Skip to main content
Top

2024 | OriginalPaper | Hoofdstuk

21. Persoonlijkheidsdiagnostiek in de forensische juridische context

Auteur : Sabine Roza

Gepubliceerd in: Praktijkboek persoonlijkheidsdiagnostiek

Uitgeverij: BSL Media & Learning

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Persoonlijkheidsdiagnostiek in een juridische context verschilt van diagnostiek in de behandelsetting in doelstelling, in de rol van de onderzoeker en in de context. Antisociaal gedrag kan voorkomen bij verschillende psychische stoornissen, maar ook bij mensen die niet voldoen aan de criteria van een psychische stoornis. In dit hoofdstuk wordt de verbijzondering van persoonlijkheidsdiagnostiek in een forensisch-psychiatrische context beschreven, zowel in de fase van de pro-justitia-rapportage als in de forensische behandelsetting. Ook wordt ingegaan op de kenmerken en uitingsvormen van de antisociale-persoonlijkheidsstoornis en psychopathie. Voor clinici werkzaam in de reguliere ggz biedt dit hoofdstuk handvatten voor de inschatting van risico op antisociaal gedrag en het bewaken van de eigen veiligheid.
Voetnoten
1
In pro-justitia-rapportages wordt over het algemeen geen opsomming gegeven van scores op de (subschalen van de gebruikte) meet- en/of testinstrumenten. Omdat inconsistenties veelvuldig voorkomen, en voor de (juridisch onderlegde) lezers met elkaar in samenhang moeten worden gepresenteerd, worden de bevindingen uit het testonderzoek vooral verbonden aan gegevens uit andere bronnen, waaronder het eigen (klinisch) onderzoek op basis van auto-anamnese, heteroanamnese, andere referenteninformatie en bevindingen uit het klinisch psychologisch/psychiatrisch onderzoek.
 
