Top

Gepubliceerd in:

01-05-2017 | Onderzoek

Ondersteuning bij de zorg voor laaggeletterde patiënten

Auteurs: Anne van Ee, Maria van den Muijsenbergh

Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap | Uitgave 5/2017

Samenvatting

Van Ee A, Van den Muijsenbergh METC. Ondersteuning bij de zorg voor laaggeletterde patiënten. Huisarts Wet 2017;60(5):208-11.

Doel

Nederland telt 11% laaggeletterden; onder migranten is dat zelfs 30%. Zij zijn in het algemeen minder gezond en hebben vaker chronische ziekten. Hoewel ze de huisarts vaker bezoeken, zijn hun gezondheidsuitkomsten slechter. Daarom is het belangrijk dat huisartsen laaggeletterde patiënten kunnen herkennen en hun communicatie aan hen kunnen aanpassen. Wij onderzochten in hoeverre huisartsen zich daarin bekwaam voelen. Ook keken we in hoeverre de bestaande hulpmiddelen en trainingen voldoen en daadwerkelijk gebruikt worden.

Methode

We nodigden een geselecteerde groep van driehonderd huisartsen, van wie de helft werkzaam is in achterstandswijken, uit om een online vragenlijst in te vullen en analyseerden de antwoorden met SPSS versie 22.

Resultaten

We ontvingen 102 ingevulde vragenlijsten (respons 34%). Slechts een derde (35%) van de respondenten registreerde laaggeletterdheid in het elektronisch patiëntendossier; minder dan de helft (43%) was bekend met een of meer hulpmiddelen om huisartsen te ondersteunen in de communicatie met laaggeletterde patiënten. Driekwart (74%) van de respondenten ondervond weleens problemen in de communicatie en vier vijfde (80%) zou meer ondersteunend materiaal willen hebben. Van de huisartsen die al bekend waren met de hulpmiddelen had de helft (50%) nog steeds behoefte aan extra ondersteuning.

Conclusie

De meeste huisartsen erkennen dat laaggeletterdheid een probleem is en zijn bereid er meer geld en tijd in te investeren. De implementatiegraad van de beschikbare hulpmiddelen en trainingen is laag. Nader onderzoek is nodig om te kijken hoe bestaande hulpmiddelen beter onder de aandacht van de huisarts gebracht kunnen worden en welke aanpassingen er nodig zijn om ze toegankelijker voor gebruik te maken.

vorige artikel Vier antibiotica even effectief bij neuroborreliose

volgende artikel MRI zorgt voor minder verwijzingen naar de orthopeed

OECD/Statistics Canada. Literacy for life: Further results from the Adult Literacy and Life Skills Survey. Paris: OECD Publishing, 2011.

Bekker MH, Lhajoui M. Health and literacy in first- and second-generation Moroccan Berber women in the Netherlands: ill literacy? Int J Equity Health 2004;3:8.CrossRefPubMedPubMedCentral

De Greef M, Segers M, Nijhuis N. Feiten & amp; cijfers geletterdheid, Overzicht van de gevolgen van laaggeletterdheid en opbrengsten van investeringen voor samenleving en individu. Maastricht: Maastricht University School of Business and Economics Educational Research & amp; Development, 2014.

Twickler Th B, Hoogstraten E, Reuver A, Singels L, Stronks K, Essink-Bot M-L. Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden vragen om een antwoord in de zorg. Ned Tijdschr Geneeskd 2009;153:A25–0.

Fransen M, Haris VC, Essink-Bot ML. Beperkte gezondheidsvaardigheden bij patiënten van allochtone herkomst. Ned Tijdschr Geneeskd 2013;157:A558–1.

Lindau ST, Tomori C, Lyons T, Langseth L, Bennett CL, Garcia P. The association of health literacy with cervical cancer prevention knowledge and health behaviors in a multiethnic cohort of women. Am J Obstet Gynacol 2002;186:938–43.CrossRef

Rademakers J. Gezondheidsvaardigheden: niet voor iedereen vanzelfsprekend. Kennissynthese. Utrecht: NIVEL, 2014.

Andrulis DP, Brach C. Integrating literacy, culture and language to improve health care quality for diverse populations. Am J Health Behav 2007;31 Suppl 1:S122–33.CrossRefPubMed

Stewart M. Reflections on the doctor-patient relationship: from evidence and experience. Br J Gen Pract 2005;55:793–801.PubMedPubMedCentral

10.

Zandbelt LC, Smets EM, Oort FJ, Godfried MH, De Haes HC. Patient participation in the medical specialist encounter: does physicians' patient-centred communication matter? Patient Educ Couns 2007;65:396–406.CrossRefPubMed

11.

