Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften E-learning Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
UITGEBREID ZOEKEN
Inloggen
Top
Gepubliceerd in:
Gedragstherapie bij kinderen en jeugdigen: geschiedenis, kenmerken en overwegingen bij het gedragstherapeutische proces hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

2018 | OriginalPaper | Hoofdstuk

11. Ontwikkelingen binnen de cognitieve gedragstherapie bij kinderen en adolescenten

Auteurs : Prof. Dr. G. R. A. Bosmans, Prof. Dr. C. Braet

Gepubliceerd in: Methoden en technieken van gedragstherapie bij kinderen en jeugdigen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

In dit hoofdstuk komen verschillende trends binnen de (cognitieve) gedragstherapie bij kinderen en jongeren aan de orde. Naast een uitbreiding van het type klachten waarvoor gedragstherapeutische interventies werden ontwikkeld, is er een toenemend bewustzijn van mogelijke formats waarin behandelingen het meest succesvol kunnen zijn. Hierbij wordt er steeds meer geëxperimenteerd met digitaal ondersteunde interventietechnieken, met EMDR, en met de nieuwste inzichten uit het cognitive bias modification onderzoek. Ten slotte wordt er in toenemende mate gebruikgemaakt van nieuwe therapeutische modellen. Enerzijds bouwen die modellen voort op de interventies die beschouwd worden als derde generatie gedragstherapie (bijvoorbeeld Acceptance and Commitment Therapy of Mindfulness Based Cognitive Therapy). Anderzijds bouwen ze voort op het besef dat het werken met kinderen niet mogelijk is zonder het evidence based betrekken van de context (bijvoorbeeld Attachment-Based Family Therapy of dialectische gedragstherapie).
vorige hoofdstuk Behandeling van kinderen in de context van ouders en gezin
volgende hoofdstuk Evidence-based behandeling voor kinderen en adolescenten: aandachtspunten en commentaar
Literatuur
Acker, J. van (2010). Gezinsproblemen oplossen met behulp van e-mail. Antwerpen-Apeldoorn: Garant.
Albano, A. M. (2009). Intensive cognitive-behavioral treatments for child and adolescent anxiety disorders. Cognitive and Behavioral Practice, 16, 358–362.CrossRef
Anton, R., Opris, D., Doprean, A., David, D., & Rizzo, A. (2009). Virtual reality in the rehabilitation of attentional deficit hyperactivity disorder, instrument construction principles. Journal of Cognitive and Behavioral Psychotherapies, 9, 235–246.
Backer, H. S., Miller, A. L., & Bosch, L. M. C. van den (2009). Dialectische Gedragstherapie bij adolescenten; een literatuuronderzoek. Tijdschrift voor Psychiatrie, 51, 31–41.
Barlow, D. et al. (2013). Unified protocol: Transdiagnostische behandeling van emotionele stoornissen. Therapeutenhandleiding. Amsterdam: Nieuwezijds.
Beer, R., & Roos, C. de (2013). EMDR: Een behandeling voor jonge kinderen en adolescenten met traumagerelateerde klachten. In C. Braet & S. Bögels (Red.), Protocollaire behandelingen voor kinderen en adolescenten met psychische klachten II, (pag. 313–334). Amsterdam: Boom.
Berking, M. (2017). Emotieregulatie: Training voor psychotherapeuten, klinisch psychologen en psychiaters. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Beveren, M. L. van, Harding, K., Beyers, W., & Braet, C. (2017). Don’t worry, be happy: The role of positive emotionality and adaptive emotion regulation strategies for youth depressive symptoms. British Journal of Clinical Psychology. https://​doi.​org/​10.​1111/​bjc.​12151.
Bögels, S.M. & Restifo, K. (2013). Mindful Parenting: A practitioners’ guide to Mindful Parenting. New York: Springer. [Nederlandse vertaling: Lannoo Campus].
Bosmans, G. (2016). Cognitive behaviour therapy for children and adolescents: Can attachment theory contribute to its efficacy? Clinical Child and Family Psychology Review, 19(4), 310–328.CrossRefPubMed
