Optie A:
Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
Optie B:
Deel de link per e-mail
Link delen

Tip

Swipe om te navigeren naar een ander hoofdstuk

2016 | OriginalPaper | Hoofdstuk

51. Oedeem, voeten

eerste hoofdstuk lezen

Auteurs: S. O. Hobma, P. J. M. J. Bessems, E. J. P. Lamfers, M. M. J. Schuurmans

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Hier inloggen

Gepubliceerd in: Diagnostiek van alledaagse klachten

» Toegang tot de volledige tekst krijgen

Samenvatting

Dikke onderbenen of voeten worden vooral veroorzaakt door drukverhoging in het veneuze systeem van het been. De belangrijkste oorzaken zijn systemisch, ten gevolge van hartfalen, of lokaal ten gevolge van veneuze insufficiëntie. Vaak wordt geen diagnose gesteld bij patiënten met oedeem. Dit komt voor een belangrijk deel doordat kenmerkende symptomen ontbreken die het mogelijk maken om alleen met anamnese en lichamelijk onderzoek tot een conclusie te komen. Aanvullend onderzoek is dan nodig, omdat de aanwezige pathologie vaak onderschat wordt. Vooral bij patiënten met cardiovasculaire klachten of risicofactoren die oedeem hebben, is de kans op hartfalen groot. De fysische diagnostiek is bemoeilijkt bij adipeuze patiënten, terwijl bij hen de kans op afwijkingen groter is. Het behandelen van oedeem met diuretica zonder diagnostiek is in alle gevallen onjuist.

Log in om toegang te krijgen

Hier inloggen

Met onderstaand(e) abonnement(en) heeft u direct toegang:

BSL Academy Geneeskunde Radboud 2018-2019

Meer informatie

BSL Academy Physician Assistant

De BSL Academy Physician Assistant geeft u online toegang tot de actuele BSL-collectie studiemiddelen voor de opleiding Physician Assistant. Hiermee beschikt u direct over alle bouwstenen om gericht en succesvol te studeren of uw lessen voor te bereiden.

BSL Academy Physician Assistant: 229 €

Meer informatie

Proefabonnement BSL Huisarts Totaal

Met BSL Huisarts Totaal bouwt u efficiënt aan uw vakkennis. U krijgt digitale toegang tot boeken, veelgestelde vragen, casuïstiek en zes vaktijdschriften voor huisartsen. Met het proefabonnement krijgt u toegang tot: één geaccrediteerde web-tv en tien interessante boektitels.

BSL Huisarts Totaal 1 maand gratis: € 0,-

Meer informatie

BSL Huisarts Totaal

Met BSL Huisarts Totaal bouwt u efficiënt aan uw vakkennis. U krijgt digitale toegang tot boeken, veelgestelde vragen, casuïstiek en zes vaktijdschriften voor huisartsen. Daarnaast vindt u praktijkgerichte nascholing: geaccrediteerde e-learnings, web-tv’s en toetsen. Alles om u nóg beter te maken in uw vak.

BSL - Diagnost. v. alledaagse klachten

Meer informatie

Palazzi C, Olivieri I, D’Amico E, et al. Symmetrical pitting edema resembling RS3PE in gout. Clin Rheumatol. 2003;22:506–7. CrossRefPubMed

Ciocon JO, Fernandez BB, Ciocon DG. Leg edema: clinical clues to the differential diagnosis. Geriatrics. 1993;48:34–45. PubMed

Young JR. The swollen leg. Clinical significance and differential diagnosis. Cardiol Clin. 1991;9:443–56. CrossRefPubMed

Remes J, Miettinen H, Reunanen A, et al. Validity of clinical diagnosis of heart failure in primary health care. Eur Heart J. 1991;12:315–21. CrossRefPubMed

Diskin CJ, Stokes TJ, Dansby LM, et al. Towards an understanding of oedema. BMJ. 1999;318:1610–3. CrossRefPubMedPubMedCentral

Shebel ND. An early intervention plan for identification and control of chronic lower extremity edema. J Vasc Nurs. 2002;20:45–50. CrossRefPubMed

Linden MW van der, Westert GP, Bakker DH de, Schellevis FG. Tweede Nationale Studie naar ziekten en verrichtingen in de huisartspraktijk. Klachten in de bevolking en in de huisartspraktijk. Utrecht: Nivel; 2004.