Literatuur
go back to reference American Psychiatric Association (APA) (1952, 1968, 1980 en 1987, 1994 en 2000, 2013 en 2022). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (1e, 2e, 3e, 4e, 5e ed.). American Psychiatric Press. American Psychiatric Association (APA) (1952, 1968, 1980 en 1987, 1994 en 2000, 2013 en 2022). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (1e, 2e, 3e, 4e, 5e ed.). American Psychiatric Press.
go back to reference Bird, G., & Viding, E. (2014). The self to other model of empathy: Providing a new framework for understanding empathy impairments in psychopathy, autism, and alexithymia. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 47, 520–532.CrossRef Bird, G., & Viding, E. (2014). The self to other model of empathy: Providing a new framework for understanding empathy impairments in psychopathy, autism, and alexithymia. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 47, 520–532.CrossRef
go back to reference Blaauw, E., & De Vogel, V. (2022). Risicotaxatie in het strafrecht. In Gedragskundige rapportage in het strafrecht (3e herziene druk.). Wolters Kluwer. Blaauw, E., & De Vogel, V. (2022). Risicotaxatie in het strafrecht. In Gedragskundige rapportage in het strafrecht (3e herziene druk.). Wolters Kluwer.
go back to reference Canton, W. J., Van Beek, D. J., Claes, L., Gijs, L., Jeandarme, I., Klein Haneveld, & E. L. M. (2015). Handboek psychopathie en de antisociale-persoonlijkheidsstoornis. De Tijdstroom. Canton, W. J., Van Beek, D. J., Claes, L., Gijs, L., Jeandarme, I., Klein Haneveld, & E. L. M. (2015). Handboek psychopathie en de antisociale-persoonlijkheidsstoornis. De Tijdstroom.
go back to reference Canton, W. J., De Groot, A., & Van Kordelaar. (2021). Persoonlijkheidsstoornissen. In Stoornis en delict. Handboek psychiatrische en psychologische rapportage in strafzaken (tweede druk.). Boom / De Tijdstroom. Canton, W. J., De Groot, A., & Van Kordelaar. (2021). Persoonlijkheidsstoornissen. In Stoornis en delict. Handboek psychiatrische en psychologische rapportage in strafzaken (tweede druk.). Boom / De Tijdstroom.
go back to reference Coid, J., & Yang, M. (2008). The distribution of psychopathy among a household population: Categorical or dimensional? Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 43, 773–781.CrossRefPubMed Coid, J., & Yang, M. (2008). The distribution of psychopathy among a household population: Categorical or dimensional? Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 43, 773–781.CrossRefPubMed
go back to reference Dunne, A. L., Gilbert, F., & Daffern, M. (2018). Elucidating the relationship between personality disorder traits and aggression using the new DSM-5 dimensional-categorical model for personality disorder. Psychology of Violence, 8, 615–629.CrossRef Dunne, A. L., Gilbert, F., & Daffern, M. (2018). Elucidating the relationship between personality disorder traits and aggression using the new DSM-5 dimensional-categorical model for personality disorder. Psychology of Violence, 8, 615–629.CrossRef
go back to reference Gibbon S., Khalifa N. R., Cheung N. H. Y., Voellm B. A., & McCarthy, L. (2020). Psychological interventions for antisocial personality disorder. Cochrane Database of Systematic Reviews, Sep 3;9. Gibbon S., Khalifa N. R., Cheung N. H. Y., Voellm B. A., & McCarthy, L. (2020). Psychological interventions for antisocial personality disorder. Cochrane Database of Systematic Reviews, Sep 3;9.
go back to reference Glenn, A. L., & Raine, A. (2014). Psychopathy: An introduction to biological findings and their implications. New York University Press. Glenn, A. L., & Raine, A. (2014). Psychopathy: An introduction to biological findings and their implications. New York University Press.
go back to reference Hanson, R. K., Harris, A. J. R., Scott, T., & Helmus, J. (2007). Assessing the risk of sexual offenders on community supervision: The dynamic supervision project. Corrections Research User Report 2007–05. Ottawa. Hanson, R. K., Harris, A. J. R., Scott, T., & Helmus, J. (2007). Assessing the risk of sexual offenders on community supervision: The dynamic supervision project. Corrections Research User Report 2007–05. Ottawa.
go back to reference Hare, R. D. (2003). Manual for the revised psychopathy checklist (2e ed.). Multi Health Systems. Hare, R. D. (2003). Manual for the revised psychopathy checklist (2e ed.). Multi Health Systems.
go back to reference Hoff, P. (2022). Psychopathological knowledge and methodically sound diagnostics are core elements of forensic psychiatry. Forensic Science International: Mind and Law, 3, 100073. Hoff, P. (2022). Psychopathological knowledge and methodically sound diagnostics are core elements of forensic psychiatry. Forensic Science International: Mind and Law, 3, 100073.
go back to reference Johnson, S. C., & Elbogen, E. B. (2013). Personality disorders at the interface of psychiatry and the law: Legal use and clinical classification. Dialogues in Clinical Neuroscience, 15, 203–211.CrossRefPubMedPubMedCentral Johnson, S. C., & Elbogen, E. B. (2013). Personality disorders at the interface of psychiatry and the law: Legal use and clinical classification. Dialogues in Clinical Neuroscience, 15, 203–211.CrossRefPubMedPubMedCentral
go back to reference Van Marle, H. J. C., Mevis, P. A. M., Roza, S. J., & Van der Wolf, M. J. F. (2022). Gedragskundige rapportage in het strafrecht, derde herziene druk. Wolters Kluwer. Van Marle, H. J. C., Mevis, P. A. M., Roza, S. J., & Van der Wolf, M. J. F. (2022). Gedragskundige rapportage in het strafrecht, derde herziene druk. Wolters Kluwer.
go back to reference NIFP (Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie & Psychologie). Jaarbericht 2021. via https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/psychiatrisch_onderzoek_en_rapportage_in_strafzaken/ NIFP (Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie & Psychologie). Jaarbericht 2021. via https://​richtlijnendatab​ase.​nl/​richtlijn/​psychiatrisch_​onderzoek_​en_​rapportage_​in_​strafzaken/​
go back to reference Van Os, J., Tan, N., & Honings, S. (2015). Functionele diagnostiek in de forensische psychiatrie: een literatuuronderzoek. WODC, Ministerie van Veiligheid en Justitie. Van Os, J., Tan, N., & Honings, S. (2015). Functionele diagnostiek in de forensische psychiatrie: een literatuuronderzoek. WODC, Ministerie van Veiligheid en Justitie.
go back to reference Prinsen, M. M. (2020). Het juridisch kader. In: De persoon van de verdachte. De rapportage pro Justitia vanuit het Pieter Baan Centrum. Boom juridisch. Prinsen, M. M. (2020). Het juridisch kader. In: De persoon van de verdachte. De rapportage pro Justitia vanuit het Pieter Baan Centrum. Boom juridisch.
go back to reference Raine, A. (2018). Antisocial personality as a neurodevelopmental disorder. Annual Review of Clinical Psychology, 14, 259–289.CrossRefPubMed Raine, A. (2018). Antisocial personality as a neurodevelopmental disorder. Annual Review of Clinical Psychology, 14, 259–289.CrossRefPubMed
go back to reference Retz, W., Ginsberg, Y., Turner, D., Barra, S., Retz-Junginger, P., Larsson, H., & Asherson, P. (2021). Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD), antisociality and delinquent behavior over the lifespan. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 120, 236–248.CrossRef Retz, W., Ginsberg, Y., Turner, D., Barra, S., Retz-Junginger, P., Larsson, H., & Asherson, P. (2021). Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD), antisociality and delinquent behavior over the lifespan. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 120, 236–248.CrossRef
go back to reference Rijckmans, M. J. N., Van Dam, A., & Van den Bosch, L. M. C. (2020). Praktijkboek antisociaal gedrag en persoonlijkheidsproblematiek. Bohn Stafleu van Loghum. Rijckmans, M. J. N., Van Dam, A., & Van den Bosch, L. M. C. (2020). Praktijkboek antisociaal gedrag en persoonlijkheidsproblematiek. Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference De Ruiter, (2015). Diagnostiek van de antisociale-persoonlijkheidsstoornis. In: Handboek psychopathie en de antisociale-persoonlijkheidsstoornis. De Tijdstroom. De Ruiter, (2015). Diagnostiek van de antisociale-persoonlijkheidsstoornis. In: Handboek psychopathie en de antisociale-persoonlijkheidsstoornis. De Tijdstroom.
go back to reference Van Toorn, B., & Jonker, F. (2021). Verstandelijke beperking. In: Stoornis en delict: handboek psychiatrische en psychologische rapportage in strafzaken, tweede druk. Boom de Tijdstroom. Van Toorn, B., & Jonker, F. (2021). Verstandelijke beperking. In: Stoornis en delict: handboek psychiatrische en psychologische rapportage in strafzaken, tweede druk. Boom de Tijdstroom.
Metagegevens
Titel
Persoonlijkheidsdiagnostiek in de forensische juridische context
Auteur
Sabine Roza
Copyright
2024
Uitgeverij
BSL Media & Learning
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2855-0_21