Bosmans, G., & Braet, C. (2010). Een cognitief perspectief op gehechtheid: Het interne werkmodel en verbanden met de cognitieve schema theorie. Tijdschrift Klinische Psychologie, 40, 38–49.
Bosmans, G., Braet, C., Beyers, W., Van Leeuwen, K., & Van Vlierberghe, L. (2011). Power Assertive Discipline and Internalizing Problems in Adolescents: The role of Attachment. Parenting, Science and Practice, 11(1), 34–55.
Bosmans, G., Braet, C., & Raedt, R. de (2016). Gehechtheid voor (cognitieve) gedragstherapeuten – Van het ‘vage’-vuur naar een belangrijke component van succesvolle behandeling? Gedragstherapie, 49, 2–16.
Bosmans, G., Schoeters, N., Vanderfaeillie, J., Stroobants, T. & Santens, T. (2017). Begeleiden van depressieve adolescenten in Vlaamse thuisbegeleidingsdiensten van de bijzondere jeugdzorg met Attachement-Based Family Therapy. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, Kinderpsychiatrie en Klinische Kinderpsychologie, 42(2), 69–83.
Brenning, K., Soenens, B., Braet, C., & Bosmans, G. (2012). Attachment and depressive symptoms in middle childhood and early adolescence: Testing the validity of the emotion regulation model of attachment. Personal Relationships, 19, 445–464.CrossRef
Brezinka, V. (2008). Treasure Hunt – a serious game to support psychotherapeutic treatment of children. In S. K. Andersen (Ed.), eHealth beyond the horizon – get IT there (vol. 136, pp. 71–76). Amsterdam: IOS Press.
Brezinka, V., & Heyns, E. (2010). Schateiland – een gedragstherapeutisch computerspel. Kind & Adolescent Praktijk, 9, 14–20.CrossRef
Briere, F. N., Rohde, P., Stice, E., & Morizot, J. (2016). Group-based symptom trajectories in indicated prevention of adolescent depression. Depression and Anxiety, 33, 444–451.CrossRefPubMed
Brink, E. ten, Dovis, S., Ponsioen, A., Geurts, H., Oord, S. van der, Vries, M. de, et al. (2013). Braingame brian: Een executieve functie training met game-elementen voor kinderen met ADHD. In C. Braet & S. Bögels (Red.), Protocollaire behandelingen voor kinderen met psychische klachten. Deel 2. Amsterdam: Boom.
Bruin, R. de, Koudstaal, A., & Mullere, N. (2013). Dialectische gedragstherapie voor jongeren met een borderline stoornis en andere emotieregulatie-problemen (DGT-J). Houten: Bohn Stafleu VanLoghum.
Carrasco, A. E. (2016). Acceptability of an adventure video game in the treatment of female adolescents with symptoms of depression. Research in Psychotherapy-Psychopathology: Process and Outcome, 19, 10–18.
Catry, P., & Cuypere, J. de (2008). Mindfulness voor kinderen. Gids voor onderwijs, hulpverlening en ouders. Leuven: Acco.
Cortese, S., Ferrin, M., Brandeis, D., Buitelaar, J., Daley, D., Dittmann, R. W., et al. (2015). Cognitive training for ADHD: Meta-analysis of clinical and neuropsychological outcomes from randomized controlled trials. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 54(3), 164–174.CrossRefPubMedPubMedCentral
Cowart, M. J. W., & Ollendick, T. H. (2010). Attentional biases in children: Implication for treatment. In J. A. Hadwin & A. P. Field (Eds.), Information processing biases and anxiety: A developmental perspective (pp. 297–319). Oxford: Oxford University Press.CrossRef
Cristea, I. A., Mogoase, C., David, D., & Cuypers, P. (2015). Practitioner review: Cognitive bias modification for mental health problems in children and adolescents: A meta-analysis. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 56, 723–734.CrossRefPubMed
Cuyper, S. de, Timbremont, B., Braet, C., Backer, V. de, & Wullaert, T. (2004). Treating depressive symptoms in schoolchildren: A pilotstudy. European Child & Adolescent Psychiatry, 13, 105–114.
Diamond, G., Russon, J., & Levy, S. (2016). Attachment-based family therapy: A review of the empirical support. Family Process, 55, 595–610.CrossRefPubMed
