Omgaan met rijangst

Voorwerk

1. Rijangst

Abstract

Misschien ben je een van de vele miljoenen mensen in Nederland met een rijbewijs. Het kan ook zijn dat je nog op jacht bent naar het roze papiertje. Stap je wel of niet de auto in? Als autorijden veel angst bij je oproept, dan laat je dat wel uit je hoofd.

Jan van den Berg, Cindy Boon, Laura van Bergen

2. Knelpunten door rijangst

Abstract

Als je minder of moeilijker kunt autorijden omdat de angst toeslaat op alledaagse trajecten, kom je er al snel achter dat je voor een aantal problematische situaties wordt geplaatst. Waar je vorig jaar bij het verbouwen van de keuken nog zonder nadenken naar de doe-het-zelver in de naburige stad reed, wacht je nu braaf tot het weekend: dan heeft vast een van je kinderen wel even de tijd om te rijden. Het is hinderlijk en vernederend om te ervaren dat je afhankelijk wordt van anderen.

Jan van den Berg, Cindy Boon, Laura van Bergen

3. Waarom nu juist angst tijdens het autorijden?

Abstract

Je durft de auto niet in, bang dat je in het verkeer panne of een ongeval zal krijgen. Hoe komt het toch dat je je zenuwen niet kunt onder-drukken? En waarom is de kans op negatieve emoties tijdens autorijden groter dan in vrijwel iedere andere situatie? Om dit te verduidelijken, lichten we enkele aspecten toe die bij het proces van bang worden in de auto een rol spelen.

Jan van den Berg, Cindy Boon, Laura van Bergen

4. Rijangst, verschillende types

Abstract

De term ‘rijangst’ doet vermoeden dat de angst voor iedere chauffeur praktisch hetzelfde is. Rijangst is echter niet meer dan een overkoepe-lend begrip. Het kent veel verschillende uitingsvormen. Je rijdt misschien niet meer prettig door een tunnel heen, omdat je bij voorbaat al voelt aankomen dat je gaat verstrammen. Of je voelt je juist onrustig worden wanneer je lang in een file staat.

Jan van den Berg, Cindy Boon, Laura van Bergen

5. Rijangst met en zonder paniekaanvallen

Abstract

Eigenlijk kan iedereen wel eens paniekerig worden in de auto. Dit gebeurt bijvoorbeeld als een kind pardoes oversteekt of bij een plotseling opkomende dichte mist. Eén zo’n aanval, die vaak alweer snel vergeten is, wijst niet direct op een paniekstoornis. Bij een paniekstoornis ben je te vatbaar voor angstaanvallen. Je raakt in paniek terwijl de situatie niet uitzonderlijk gevaarlijk is. Wanneer je een keer een aanval hebt gehad, ben je constant alert op een volgende paniekbui. Zo’n 3% van de vrouwen en zo’n 1,5% van de mannen krijgt ooit in zijn leven met een paniekstoornis te maken.

Jan van den Berg, Cindy Boon, Laura van Bergen

6. Faalangst en perfectionisme

Abstract

Een perfectionist zal er alles aan doen om de beste chauffeur ter wereld te zijn. Aan de auto kun je het al zien: glimmend, zonder deuk-jes, het interieur gestofzuigd. Zelfs de bandenspanning voldoet precies aan de normen.

Jan van den Berg, Cindy Boon, Laura van Bergen

7. Hyperventilatie

Abstract

Veel chauffeurs die ooit eens hevig geschrokken zijn bij de aanblik van een auto-ongeluk, kennen het verschijnsel hyperventilatie maar al te goed. Je ademhaling is van slag en je voelt je benauwd. De chemie van je lichaam staat volledig op zijn kop. Hyperventilatie heeft veel uitingsvormen. Het kan lijken op ME (chronische-vermoeidheidsziekte), depressie, paniekstoornis, lage suikerspiegel, burn-out, enzovoort, enzovoort. Je klachten lijken misschien wel op die van een collega die een hartaanval kreeg en zo van de fiets tuimelde… Dit maakt dat je je nog angstiger gaat voelen.

Jan van den Berg, Cindy Boon, Laura van Bergen

8. Rijangst als gevolg van andere klachten

Abstract

Stel, je bent bang voor spinnen. Het kan natuurlijk gebeuren dat er eens een spinnetje langs de achteruitkijkspiegel naar beneden slingert. Dit kan er dan voor zorgen dat je een heftige paniekaanval krijgt. Zo’n reactie kan leiden tot gevaarlijke situaties. Desondanks gaan mensen met spinnenvrees de volgende keer weer gewoon rustig achter het stuur zitten. Ben je bang voor spinnen — of wespen, bijen of vlinders — dan staat je carrière als chauffeur dus nog niet meteen op de helling. Je zult er tijdens het autorijden slechts sporadisch last van hebben.

