping skills training add to operant behavioral treatment? Results of a randomized clinical trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 67, 931–944.

Kori, S.H., Miller, R.P., & Todd, D.D. (1990). Kinisophobia: A new view of chronic pain behavior. Pain Management, jan/febr, 35–43.

Kugler, K., Wijn, J., Geilen, M., Jong, J. de, & Vlaeyen, J.W.S. (1999) The Photograph series of Daily Activities (phoda). CD-rom version 1.0. Heerlen: Institute for Rehabilitation Research and School for Physiotherapy.

Kuile, M.M. ter, Linssen, A.C.G., & Spinhoven, Ph. (1993). The development of the multidimensional pain locus of control questionnaire (mplc) : Factor structure, reliability and validity. Journal of psychopathology and behavioural assessment, 15, 387–404. CrossRef

Linton, S.J., & Bradley, L.A. (1992). An 18-month follow-up of a secondary prevention program for back pain: help and hindrance factors related to outcome maintenance. Clinical Journal of Pain, 8, 227–36. CrossRefPubMed

Linton, S.J., Bradley, L.A., Jensen, I., Spangfort, E. e.a.. (1989). The secondary prevention of low back pain: A controlled study with follow-up. Pain, 36, 197–207.

Lousberg, R., Groenman, N., & Schmidt, A. (1996). Profile characteristics of the mpi-dlv clusters of pain Patiënts. Journal of Clinical Psychology, 52, 161–167. CrossRefPubMed

Lousberg, R., Breukelen, G.J.P. van, Groenman, N.H., Schmidt, A.J.M., Arntz, A., & Winter, F.A.M. (1999). Psychometric properties of the Multidimensional Pain Inventory, Dutch language version (mpi-dlv). Behaviour Research and Therapy, 37, 167–182.

Main, C.J., & Spanwick, C.C. (1995). Personality Assessment and the Minnesota Multiphasic Personality Inventory. 50 years on: Do we still need our security blanket? Pain Forum, 4, 90–96. CrossRef

Malec, J., Glasgow, R.E., Ely, R., & Kling, J. (1977). Coping with pain: A self-management approach. jsas Catalog of Selected Documents in Psychology, 7, 113 (ms. no. 1601).

McCracken, L.M. (1998). Learning to live with the pain: Acceptance of pain predicts adjustment in persons with chronic pain. Behaviour Research and Therapy, 74, 21–28.

McCracken, L.M., Zayfert, C., & Gross, R.T. (1992). The Pain Anxiety Symptoms Scale: development and validation of a scale to measure fear of pain. Pain, 50, 67–83. CrossRefPubMed

Melzack, R., & Casey, K.L. (1968). Sensory, motivational, and central control determinants of pain: A new conceptual model. In: D.R. Kenshalo (Ed.), The skin senses (p. 423–443). Springfield, IL: Thomas.

Melzack, R., & Katz, J. (1992). The McGill Pain Questionnaire: Appraisal and current status. In: D.C. Turk & R. Melzack (Eds.), Handbook of pain assessment. New York: Guilford Press, 152–168.

Melzack, R., & Wall, P. (1965). Pain mechanisms: a new theory. Science, 150, 971–979. CrossRefPubMed

Morley, S., Eccleston, C., & Williams, A. (1999). Systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials of cognitive behaviour therapy and behaviour therapy for chronic pain in adults, excluding headache. Pain, 80, 1–13. CrossRefPubMed

Nezu, A.M. (1986). Efficacy of a social problem-solving therapy approach for unipolar depression. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 54, 196–202. CrossRefPubMed

Nezu, A.M., Nezu, C.M., Friedman, S.H., Faddis, S., & Houts, P.S. (1998). A problem solving approach. Helping cancer Patiënts to cope. Washington DC : American Psychological Association. CrossRef

Öst, L.G. (1988). Applied relaxation: description of an effective coping technique., Scandinavian Journal of Behaviour Therapy, 17, 83–96. CrossRef

Penfield, W., & Boldrey, E. (1937). Somatic motor and sensory representation in the cerebral cortex as studied by electrical stimulation. Brain, 60, 389–443. CrossRef

Phillips, H.C., Grant, L., & Berkowitz, J. (1991). The prevention of chronic pain and disability: A preliminary investigation. Behaviour Research and Therapy, 29, 443–450. CrossRef

Pollard, C.A. (1984). Preliminary validity study of the Pain Disability Index. Perceptual and Motor Skills, 59, 974.