Dovis, S., Oord, S. van der, Wiers, R., & Prins, P. J. M. (2015). Improving executive functioning in children with ADHD: Training multiple executive functions within the context of a computergame. A randomized, double blind placebo controlled trial. PloS One, april 2015, 1–30.
Engelhard, I. M., van den Hout, M. A., Dek, E. C. P., Wielen, J. W., Reijnen, M. J., & van Roij, B. (2011). Reducing vividness and emotional intensity of recurrent “flashforwards” by taxing working memory: an analogue study. Journal of Anxiety Disorders, 25, 599–603.
Ehrenreich-May, J., Rosenfield, D., Queen, A. H., Kennedy, S. M., Remmes, C. S., & Barlow, D. H. (2017). An initial waitlist-controlled trial of the unified protocol for the treatment of emotional disorders in adolescents. Journal of Anxiety Disorders, 46, 46–55.CrossRefPubMed
Emmerik, A. van, Raes, F., Engelhard, I., Kelling, A., Nauta, M., Scholing, A., et al. (2009). Van slechte stellingen naar goede vragen. Een reflectie op het najaarsdebat over de grenzen van GT. Gedragstherapie, 42, 137–144.
Gevensleben, H., Holl, B., Albrecht, B., Vogel, C., Schlamp, D., Kratz, O., et al. (2009). Is neurofeedback an efficacious treatment for ADHD? A randomised controlled clinical trial. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 50, 780–789.CrossRefPubMed
Gilbert, P. (2009). Introducing compassion-focused therapy. Advances in Psychiatric Treatment, 15, 199–208.CrossRef
Greco, L. A., Blackledge, J. T., Coyne, L. W., & Ehrenreich, J. (2005). Integrating acceptance and mindfulness into treatments for child and adolescent anxiety disorders. In S. M. Orsillo & L. Roemer (Eds.), Acceptance and mindfulness-based approaches to anxiety (pp. 301–322). Boston: Springer.CrossRef
Hayes, S. C., Strosahl, K. D., & Wilson, K. G. (1999). Acceptance and commitment therapy: An experiential approach to behavior change. New York: The Guilford Press.
Hersh, J., Metz, K. L., & Weisz, J. R. (2016). New frontiers in transdiagnostic treatment: Youth psychotherapy for internalizing and externalizing problems and disorders. International Journal of Cognitive Therapy, 9, 140–155.CrossRef
Hullu, E. de, Sportel, B. E., Nauta, M. H., & Jong, P. J. de (2017). Cognitive bias modification and CBT as early interventions for adolescent social and test anxiety: Two-year follow-up of a randomized controlled trial. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 55, 81–89.
Infantino, A., Donovan, C. L., & March, S. (2016). A randomized controlled trial of an audio-based treatment program for child anxiety disorders. Behaviour Research and Therapy, 79, 35–45.CrossRefPubMed
Kallapiran, K., Koo, S., Kirubakaran, R., & Hancock, K. (2015). Review: Effectiveness of mindfulness in improving mental health symptoms of children and adolescents: A meta-analysis. Child and Adolescent Mental Health, 20, 182–194.CrossRef
Kennard, B., Silva, S., Vitiello, B., Curry, J., Kratochvil, C., Simons, A., et al. (2009). Treatment for Adolescents with Depression Study – TADS. Remission and residual symptoms after short-term treatment in the Treatment of Adolescents With Depression Study (TADS). Journal of the American Academy of Child & Adolescents Psychiatry, 45, 1404–1411.CrossRef
Klingberg, T., Fernell, E., Olesen, P. J., Johnson, M., Gustafsson, P., Dahlström, K., et al. (2005). Computerized training of working memory in children with ADHD: A randomized, controlled trial. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 44, 177–186.CrossRefPubMed
Korrelboom, C. (2011). Comet voor negatief zelfbeeld. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.CrossRef
Lange, A., Ruwaard, J., Schrieken, B., Broeksteeg, J., Tienhoven, S. van, Jager, J., et al. (2007). Geprotocolleerde cognitieve gedragstherapie van klinische en subklinische paniekstoornis via het internet: De behandeling en de resultaten van een gecontroleerde gerandomiseerde trial. Directieve Therapie, 27, 73–105.
