Skip to main content
Top

2023 | OriginalPaper | Hoofdstuk

24. Ouderen met verstandelijke beperkingen

Auteurs : Dr. M. Mastebroek, Dr. M. A. Maaskant

Gepubliceerd in: Ouderengeneeskunde in de eerste lijn

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Ouderen met verstandelijke beperkingen zijn wat gezondheid en welbevinden betreft extra kwetsbaar en hebben een lagere levensverwachting dan de algemene populatie. Dit heeft te maken met een groot aantal factoren dat vaak tegelijkertijd aanwezig is. Er zijn zowel beperkingen in intellectueel functioneren als in het vermogen om zich sociaal-emotioneel en op praktisch gebied te redden. Een disharmonisch ontwikkelingsprofiel (zoals hieronder uitgelegd) kan daarbij nog extra problemen opleveren. Communicatieproblemen, multimorbiditeit, beperkt ziekte-inzicht en sterke afhankelijkheid van ondersteuning van anderen vergroten de kans op onvoldoende medische zorg. Verder dragen een ongunstige leefstijl en verschillende maatschappelijke factoren bij aan de verhoogde aanwezigheid van chronische aandoeningen. Bij mensen met (zeer) ernstige verstandelijke beperkingen komt daarnaast veel comorbiditeit voort uit aangeboren en verworven afwijkingen. Om goede eerstelijnszorg te bieden is kennis nodig over de specifieke gezondheidsproblemen bij deze ouderen en zijn aanpassingen nodig in de diagnostiek, communicatie en samenwerking met derden.
Literatuur
2.
go back to reference CIZ. Beleidsregels indicatiestelling Wlz 2021. Utrecht: Centrum Indicatiestelling Zorg; 2020. CIZ. Beleidsregels indicatiestelling Wlz 2021. Utrecht: Centrum Indicatiestelling Zorg; 2020.
3.
go back to reference Došen A. Psychische stoornissen, probleemgedrag en verstandelijke beperking – een integratieve benadering bij kinderen en volwassenen. Assen: Koninklijke Van Gorcum; 2014. Došen A. Psychische stoornissen, probleemgedrag en verstandelijke beperking – een integratieve benadering bij kinderen en volwassenen. Assen: Koninklijke Van Gorcum; 2014.
4.
go back to reference Douma J. Jeugdigen en (jong)volwassenen met een licht verstandelijke beperking. Kenmerken en de gevolgen voor diagnostisch onderzoek en (gedrags)interventies. Utrecht: Landelijk Kenniscentrum LVB/Vereniging Orthopedagogische Behandelcentra; 2018. Douma J. Jeugdigen en (jong)volwassenen met een licht verstandelijke beperking. Kenmerken en de gevolgen voor diagnostisch onderzoek en (gedrags)interventies. Utrecht: Landelijk Kenniscentrum LVB/Vereniging Orthopedagogische Behandelcentra; 2018.
5.
go back to reference Cuypers M, Tobi H, Naaldenberg J, Leusink GL. Linking national public services data to estimate the prevalence of intellectual disabilities in The Netherlands: results from an explorative population-based study. Public Health. 2021;195:83-8.CrossRef Cuypers M, Tobi H, Naaldenberg J, Leusink GL. Linking national public services data to estimate the prevalence of intellectual disabilities in The Netherlands: results from an explorative population-based study. Public Health. 2021;195:83-8.CrossRef
7.
go back to reference Evenhuis HM, ed. Gezond ouder met een verstandelijke beperking. Resultaten van de GOUD-studie 2008 – 2013. Rotterdam: ErasmusMC; 2014. Evenhuis HM, ed. Gezond ouder met een verstandelijke beperking. Resultaten van de GOUD-studie 2008 – 2013. Rotterdam: ErasmusMC; 2014.
8.
go back to reference O'Connell J, Henman MC, McMahon N, Burke E, McCallion P, McCarron M, et al. Medication burden and frailty in older adults with intellectual disability: An observational cross-sectional study. Pharmacoepidemiol Drug Saf. 2020;29(4):482-92.CrossRef O'Connell J, Henman MC, McMahon N, Burke E, McCallion P, McCarron M, et al. Medication burden and frailty in older adults with intellectual disability: An observational cross-sectional study. Pharmacoepidemiol Drug Saf. 2020;29(4):482-92.CrossRef
9.
go back to reference Evenhuis H. Niet eerder oud, maar eerder ongezond. Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:A8016.PubMed Evenhuis H. Niet eerder oud, maar eerder ongezond. Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:A8016.PubMed
10.
