Skip to main content
Top

2021 | Boek

Orthopedische chirurgie

Auteurs: Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

insite
ZOEKEN

Over dit boek

Dit leerboek helpt operatieassistenten de juiste operatieve voorbereidingsroute te bewandelen voor orthopedische operaties. Dat doet het met orthopedische achtergrondinformatie, én met inzicht in het pre-, per- en postoperatieve proces. Het focust daarbij op operaties van de bovenste tot de onderste extremiteit. Het boek richt zich in de eerste plaats op operatieassistenten in opleiding, operatieassistenten die zich moeten bekwamen in een nieuwe ingreep, en roulerende operatieassistenten. Maar het is ook zeer geschikt als naslagwerk voor andere beroepen in de gezondheidszorg.
Orthopedische chirurgie is onderdeel van de reeks operatieve zorg en technieken (OZT), die bestaat uit het basisboek en vervolgdelen die elk gekoppeld zijn aan een specialisme. Dit deel beschrijft de operaties aan extremiteiten, van de bovenste tot de onderste. In deze herziene versie zijn een aantal operaties achterwege gelaten die niet meer worden uitgevoerd, of die in andere delen van de reeks al worden beschreven. Ook is een aantal nieuwe operaties toegevoegd, en zijn bestaande operaties tegen het licht gehouden van de hedendaagse technieken. Waar nodig zijn ze aangepast, bijvoorbeeld met andere afbeeldingen.
Sonja de Jong-Perdijk is operatieassistent in Amsterdam UMC. Arne Wibier is operatieassistent en vakspecialist orthopedie in het Albert Schweitzer ziekenhuis. Faiiza El-Amraoui is operatieassistent en werkt gedetacheerd met expertise orthopedie.

Inhoudsopgave

Voorwerk

Basiselementen van de orthopedie

1. Algemene richtlijnen
Samenvatting
In het begin van dit hoofdstuk worden de specifieke functie-eisen voor een operatieassistent beschreven die nodig zijn op het specialisme orthopedie. Verder komen de algemene richtlijnen aan bod die bij orthopedische operaties voorkomen, zoals positionering van de patiënt, benodigde apparatuur, materialen en diverse soorten gips. Uitgebreid wordt stilgestaan bij de boor- en zaagapparatuur, cement, cementteertechniek, hanteerbaarheid van implantaten, de botbank, stralingshygiëne, bloedleegte en de extensietafel.
Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui

Operaties aan de schouder

2. Inleiding
Samenvatting
In dit hoofdstuk wordt de anatomie van de schouder uitgelegd. Ook worden de algemeen geldende regels voor schouderoperaties beschreven, zoals de positionering, desinfectie, afdekken, sluiten van de wond en opstelling van het operatieteam. In de postoperatieve aspecten bij schouderoperaties worden de wond- en drainverzorging en korte- en langetermijncomplicaties beschreven.
Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui
3. Schouderoperaties
Samenvatting
In dit hoofdstuk worden de geschiedenis, de operatie-indicatie, de verschillende fixatiemogelijkheden, het doel en de immobilisatie van de schouderartrodese uitgelegd. Hierna worden operatie-indicatie, doel, operatieprocedure en postoperatieve fase van de artroplastiek beschreven. In de laatste paragraaf wordt de oorzaak van het impingementsyndroom uitgelegd en de therapie om het syndroom op te lossen, de subacromiale decompressie van de schouder. Verder worden de operatieprocedure, wond verzorging, postoperatieve zorgaspecten en langetermijncomplicaties beschreven. Van de operaties die bij recidiverende schouderluxaties worden toegepast, worden de operatie volgens Putti-Platt, de acromioclaviculaire luxatieoperatie en de acromionplastiek volgens Neer beschreven.
Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui
4. Schouderluxaties
Samenvatting
In dit hoofdstuk wordt de anatomische beschadiging door schouderluxaties uitgelegd. Vervolgens worden enkele operatietechnieken besproken waarmee schouderluxaties kunnen worden verholpen, zoals volgens Bankert, Bristow-Latarjet, Weber- Magnussen en Putti-Platt. Een uitgebreide beschrijving van de recidiverende schouderluxatie naar voren (luxatio anterior) is aanwezig. Daarnaast wordt uitgebreid stilgestaan bij een operatieverslag bij acromioclaviculaire luxaties en is er een link naar een website voor aanvullende info.
Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui

Operaties aan de bovenste extremiteiten

Voorwerk
5. Inleiding
Samenvatting
De algemene richtlijnen zoals positionering, desinfecteren, afdekken en team opstelling worden in dit hoofdstuk beschreven voor operaties aan bovenste extremiteiten, de bovenarm, elleboog, pols en hand. De hechtingen die worden gebruikt bij deze operaties voor fascie, subcutis en huid worden uitgelegd en de postoperatieve fase komt aan bod door middel van wond- en drainverzorging en de korte- en langetermijncomplicaties.
Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui
6. Elleboogoperaties
Samenvatting
In het hoofdstuk over de elleboog worden de problematiek van de artroplastiek van de elleboog en de anatomie van dit gewricht besproken. Na deze anatomische informatie wordt de elleboogprothese beschreven (artroplastiek) met het humorale, ulnaire deel en het inbrengen van de prothese met het cementeren als onderdelen. De voor vele bekende tenniselleboog komt hierna voorbij onder de naam epicondylitis lateralis humeri. Een steeds vaker voorkomende arthroscopie, die van de elleboog, staat beschreven met hierna de correctie osteotomie pols. Deze operatie wordt uitgevoerd indien de pols scheef staat na verkeerd vastgroeien na een fractuur. Als laatste is het de beurt aan de correctieosteotomie van de onderarm of wel de ulnaverkortingsosteotomie.
Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui
7. Polsoperaties
Samenvatting
In dit hoofdstuk wordt de pols behandeld, om te beginnen de polsartrodese als indicatie bij reumatoïde artritis of posttraumatische destructie van het gewrichtskraakbeen. Een andere operatie die aan bod komt, is de Brunelli-plastiek die wordt uitgevoerd bij een laesie van het scapholunaire ligament (SL-laesie). De peesplastiek volgens Burton wordt beschreven, die wordt uitgevoerd bij een subluxatie van CMC I zoals bij artrose en pijnklachten. Bij een scheur in de TFCC (TFCC-laesie, afkorting van triangulair fibrocartilagecomplex, een soort meniscus van de pols) kunnen eerst conservatieve behandelmethoden worden uitgevoerd.
Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui
8. Handoperaties
Samenvatting
In dit hoofdstuk wordt het carpaletunnelsyndroom uitgelegd, waarvan sprake is bij compressie van de nervus medianus. Door het ligament ligamentum carpi transversum te klieven kunnen de klachten verdwijnen. Er is ook aandacht voor de complicaties die postoperatief kunnen optreden. Een vervelende fractuur die kan ontstaan door een val is een fractuur van het os scaphoideum en kan overgaan in een pseudoartrose van dit handwortelbeentje. De bijpassende operatieprocedure wordt uitgebreid beschreven. De sardella-plastiek die wordt uitgevoerd bij een artrose van het carpometacarpaal-I-gewricht (CMC I). De laatste operatie in dit hoofdstuk is de artrodese van de duim (CMCI-artrodese), die wordt verricht bij ernstige artrose van de duim en bij chronische pijnklachten.
Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui

Operaties aan bekken, heup en proximale femur

Voorwerk
9. Inleiding
Samenvatting
In dit hoofdstuk worden operaties aan het bekken, het heupgewricht en het proximale femur behandeld. Deze operaties behoren binnen de orthopedische chirurgie tot de complexe chirurgie. De anatomie van het heupgewricht wordt uitgelegd met daarna de algemene richtlijnen bij deze operaties. Dat zijn het positioneren, het desinfecteren, het afdekken en hechten van de diverse wondlagen met de hechtingen, opstelling van het operatieteam en tot slot de korte- en langetermijncomplicaties.
Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui
10. Bekkenoperaties
Samenvatting
In dit H. 10 worden diverse bekkenosteotomieën behandeld. Dit zijn operaties die niet in ieder ziekenhuis voorkomen. De operatie-indicaties en het operatieverloop van de volgende operaties worden beschreven: Salter-osteotomie, Pemberton-osteotomie, Tönnis- of triple osteotomie, Ganz peri-acetabulaire osteotomie, Chiari-osteotomie en pandakplastiek.
Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui
11. Heupoperaties
Samenvatting
In dit hoofdstuk worden de heupoperaties uitgelegd, met name de diverse benaderingen van een artroplastiek van de heup en een totale heup (THP). De voor- en nadelen van de diverse benaderingen komen aan de orde, net als een uitgebreid operatieverslag van een totale heupprothese met aandacht voor gecementeerd en on gecementeerd. De diverse benaderingen zijn: directe laterale benadering, anterieure benadering (anterior supine intermuscular) en ASI (anterior supine intermucular). Als laatste wordt de Girdlestone-operatie (resectie artroplastiek) behandeld, die meestal wordt verricht bij aanhoudende pijnklachten na een infectie van de heup en/of bij het losraken van een totale heupprothese met veel botverlies.
Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui
12. Operaties aan het proximale femur
Samenvatting
In dit hoofdstuk komen operaties aan bod van het proximale femur. De meest voorkomende osteotomieën die in dit gebied plaatsvinden zijn de variserende en de valgiserende osteotomie en de roterende osteotomie. Deze kunnen plaatsvinden bij relatief zeldzame aandoeningen, zoals ziekte van Perthes en epiphysiolysis capitis femoris, ook bij jonge mensen met artrose aan het heupgewricht. De operaties die uitgelegd worden, zijn de intertrochantere medialiserende verschuivingsosteotomie volgens McMurray, de intertrochantere standveranderde osteotomieën (onder andere volgens Pauwels) en de intertrochantere variserende en medialiserende osteotomie.
Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui

Operaties aan de onderste extremiteiten

Voorwerk
13. Knieoperaties
Samenvatting
In dit hoofdstuk wordt de anatomie van de knie gepresenteerd. Vervolgens worden algemene richtlijnen voor positionering, desinfectie, afdekken en complicaties uitgelegd. De totale knie (TKP) prothese wordt behandeld aan de hand van instrumentarium van een bepaalde firma. De stappen komen ook terug indien een knieprothese van een andere firma wordt gebruikt. De hemi (uni) knie wordt op dezelfde uitgebreide wijze besproken, net als de valgiserende tibiakoposteotomie. Ook behandeltechnieken bij knieartrose zoals latella, knee reviver (ArthroSave), microfracture/ice-picking (regeneratie van fibrokraakbeen), mozaïekplastieken OATS (osteochondrale autologe transplantatie) worden uitgelegd.
Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui
14. Enkel- en voetoperaties
Samenvatting
In dit hoofdstuk wordt gestart met algemene richtlijnen voor positionering, desinfecteren, afdekken, verbinden, mobilisatie en complicaties bij enkel- en voetoperaties. Hierna komen de anatomie van de enkelvork, de enkelbanden en de syndesmose aan de orde, wat nuttig is bij de uitleg van de enkelbandlaesies zoals laterale enkelbandplastiek, triple artrodese van de enkel en calcaneocuboïdale artrodese met peestranspositie. Een veelvoorkomend letsel als de achillespeesruptuur wordt beschreven, net als de diverse technieken voor een achillespeesverlenging. Vervolgens worden diverse afwijkingen aan de voet zelf beschreven, zoals holvoet, platvoet, spitsvoet, spreidvoet en klompvoet. Hierna komen de afwijkingen aan de teen aan bod, zoals hallux valgus, morton neuroom, bunionectomie, Chevron-osteomie en Scarf-osteotomie, Akin-osteotomie , hallux rigidus, hamerteen en klauwteen.
Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui

Scopieën

Voorwerk
15. Inleiding
Samenvatting
Er wordt dit hoofdstuk gestart met de geschiedenis van de arthroscopie, gevolgd door algemene richtlijnen bij arthroscopische ingrepen met de randapparatuur, zoals zuigapparatuur, diathermie, shaver, bloedleegte apparaat en omgevingslicht. Hierna volgt er een opsomming van de onderdelen van een arthroscopie-unit. De positionering, de desinfectie en het afdekken bij arthroscopische ingrepen complementeren het hoofdstuk.
Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui
16. Arthroscopische schouder-, elleboog- en polsoperaties
Samenvatting
Nadat de arthroscopie van de knie zijn intrede had gedaan, kwamen andere gewrichten ook in aanmerking voor arthroscopische operaties, zoals de schouder, elleboog en pols, die in dit hoofdstuk worden beschreven. De meest voorkomende indicaties voor schouderarthroscopieën zijn instabiliteit (onder meer Bankert-repair, labrum/SLAP-laesie), cuff repair en impingementklachten (Neer-plastiek). De positionering, desinfectie, afdekken, operatieverloop, wond- en drainverzorging, specifieke postoperatieve zorgaspecten en complicaties van bovenstaande operaties van de schouder en van de elleboog en pols worden hier beschreven. Bij de pols wordt daarnaast de nadruk gelegd op de TFCC-laesie.
Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui
17. Arthroscopische knie- en enkeloperaties
Samenvatting
In dit laatste hoofdstuk worden bij de arthroscopie van de knie de diverse meniscusletsels, kraakbeenafwijkingen/corpus liberum en kruisbandletsel s beschreven. Er is een uitgebreid operatieverslag van een VKB, het voorste kruisbandletsel. De arthroscopie van de enkel wordt behandeld met een operatieverslag van de posterieure enkelscopie. Het hoofdstuk wordt afgesloten met de arthroscopische enkelartrodese, waarbij de aangedane gewricht wordt gesaneerd.
Sonja de Jong-Perdijk, Arne Wibier, Faiiza El-Amraoui
Nawerk
Meer informatie
Titel
Orthopedische chirurgie
Auteurs
Sonja de Jong-Perdijk
Arne Wibier
Faiiza El-Amraoui
Copyright
2021
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-368-1837-7
Print ISBN
978-90-368-1836-0
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-1837-7