Linehan, M. M. (2006). Treating borderline personality disorder: The dialectical approach. New York: Guilford press.
MacLeod, C., & Mathews, A. (2012). Cognitive bias modification approaches to anxiety. Annual Review of Clinical Psychology, 8, 189–217.CrossRefPubMed
Miller, A. L., Rathus, J. H., & Linehan, M. M. (2007). Dialectical behavior therapy with suicidal adolescents. New York: Guilford Press.
Murray, J., Theakston, A., & Wells, A. (2016). Can the attention training technique turn one marshmallow into two? Improving children’s ability to delay gratification. Behaviour Research and Therapy, 77, 34–39.CrossRefPubMed
Nigg, J. T. (2006). What causes ADHD? Understanding what goes wrong and why. New York: Guilford Press.
Pahlevanian, A., Alirezaloo, N., Naghel, S., Alidadi, F., Nejati, V., & Kianbakht, M. (2017). Neurofeedback associated with neurocognitive-rehabilitation training on children with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD). International Journal of Mental Health and Addiction, 15, 100–109.CrossRef
Podina, I. R., Mogoase, C., David, D., Szentagotai, A., & Dobrean, A. (2016). A meta-analysis on the efficacy of technology mediated CBT for anxious children and adolescents. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 34, 31–50.CrossRef
Poppelaars, M., Tak, Y. R., Lichtwarck-Aschoff, A., Engels, R. C. M. E., Lobel, A., Merry, S. N., et al. (2016). Comparing two cognitive-behavioral programs for adolescent girls with subclinical depression: A school based program (op volle kracht) and a computerized program (SPARX). Behaviour Research and Therapy, 80, 33–42.CrossRefPubMed
Powers, M. B., Vörding, M. B., & Emmelkamp, P. M. G. (2009). Acceptance and commitment therapy: A meta-analysis. Psychotherapy and Psychosomatics, 80, 73–80.CrossRef
Prins, P. J. M., Dovis, S., Ponsioen, A., Brink, E. ten & Oord, S. van der (2011). Does a computerized working memory training with game elements enhance motivation and training efficacy in children with ADHD? CyberPsychology, Behavior & Social Networking, 14, 115–122.
Raes, F., et al. (2014). School-based prevention and reduction of depression in adolescents: A cluster-randomized controlled trial of a mindfulness group program. Mindfulness, 5(5), 477–486.CrossRef
Rice, T. R., Kostek, N. T., Gair, S. L., & Rojas, A. (2017). Summer camp program for children with obsessive-compulsive disorder: Description and preliminary observations. Cognitive and Behavioral Practice, 24, 142–151.CrossRef
Rodenburg, R., Benjamin, A., Roos, C. de, Meijer, A. M., & Stams, G. J. (2009). Efficacy of EMDR in children: a meta-analysis. Clinical Psychology Review, 29(7), 599–606
Ryan, S. M., Strege, M. V., Oar, E. L., & Ollendick, T. H. (2017). One session treatment for specific phobias in children: Comorbid anxiety disorders and treatment outcome. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 54, 128–134.CrossRefPubMed
Salemink, E., Bosmans, G., Haan, E. de, & Wiers, R. (2013). Look at the bright side of life: Computergestuurde training bij angst. Directieve Therapie, 33(2), 102–116.
Salemink, E., Wolters, L., & Haan, E. de (2016). Augmentation of treatment as usual with online cognitive bias modification of interpretation training in adolescents with obsessive compulsive disorder: A pilot study. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 49, 112–119.
Salloum, A. (2010). Minimal therapist-assisted cognitive-behavioral therapy interventions in stepped care for childhood anxiety. Professional Psychology-Research and Practice, 41, 41–47.CrossRef