go back to reference Carmona-Iragui M, Videla L, Lleo A, Fortea J. Down syndrome, Alzheimer disease, and cerebral amyloid angiopathy: The complex triangle of brain amyloidosis. Dev Neurobiol. 2019;79(7):716-37.CrossRef Carmona-Iragui M, Videla L, Lleo A, Fortea J. Down syndrome, Alzheimer disease, and cerebral amyloid angiopathy: The complex triangle of brain amyloidosis. Dev Neurobiol. 2019;79(7):716-37.CrossRef
11.
go back to reference Emerson E, Hatton C, Baines S, Robertson J. The physical health of British adults with intellectual disability: cross sectional study. Int J Equity Health. 2016;15:11.CrossRef Emerson E, Hatton C, Baines S, Robertson J. The physical health of British adults with intellectual disability: cross sectional study. Int J Equity Health. 2016;15:11.CrossRef
12.
go back to reference Wieland J, Van Hout TP, Van Els B, Bogers J. Onderkennen van zwakbegaafdheid of een lichte verstandelijke beperking bij aangemelde patiënten op een algemene psychiatrische polikliniek Tijdschr Psychiatr. 2020;62(10):860-7. Wieland J, Van Hout TP, Van Els B, Bogers J. Onderkennen van zwakbegaafdheid of een lichte verstandelijke beperking bij aangemelde patiënten op een algemene psychiatrische polikliniek Tijdschr Psychiatr. 2020;62(10):860-7.
13.
go back to reference Van Duijvenbode N, Van der Nagel JE, Didden R, Engels RC, Buitelaar JK, Kiewik M, et al. Substance use disorders in individuals with mild to borderline intellectual disability: current status and future directions. Res Dev Disabil. 2015;38:319-28.CrossRef Van Duijvenbode N, Van der Nagel JE, Didden R, Engels RC, Buitelaar JK, Kiewik M, et al. Substance use disorders in individuals with mild to borderline intellectual disability: current status and future directions. Res Dev Disabil. 2015;38:319-28.CrossRef
14.
go back to reference De Winter CF, Bastiaanse LP, Hilgenkamp TI, Evenhuis HM, Echteld MA. Cardiovascular risk factors (diabetes, hypertension, hypercholesterolemia and metabolic syndrome) in older people with intellectual disability: results of the HA-ID study. Res Dev Disabil. 2012;33(6):1722-31.CrossRef De Winter CF, Bastiaanse LP, Hilgenkamp TI, Evenhuis HM, Echteld MA. Cardiovascular risk factors (diabetes, hypertension, hypercholesterolemia and metabolic syndrome) in older people with intellectual disability: results of the HA-ID study. Res Dev Disabil. 2012;33(6):1722-31.CrossRef
15.
go back to reference Robertson J, Hatton C, Emerson E, Baines S. Prevalence of epilepsy among people with intellectual disabilities: A systematic review. Seizure. 2015;29:46-62.CrossRef Robertson J, Hatton C, Emerson E, Baines S. Prevalence of epilepsy among people with intellectual disabilities: A systematic review. Seizure. 2015;29:46-62.CrossRef
16.
go back to reference Tinselboer BM, Louisse AC, Booij EH, Huisman SA, Kingma-Thijssen JL, Magilsen KW. NVAVG: Zorgaanbod van de AVG. Enschede: NVAVG; 2014. Tinselboer BM, Louisse AC, Booij EH, Huisman SA, Kingma-Thijssen JL, Magilsen KW. NVAVG: Zorgaanbod van de AVG. Enschede: NVAVG; 2014.
17.
go back to reference Chapman M, Iddon P, Atkinson K, Brodie C, Mitchell D, Parvin G, et al. The misdiagnosis of epilepsy in people with intellectual disabilities: a systematic review. Seizure. 2011;20(2):101-6.CrossRef Chapman M, Iddon P, Atkinson K, Brodie C, Mitchell D, Parvin G, et al. The misdiagnosis of epilepsy in people with intellectual disabilities: a systematic review. Seizure. 2011;20(2):101-6.CrossRef
18.
go back to reference O’Leary L, Cooper SA, Hughes-McCormack L. Early death and causes of death of people with intellectual disabilities: A systematic review. J Appl Res Intellect Disabil. 2018;31(3):325-42.CrossRef O’Leary L, Cooper SA, Hughes-McCormack L. Early death and causes of death of people with intellectual disabilities: A systematic review. J Appl Res Intellect Disabil. 2018;31(3):325-42.CrossRef
19.
go back to reference Walmsley J. Investigating premature deaths of people with intellectual disabilities: who is protecting whom? Disability & Society. 2020;35(6):1018-23.CrossRef Walmsley J. Investigating premature deaths of people with intellectual disabilities: who is protecting whom? Disability & Society. 2020;35(6):1018-23.CrossRef
20.
