Opioïden (verzamelnaam voor morfineachtige medicamenten) worden veel voorgeschreven bij patiënten met pijn of dyspnoe in de palliatieve fase. Een belangrijke en hinderlijke bijwerking hiervan is obstipatie. Daarom wordt geadviseerd om naast opioïden ook laxantia te laten gebruiken. Dit lijkt echter niet altijd te worden gedaan. Ook zouden er mogelijk verschillen bestaan wat betreft de mate van obstiperend effect tussen de verschillende opioïden. In dit artikel gaan we in op deze onderwerpen en op de preventie en behandeling van obstipatie in de laatste levensfase.