Samsen, M., & Heus, J. de (2016). Acceptatie en commitment therapie bij kinderen en jongeren. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Santens, T., Levy, S., Diamond, G., Braet, C., Vyvey, M., Heylboeck, E., et al. (2017). Exploring acceptability and feasibility of evidence-based practice in child welfare settings: A pilot study with attachment-based family therapy. Psychologica Belgica, 57(1), 43–58. http://​doi.​org/​10.​5334/​pb.​338.
Segal, Z., Teasdale, J., Williams, M., & Kabat-Zin, J. (2007). The mindful way through depression. New York: Guilford Press.
Shechner, T., Rimon-Chakir, A., Britton, J. C., Lotan, D., Apter, A., Bliese, P. D., & Bar-Haim, Y. (2014). Attention Bias Modification Treatment Augmenting Effects on Cognitive Behavioral Therapy in Children With Anxiety: Randomized Controlled Trial. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 53(1), 61–71. http://​doi.​org/​10.​1016/​j.​jaac.​2013.​09.​016.
Simons, D. J., Boot, W. R., Charness, N., Gathercole, S. E., Chabris, C. F., Hambrick, D. Z., et al. (2016). Do ‘brain training’ programs work. Psychological Science, 17, 103–189.
Smith, M. M., McLeod, B. D., Southam-Gerow, M. A., Jensen-Doss, A., Kendall, P. C., & Weisz, J. R. (2017). Does the delivery of CBT for youth anxiety differ across research and practice settings? Behavior Therapy, 48, 501–516.CrossRefPubMed
Southam-Gerow, M. (2014). Emotieregulatie bij kinderen en adolescenten. Amsterdam: Hogrefe.
Spencer-Smith, M., & Klingberg, T. (2015). Benefits of a working memory training program for inattention in daily life: A systematic review and meta-analysis. Plos One, 10, e0119522.CrossRefPubMedPubMedCentral
Swain, J., Hancock, K., Dixon, A., & Bowman, J. (2015). Acceptance and commitment therapy for children: A systematic review of intervention studies. Journal of Contextual Behavioral Science, 4, 73–85.CrossRef
Weisz, J. R., Chorpita, B. F., Palinkas, L. A., Schoenwald, S. K., Miranda, J., Bearman, S. K., et al. (2012). Testing standard and modular designs for psychotherapy treating depression, anxiety, and conduct problems in youth. Archives of General Psychiatry, 69, 274–282.CrossRefPubMed
Weisz, J. R., Krumholz, L. S., Santucci, L., Thomassin, K., & Ng, M. Y. (2015). Shrinking the gap between research and practice: Tailoring and testing youth psychotherapies in clinical care contexts. Annual Review of Clinical Psychology, 11, 1–139.CrossRef
Weisz, J., Kuppens, S., Ng, M. Y., Eckstaihn, D., Ugueto, A. M., Vaughn-Coaxum, R., et al. (2017). What five decades of research tells us about the effects of youth psychological therapy: A multilevel meta-analysis and implications for science and practice. American Psychologist, 72, 79–117.CrossRefPubMed
Weisz, J. R., McCarty, C., & Valeri, S. M. (2006). Effects of psychotherapy for depression in children and adolescents: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 132, 132–149.CrossRefPubMedPubMedCentral
White, L. K., Sequeira, B. S., Britton, J. C., Brotman, M. A., Andrea, L., Gold, A. L., et al. (2017). Complementary features of attention bias modification therapy and cognitive-behavioral therapy. American Journal of Psychiatry, 174, 775–784.CrossRefPubMed
Winter, S. de, Bosmans, G., & Salemink, E. (2017). Brief report: Exploring the causal effect of interpretation bias on attachment expectations. Child Development, 88, 131–140.
Wulf, D. de (2009). Mindfulness voor je kids. Tielt: Lannoo.
Young, J. E. (1990). Cognitive therapy for personality disorder: A schema-focused approach. Sarasota, Florida: Professional Resource Press.
Metagegevens
Titel
Ontwikkelingen binnen de cognitieve gedragstherapie bij kinderen en adolescenten
Auteurs
Prof. Dr. G. R. A. Bosmans
Prof. Dr. C. Braet
Copyright
2018
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Boek
Methoden en technieken van gedragstherapie bij kinderen en jeugdigen

Print ISBN: 978-90-368-1971-8

Elektronisch ISBN: 978-90-368-1972-5

Copyright: 2018

DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-1972-5_11