Reitsma, B. & Kole-Snijders, A.M.J. (2000). Biofeedback en ontspanningstherapie. In: J.W.S. Vlaeyen en P.H.T.G. Heuts (red.), Gedragsgeoriënteerde behandelingsstrategieën bij rugpijn. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.

Richards, J.S., Nepomuceno, C., Riles, M., & Suer, Z. (1982). Assessing pain behavior: The UAB Pain Behavior Scale. Pain, 14, 393–398 CrossRefPubMed

Roland, M., & Morris, R. (1983). A study of the natural history of back pain. Part I: Development of a reliable and sensitive measure of disability in low-back pain. Spine, 8, 141–144. CrossRefPubMed

Rosenstiel, A.K., & Keefe, F.J. (1983). The use of coping strategies in chronic low back pain Patiënts: relationship to Patiënt characteristics and current adjustment. Pain, 17, 33–44. CrossRefPubMed

Rudy, T.E., Turk, D.C., Brena, S.F., Stieg, R.L., & Brody, M.C. (1990). Quantification of biomedical findings of chronic pain Patiënts: development of an index of pathology. Pain, 42, 167–182. CrossRefPubMed

Spinhoven, Ph. (1989). Hypnosis and pain control. Academisch proefschrift. Rijksuniversiteit Leiden.

Spinhoven, Ph., Kuile, M.M. ter, & Linssen, A.C.G. (1994). Handleiding Coping met Pijn Vragenlijst. Experimentele versie. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Stomp-van den Berg, S.G.M., Vlaeyen, J.W.S., Kuile, M.M. ter, Spinhoven, Ph., Breukelen, G. van, & Kole-Snijders, A.M.J. (2001). Pijn Coping en Cognitie Lijst (pccl), Maastricht: Pijn Kenniscentrum.

Sullivan, M.J.L., Bishop, S.R., & Pivik, J. (1995). The pain catastrophizing scale: development and validation. Psychological Assessment, 7, 524–532. CrossRef

Tulder, M.W. van, Ostelo, R., Vlaeyen, J.W., Linton, S.J., Morley, S.J. & Assendelft, W.J. (2000). Behavioral treatment for chronic low back pain: A systematic review within the framework of the Cochrane Back Review Group, Spine, 25; 2688–2699.

Turk, D.C., Meichenbaum, O., & Genest, M. (1983). Pain and Behavioural Medicine;A cognitive behavioral perspective. New York: Guildford Press.

Turk, D.C., & Melzack, R. (1992). Handbook of pain assessment. New York: Guilford Press.

Turk, D.C., Okifuji, A., & Scharff, L. (1995). Chronic pain and depression - role of perceived impact and perceived control in different age cohorts. Pain, 61, 93–101. CrossRefPubMed

Turk, D.C., & Rudy, T.E. (1992). Cognitive factors and persistent pain - A glimpse into Pandora's box. Cognitive Therapy and Research, 16, 99–122. CrossRef

Turner, J.A., & Jensen, M.P. (1993). Efficacy of cognitive therapy for chronic low back pain. Pain, 52, 169–177. CrossRefPubMed

Vendrig, A., Deutz, P., & Vink, I. (1998). Nederlandse vertaling en bewerking van de Fear- Avoidance Beliefs Questionnaire. Nederlands Tijdschrift voor Pijn en Pijnbestrijding, 18, 1, 11–15.