Di Blasi Z, Harkness E, Ernst E, Georgiou A, Kleijnen J. Influence of context effects on health outcomes: a systematic review. Lancet 2001;357:757–62.CrossRefPubMed

12.

Stewart M, Brown JB, Donner A, McWhinney IR, Oates J, Weston WW, et al. The impact of patient-centered care on outcomes. J Fam Pract 2000;49:796–804.PubMed

13.

Van Os TW, Van den Brink RH, Tiemens BG, Jenner JA, Van der MK, Ormel J. Communicative skills of general practitioners augment the effectiveness of guideline-based depression treatment. J Affect Disord 2005;84:43–51.CrossRefPubMed

14.

Bass PF, Wilson JF, Griffith CH, Barnett DR. Residents' ability to identify patients with poor literacy skills. Acad Med 2002;77:1039–41.CrossRefPubMed

15.

Gezondheidsraad. Laaggeletterdheid te lijf. Den Haag: Centrum voor ethiek en gezondheid, 2011.

16.

Van Velzen T. Het taalgebruik van de huisarts. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam, 2012.

17.

Fransen MP, Beune EJAJ, Baim-Lance AM, Bruessing RC, Essink-Bot M. Diabetes self-management support for patients with low health literacy: Perceptions of patients and providers. J Diabetes 2015;7:418–25.CrossRefPubMed

18.

Oosterberg E, Bakx J, van Bommel H, Elbrink S. Visueel voorlichtingsmateriaal voor laaggeletterden. Tijdschrift voor Praktijkondersteuning 2012;7:150–4.

19.

Baker R, Mainous AG 3rd, Gray DP, Love MM. Exploration of the relationship between continuity, trust in regular doctors and patient satisfaction with consultations with family doctors. Scand J Prim Health Care 2003;21:27–32.CrossRefPubMed

20.

Devillé W, Wiegers TA. Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2012. Utrecht: NIVEL, 2012.

21.

NIVEL. Cijfers uit de registratie van huisartsen, peiling 2012. Utrecht: NIVEL, 2012.

22.

ThesisTools Online Enquêtes [internet]. Liessel: ThesisTools; z.j. http://www.thesistools.com, geraadpleegd november 2016.

23.

LHV. Toolkit laaggeletterdheid. Utrecht: LHV, 2011.

24.

Begrijp je lichaam. Utrecht: Pharos. http://www.begrijpjelichaam.nl/home, geraadpleegd november 2016.

25.

Amsterdams Ondersteunings Fonds voor huisartsenzorg in achterstandswijken in Amsterdam. Amsterdam: AOF. https://www.aof-amsterdam.nl/, geraadpleegd november 2016.

26.

Laaggeletterdheid. Utrecht: Pharos. http://www.pharos.nl/nl/kenniscentrum/laaggeletterdheid-en-gezondheid/laaggeletterdheid, geraadpleegd november 2016.

27.

Brez SM, Taylor M. Assessing literacy for patient teaching: perspectives of adults with low literacy skills. J Adv Nurs 1997;25:1040–7.CrossRefPubMed

28.

Grol R, Grimshaw J. Evidence-based implementation of evidence-based medicine. Jt Comm J Qual Improv 1999;25:503–13.PubMed

29.

Francke AL, Smit MC, De Veer AJ, Mistiaen P. Factors influencing the implementation of clinical guidelines for health care professionals: A systematic meta-review. BMC Med Inform Decis Mak 2008;8:3–8.CrossRef

30.

Burgers J, Ouwens M, Van Splunteren P, Øvretveit J. New perspectives on effective implementation of guidelines. Nijmegen/Utrecht: IQ Healthcare/Trimbosinstituut, 2011.

31.

Grumbach K, Bodenheimer T. Can health care teams improve primary care practice? JAMA 2004;291:1246–51.CrossRefPubMed

32.

Kaplowitz MD, Hadlock TD, Levine R. A comparison of web and mail survey response rates. Public Opin Q 2004;68:94–101.CrossRef

33.

Sheehan KB. E-mail survey response rates: A review. Journal of Computer-Mediated Communication 2001;6:0.

Titel: Ondersteuning bij de zorg voor laaggeletterde patiënten
Auteurs: Anne van Ee
Maria van den Muijsenbergh
Publicatiedatum: 01-05-2017
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap / Uitgave 5/2017
Print ISSN: 0018-7070
Elektronisch ISSN: 1876-5912
DOI: https://doi.org/10.1007/s12445-017-0136-2

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Doel

Methode

Resultaten

Conclusie

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 5/2017

Ketenzorg voor cardiovasculair risicomanagement

Wachttijden voor de poh-ggz

Opsporing verzocht

Kortere kuur bij OMA geeft slechtere uitkomst

Echografie ontmaskert ontkende zwangerschap

Dronkenmansgang bij tweejarige jongen