go back to reference Mastebroek M, Naaldenberg J, Van den Driessen Mareeuw FA, Leusink GL, Lagro-Janssen AL, et al. Health information exchange for patients with intellectual disabilities: a general practice perspective. The British journal of general practice: the journal of the Royal College of General Practitioners. 2016;66(651):e720–8. Mastebroek M, Naaldenberg J, Van den Driessen Mareeuw FA, Leusink GL, Lagro-Janssen AL, et al. Health information exchange for patients with intellectual disabilities: a general practice perspective. The British journal of general practice: the journal of the Royal College of General Practitioners. 2016;66(651):e720–8.
21.
go back to reference Mastebroek M, Naaldenberg J, Lagro-Janssen AL, Van Schrojenstein Lantman de Valk H. Health information exchange in general practice care for people with intellectual disabilities - a qualitative review of the literature. Research in Developmental Disabilities. 2014;35(9):1978–87. Mastebroek M, Naaldenberg J, Lagro-Janssen AL, Van Schrojenstein Lantman de Valk H. Health information exchange in general practice care for people with intellectual disabilities - a qualitative review of the literature. Research in Developmental Disabilities. 2014;35(9):1978–87.
22.
go back to reference Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland. Een betekenisvol leven, gewoon meedoen. Visiedocument gehandicaptenzorg 2030. Utrecht: VGN; 2020. Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland. Een betekenisvol leven, gewoon meedoen. Visiedocument gehandicaptenzorg 2030. Utrecht: VGN; 2020.
23.
go back to reference Moonen XMH. (H)erkennen en waarderen: Over het (h)erkennen van de noden mensen met licht verstandelijke beperkingen en het bieden van passende ondersteuning. Amsterdam: University of Amsterdam; 2017. Moonen XMH. (H)erkennen en waarderen: Over het (h)erkennen van de noden mensen met licht verstandelijke beperkingen en het bieden van passende ondersteuning. Amsterdam: University of Amsterdam; 2017.
24.
go back to reference Emerson E. Poverty and people with intellectual disabilities. Mental retardation and developmental disabilities research reviews. 2007;13(2):107-13.CrossRef Emerson E. Poverty and people with intellectual disabilities. Mental retardation and developmental disabilities research reviews. 2007;13(2):107-13.CrossRef
25.
go back to reference Emerson E, Baines S. Health Inequalities & People with Learning Disabilities in the UK: 2010. Durham: Improving Health and Lives Learning Disabilities Observatory; 2010. Emerson E, Baines S. Health Inequalities & People with Learning Disabilities in the UK: 2010. Durham: Improving Health and Lives Learning Disabilities Observatory; 2010.
go back to reference Douma J. Jeugdigen en (jong)volwassenen met een licht verstandelijke beperking. Kenmerken en de gevolgen voor diagnostisch onderzoek en (gedrags)interventies. Utrecht: Landelijk Kenniscentrum LVB/Vereniging Orthopedagogische Behandelcentra; 2018. Douma J. Jeugdigen en (jong)volwassenen met een licht verstandelijke beperking. Kenmerken en de gevolgen voor diagnostisch onderzoek en (gedrags)interventies. Utrecht: Landelijk Kenniscentrum LVB/Vereniging Orthopedagogische Behandelcentra; 2018.
go back to reference Evenhuis H. Niet eerder oud, maar eerder ongezond. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. 2014;158:A8016.PubMed Evenhuis H. Niet eerder oud, maar eerder ongezond. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. 2014;158:A8016.PubMed
go back to reference Evenhuis HM (ed). Gezond ouder met een verstandelijke beperking. Resultaten van de GOUD-studie 2008–2013. Rotterdam: Erasmus MC; 2014. Evenhuis HM (ed). Gezond ouder met een verstandelijke beperking. Resultaten van de GOUD-studie 2008–2013. Rotterdam: Erasmus MC; 2014.
go back to reference Tinselboer BM, Louisse AC, Booij EH, Huisman SA, Kingma-Thijssen JL, Magilsen KW. NVAVG: Zorgaanbod van de AVG. Enschede: NVAVG; 2014. Tinselboer BM, Louisse AC, Booij EH, Huisman SA, Kingma-Thijssen JL, Magilsen KW. NVAVG: Zorgaanbod van de AVG. Enschede: NVAVG; 2014.
Metagegevens
Titel
Ouderen met verstandelijke beperkingen
Auteurs
Dr. M. Mastebroek
Dr. M. A. Maaskant
Copyright
2023
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2835-2_24