Jan van den Berg, Cindy Boon, Laura van Bergen

9. Angst na ongeval

Abstract

Een ongeluk met de auto is op zijn minst vervelend te noemen. Angst voor verkeersongevallen komt ontzettend vaak voor. In de eerste plaats is er de angst om een ongeluk mee te maken. Vaak ontstaan er angsten en onzekerheden na een ongeval, omdat je niet weet hoe je op zo’n moment moet handelen. Daarnaast heeft bijna iedereen het moeilijk met het verwerken van een ongeluk. Sommige mensen kunnen er zelfs een trauma door oplopen.

Jan van den Berg, Cindy Boon, Laura van Bergen

10. Angst om te verdwalen

Abstract

Zelfs in het dichtstbevolkte land ter wereld is de angst om te verdwalen aan de orde van de dag. Je ziet deze angst vaak opduiken bij mensen die al aan andere angstklachten lijden. Zeker wanneer je een paniekstoornis met de daarbij behorende paniekaanvallen hebt, is de vrees om te verdwalen door de bank genomen erg groot. Maar ook als je verlegen bent, is het een nachtmerrie om de weg kwijt te raken. Je zult dan toch aan wildvreemden hulp moeten gaan vragen. Eigenlijk rijd je nog liever twintig kilometer om. Je bent bang dat je op een afgelegen, onbewoonde plek door al die verkeerd gereden kilometers zonder benzine komt te staan. Je kunt ook bang zijn om te verdwalen omdat je voor geen goud te laat wilt arriveren. Stel je toch eens voor dat je een bepaalde deadline mist, omdat je een cruciale afslag finaal over het hoofd gezien hebt.

Jan van den Berg, Cindy Boon, Laura van Bergen

11. Angst door routinegebrek

Abstract

De eerste rijlessen die je hebt, zijn vrijwel altijd wat onwennig. Er komt in één keer zoveel nieuws op je af: het stuur onder controle krijgen, het wennen aan de snelheid, het op de juiste manier leren schakelen; je moet wel duizend dingen tegelijkertijd doen en je moet overal nog bij nadenken. Alles in één keer onthouden is zo goed als onmogelijk, je zult herhaaldelijk aan dingen herinnerd moeten worden. Pas na een les of tien beginnen bij de meeste mensen enkele van die duizenden dingen automatisch te gaan.

Jan van den Berg, Cindy Boon, Laura van Bergen

12. Angst voor lichaamssignalen: hartklachten en flauwvallen

Abstract

Hart-en vaatziekten veroorzaken 36% van het totale aantal sterfgevallen in Nederland. In 2000 stierven er in totaal 49.952 mensen aan hart- en vaatziekten. Dat betekent gemiddeld zo’n 137 personen per dag! Harten vaatziekten vormen hiermee doodsoorzaak nummer één. Er leven in Nederland zo’n 200.000 mensen die problemen met hun hart hebben.

Jan van den Berg, Cindy Boon, Laura van Bergen

13. Darmaandoeningen en ontlastingsproblemen

Abstract

Buikklachten vormen een groot deel van het ziekteverzuim in Nederland. Soms hebben mensen chronisch last van hun buik. Vaak kan een sluitende diagnose niet eens worden gesteld, terwijl er toch echt serieuze en zeer pijnlijke klachten bestaan. Meestal is het zo dat als er geen andere oorzaak voor de buikpijn en ontlastingsproblemen kan worden gevonden, de diagnose ‘spastische darm of prikkelbaredarmsyndroom’ wordt gesteld.

Jan van den Berg, Cindy Boon, Laura van Bergen

14. Terechte angsten en lichamelijke beperkingen

Abstract

Om je veilig in het verkeer te kunnen begeven, moet je beschikken over een goed stel ogen. Iemand met zeer slechte ogen kan een gevaar op de weg zijn. Ongeveer één op de drie mensen heeft een verminderd gezichtsvermogen. Velen hiervan zullen dit slechts in beperkte mate hebben en zij kunnen en mogen dan ook gewoon achter het stuur plaatsnemen. Volgens de Federatie Slechtzienden- en Blindenbelang zijn er in Nederland 625.000 mensen blind of slechtziend. Zij zullen het autorijden wel laten.

Jan van den Berg, Cindy Boon, Laura van Bergen

15. Autorijden en medicatie

Abstract

Bij de oplossingen voor angst die we je tot nu toe hebben aangereikt, is het gebruik van rustgevende middelen niet of nauwelijks aan bod gekomen. Veel mensen met autorijangst zullen echter hun angsten aanvankelijk met medicatie willen oplossen. Het lastige is dat medicijnen nu juist vaak stoffen bevatten die de rijvaardigheid negatief beïnvloeden. Sommige medicijnen zijn zelfs verboden in het verkeer:

Jan van den Berg, Cindy Boon, Laura van Bergen

Nawerk