Omgaan met agressie

Voorwerk

1 Verpleegkundig handelen bij agressie

Samenvatting

Met dit boek wordt beoogd handvatten aan te reiken om te voorkomen dat onvrede van cliënten en daaruit voortvloeiende conflicten escaleren. Ondanks de vele technische en sociale veiligheidsmaatregelen die getroffen worden, komt het toch vooral aan op de communicatie tijdens de interactie met de cliënt. Het thema is omgaan met agressie.

Geuk Schuur

2 Vormen van agressie en geweld

Samenvatting

Als mensen tegen grenzen of beperkingen oplopen, reageren ze verschillend. Er zijn mensen die zich niet of nauwelijks bewust zijn van hun situatie of zich er apathisch bij neerleggen. Hun situatie kenmerkt zich door gevoelens van neerslachtigheid, pessimisme en zinloosheid. Het kan gaan om mensen die de strijd opgeven om nog tegen hun ziekte te vechten of geen zin meer hebben nog verder te leven. Alle hoop op herstel kan bij hen vervlogen zijn.

Geuk Schuur

3 Provocaties, manipulaties en bedreigingen als levensstijl

Samenvatting

Sommige mensen manipuleren, provoceren en bedreigen, soms als spel, soms als therapeutische interventie. Tot op zekere hoogte hoort dit bij het normale sociale verkeer, bijvoorbeeld het manipuleren van verlangens door reclame. Waar het in dit hoofdstuk echter om gaat, is het manipuleren, provoceren of zelfs bedreigen van mensen als levensstijl. Over het algemeen wordt dan gesproken van lastig gedrag. Hier volgen enkele voorbeelden.

Geuk Schuur

4 Innerlijke processen: het eigen structurerend systeem als zekerheid

Samenvatting

Ieder mens heeft door opvoeding en socialisatie kennis en kunde opgebouwd, soms door prettige en soms door minder prettige ervaringen. Hoe dan ook, deze ervaringen hebben geleid tot een aantal zekerheden. Ook de zekerheid dat je een aantal onzekerheden hebt is een zekerheid.

Geuk Schuur

5 Als een meningsverschil escaleert

Samenvatting

Hoe gaat de cliënt om met eigen agressie? Ieder mens is uniek. Ook in het omgaan met eigen agressie als levensenergie laten zich verschillen zien. Cultuurverschillen, opvoeding en persoonlijkheid spelen hierbij een rol.

Geuk Schuur

6 Zelfcontrole: hanteren van agressie in de interactie

Samenvatting

‘Wat moet ik als verpleegkundige met de agressie of agressief-gewelddadige uitingen van de cliënt?’ Zo luidt de derde vraag die als leidraad gesteld werd in kader 1.1. ‘Wat kan of moet ik doen of laten?’

Geuk Schuur

7 Zelfbescherming: fysieke verweervormen in de communicatie

Samenvatting

Met fysieke verweervormen worden hier hoofdzakelijk bevrijdingstechnieken voor zelfbescherming bedoeld en geen zelfverdedigingstechnieken. Slechts enkele van de tot nu toe ontwikkelde fysieke verweervormen zijn geweldloos te noemen. Wel is de grens tussen fysieke zelfverdedigingstechnieken en geweldloze fysieke verweervormen uiterst vaag. Het is vooral belangrijk dat iedere verpleegkundige voor zichzelf uitmaakt wat hij wel en niet als gewelddadig beschouwt.

Geuk Schuur

8 Uitdaging en motivatie

Samenvatting

Wat motiveert mensen om ondanks confrontatie met agressief-gewelddadig of manipulerend, provocerend en bedreigend gedrag van cliënten hulp en zorg te blijven verlenen? Wat is de uitdaging van het beroep? Misschien vormen de cliënten zelf toch de uitdaging: de uitdaging om hen te helpen en tot een zo goed mogelijk herstel van het gewone leven te brengen.

Geuk Schuur

9 Sociale steun, collegialiteit en veiligheidsgevoel

Samenvatting

Hoe verwerken verpleegkundigen hun ervaringen met geweldsituaties? Moet er met collega’s en/of leidinggevende over gevoelens, gedachten en opgedane ervaringen worden gepraat? Hoe hanteren verpleegkundigen de problematiek die ontstaat door confrontatie met geweld of heftige emotionele gebeurtenissen in de beroepsrol? Waar moet het beleid in voorzien?

Geuk Schuur

10 Leren hanteren van agressie

Samenvatting

Deze handleiding is bedoeld als hulpmiddel en zal niet als vanzelfsprekend tot een oplossing leiden, maar wel tot inzicht in factoren die inherent zijn aan een complexe situatie en die bepalend zijn voor het al dan niet escaleren tot geweld. Deze handleiding is een denkschema, waarbij men – naar behoefte – willekeurige pijlen kan volgen.

Geuk Schuur

11 Agressie en werkplek

Samenvatting

In dit hoofdstuk worden uiteenlopende aspecten die in vorige hoofdstukken aan de orde kwamen, in verband gebracht met enkele ziekteprocessen, toestandsbeelden, stoornissen en de werkplek. In de volgende paragrafen prevaleert de ene keer het ziektebeeld of de theorie, de andere keer de interactie. De werkplek kan een kliniek, ziekenhuis, verpleeghuis, instelling voor verstandelijk gehandicapten zijn of de thuissituatie van de cliënt.

Geuk Schuur

Nawerk