Vlaeyen, J.W.S, Breukelen, G. van, Nooyen-Haazen, I.W.C.J., Stomp-van den Berg, S.G.M., & Kole-Snijders, A.M.J. (2001). De Pijn Cognitie Lijst, versie II (pcl-ii). Handleiding. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Vlaeyen, J.W.S., Geurts, S.M., Eek, H. van, Snijders, A.M.J., Schuerman, J.A., Groenman, N.H. (1989). Pijn Cognitie Lijst. Experimentele versie. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Vlaeyen, J.W., Groenman, N.H., Thomassen, J., Schuerman, J.A., Eek, H. van, Snijders, A.M., & Houtem, J. van (1989). A behavioral treatment for sitting and standing intolerance in a Patiënt with chronic low back pain, Clin J Pain, 5, 233–7.

Vlaeyen, J.W.S., & Heuts, P.G.H.T. (2000). Gedragsgeoriënteerde behandelingsstrategieën bij rugpijn. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.

Vlaeyen, J.W., Jong, J. de, Geilen, M., Heuts, P.H.T.G. & Breukelen, G. van (2001). Graded exposure in vivo in the treatment of pain-related fear: a replicated single-case experimental design in four Patiënts with chronic low back pain. Behaviour Research and Therapy, 39,151–66.

Vlaeyen, J.W.S., Jong J. de, Geilen, M., Heuts, P.H.T.G., & Breukelen, G. van. The treatment of fear of movement/(re)injury in chronic low back pain: exposure in vivo versus graded activity. A replicated single-case experimental cross-over design (aangeboden).

Vlaeyen, J.W.S., Jong, J. de, Geilen, M., & Crombez, G. Graded exposure in vivo for pain- related fear. The case of chronic musculoskeletal pain. In: C. Eccleston (Ed.), Handbook of clinical pain management (in druk).

Vlaeyen, J.W.S., Kole-Snijders, A.M.J., Boeren, R.G.B., & Eek, H. van (1995). Fear of movement (re)injury in chronic low-back-pain and its relation to behavioural performance. Pain, 62, 363–372.

Vlaeyen, J.W.S., Kole-Snijders, A.M.J., & Eek, H. van (1996). Chronische pijn en revalidatie. Praktijkreeks Gedragstherapie. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.

Vlaeyen, J.W.S., Pernot, H.F.M., Snijders, A.M.J. e.a. (1990a). Betrouwbaarheid en validiteit van een Nederlandse versie van de Pain Behavior Scale (pbs). Nederlands Tijdschrift voor de Psychologie, 45, 184–189.

Vlaeyen, J.W.S., Pernot, H.F.M., Snijders, A.M.J. e.a. (1990b). Assessing the components of observed chronic pain behavior: The Checklist for Interpersonal Pain Behavior (chip), Pain, 43, 337–347.

Wade, J.B., Price, D.D., Hamer, R.M., Schwartz, S.M., & Hart, R.P. (1990). An emotional component analysis of chronic pain. Pain, 40, 303–310. CrossRefPubMed

Waddell, G., Newton, M., Henderson, I., Somerville, D., & Main, C.J. (1993). Fear-Avoidance Beliefs Questionnaire (fabq) and the role of fear-avoidance beliefs in chronic low back pain and disability. Pain, 52, 157–168. CrossRefPubMed

Williams, D.A., & Thorn, B.E. (1989). An empirical assessment of pain beliefs. Pain, 36, 351–358. CrossRefPubMed

Titel

Pijnstoornis

Boek

Behandelingsstrategieën bij somatoforme stoornissen

Print ISBN: 978-90-313-3570-1

Elektronisch ISBN: 978-90-313-9589-7

https://doi.org/10.1007/978-90-313-9589-7

DOI

https://doi.org/10.1007/978-90-313-9589-7_5

Auteurs:

Dr. G. Crombez
Dr. J.W.S. Vlaeyen

Uitgeverij

Bohn Stafleu van Loghum

Volgnummer

Hoofdstuknummer

Hoofdstuk 5