Patiënten waarderen keuzemogelijkheden, maar het merendeel gaat naar de voor de hand liggende zorgaanbieder. Het idee van de patiënt als kiezende consument sluit niet helemaal aan bij de werkelijkheid van de zorg. Dat blijkt uit onderzoek van Aafke Victoorbij het NIVEL.
Hoe kiezen patiënten een zorgaanbieder? Sinds de invoering van gereguleerde marktwerking in het Nederlandse zorgstelsel moeten patiënten zich als kritische consumenten opstellen door weloverwogen keuzes te maken tussen zorgaanbieders. Dit zet zorgaanbieders er in theorie toe aan om goede zorg te bieden. Uit het proefschrift van Aafke Victoor blijkt dat de meeste patiënten voor de hand liggende opties kiezen.
‘In plaats van actief een zorgaanbieder te kiezen, gaat de meerderheid van de patiënten naar de voor de hand liggende zorgaanbieder, bijvoorbeeld de fysiotherapeut om de hoek’
In het Nederlandse zorgstelsel waarin gereguleerde marktwerking tussen zorgaanbieders de zorgkosten moet beheersen en de kwaliteit, efficiëntie en toegankelijkheid van de zorg moet verbeteren en waarborgen, is de mogelijkheid te kiezen tussen zorgaanbieders zowel een doel op zich als een middel om marktwerking tussen zorgaanbieders te stimuleren. Maar in plaats van actief een zorgaanbieder te kiezen, gaat de meerderheid van de patiënten naar de voor de hand liggende zorgaanbieder, bijvoorbeeld het dichtstbijzijnde ziekenhuis of de fysiotherapeut om de hoek.
Volgens Victoor zijn patiënten over het algemeen helemaal niet bezig met de keuze van een zorgaanbieder. En daar is ook geen reden voor omdat ze bijvoorbeeld loyaal zijn en tevreden met de arts die hen verwijst. Sommige patiënten hebben niet eens de mogelijkheid om een actieve keuze te maken omdat er voor hen geen duidelijk keuzemoment is tijdens het zorgtraject.
Een aantal barrières voor keuzes door patiënten zal verdwijnen door de maatregelen die deze keuzes mogelijk moeten maken en stimuleren, zoals publicatie van keuze-informatie. De meeste barrières zijn echter inherent aan de zorgsector volgens Victoor. De keuze voor een ziekenhuis moet bijvoorbeeld al gemaakt worden op het moment van verwijzen, terwijl de diagnose dan nog niet bekend is. Het lijkt er dus op dat ‒ hoewel het kiezen past in vrije markten waar autonome mensen zelfstandig kiezen tussen specifieke, afgebakende producten ‒ dit niet past in de zorg.
Dit betekent echter niet dat niemand kiest of kan kiezen, of dat patiënten de mogelijkheid van een keuze niet waarderen. Een kleine groep patiënten maakt wel degelijk keuzes. Daarnaast blijkt het bestaan van keuzemogelijkheden samen te hangen met betere ervaringen van patiënten. Al kiezen de meeste patiënten niet actief voor de zorgaanbieder met de hoogste kwaliteit, ze waarderen het kennelijk toch om vrij te kunnen kiezen voor een zorgaanbieder, wat overeenkomt met keuzemogelijkheden voor patiënten als doel op zich.
Victoor stelt dat het daarom voor patiënten van belang is om ze gedurende hun gehele weg door de zorg keuzemogelijkheden te bieden en ze bewust te maken van hun keuzevrijheid.
Aafke Victoor hoopt op 29 mei te promoveren aan Tilburg University.
Titel proefschrift: (Hoe) kiezen patiënten een zorgaanbieder?
Promotoren: prof. dr. ir. R.D. Friele en prof. dr. D.M.J. Delnoij
Copromotor: dr. J.J.D.J.M Rademakers
Bron: Tiburg University en NIVEL
Beeld: Fotolia
Meer artikelen over Algemeen, Bedrijfs- en arbeidsfysiotherapie, Bekkenfysiotherapie, Fysiotherapie binnen de lymfologie en oncologie, Fysiotherapie volgens de psychosomatiek, Fysiotherapie voor verstandelijk gehandicapten, Geriatriefysiotherapie, Hart-, vaat- en longfysiotherapie, Kinderfysiotherapie, Manuele therapie, Orofaciale fysiotherapie, Revalidatiefysiotherapie of Sportfysiotherapie.