Okkes IM, Oskam SK, Boven K van, Lamberts H. Data uit het Transitieproject (1985–2003). 2005. www.transhis.nl.

Topham EJ, Mortimer PS. Chronic lower limb oedema. Clin Med. 2002;2:28–31. CrossRef

10.

Page J, Henry D. Consumption of NSAID’s and the development of congestive heart failure in elderly patients. Arch Intern Med. 2000;160:777–81. CrossRefPubMed

11.

Edwards OM, Bayliss RI. Idiopathic oedema of women. Q J Med. 1976;45:125–8. PubMed

12.

Kasper DL, Fauci A, Longo DL, et al. Harrison’s principles of internal medicine. 19e druk. New York: McGraw Hill; 2015.

13.

Buchan RF. Ankle edema of tropical climes. JAMA. 1971;218:99. CrossRefPubMed

14.

Schloeder FX. Ankle edema in tropical climes. JAMA. 1971;218:1705. CrossRefPubMed

15.

Yosipovitch G, Vore A de, Dawn A. Obesity and the skin: skin physiology and skin manifestations of obesity. J Am Acad Dermatol. 2007;56:901–16.

16.

Fonder MA, Loveless JW, Lazarus GS. Lipedema, a frequently unrecognized problem. J Am Acad Dermatol. 2007;57(2 Suppl):S1–3. CrossRefPubMed

17.

Mortimer PS. Swollen lower limb-2: lymfoedema. BMJ. 2000;320:1527–9. CrossRefPubMedPubMedCentral

18.

Morgan S, Smith H, Simpsons I, et al. Prevalence and clinical characteristics of left ventricular dysfunction among elderly patients in general practice setting: cross sectional study. BMJ. 1999;318:368–72. CrossRefPubMedPubMedCentral

19.

Gorman WP, Davis KR, Donnelly R. Swollen lower limb-1: general assessment and deep vein thrombosis. BMJ. 2000;320:1453–6. CrossRefPubMedPubMedCentral

20.

Watson RDS, Gibbs CR, Lip GYH. ABC of heart failure. Clinical features and complications. BMJ. 2000;320:236–9. CrossRefPubMedPubMedCentral

21.

Stevenson LW, Perloff JK. The limited reliability of physical signs for estimating hemodynamics in chronic heart failure. JAMA. 1989;261:884–8. CrossRefPubMedPubMedCentral

22.

Badget RG, Lucey CR, Mulrow CD. Can the clinical examination diagnose left-sided heart failure in adults? JAMA. 1997;277:1712–9. CrossRef

23.

Mangione S, Nieman LZ. Cardiac auscultatory skills of internal medicine and family practice trainees. A comparison of diagnostic proficiency. JAMA. 1997;278:717–22. CrossRefPubMed

24.

St Clair EW, Oddone EZ, Waugh RA, et al. Assessing housestaff diagnostic skills using a cardiology patient simulator. Ann Intern Med. 1992;117:751–6. CrossRefPubMed

25.

Blankfield RP, Finkelhor RS, Alexander JJ, et al. Etiology and diagnosis of bilateral leg edema in primary care. Am J Med. 1998;105:192–7. CrossRefPubMed

26.

Marantz PR, Alderman MH, Tobin JN. Diagnostic heterogenity in clinical trials for congestive heart failure. Ann Intern Med. 1988;109:55–61. CrossRefPubMed

27.

McKee PA, Castelli WP, McNamara PM, et al. The natural history of congestive heart failure: The Framingham study. N Engl J Med. 1971;285:1441–6. CrossRefPubMed

28.

Okkes IM, Oskam SK, Lamberts H. Van klacht naar diagnose. Episodegegevens uit de huisartsenpraktijk. Bussum: Coutinho; 1998.

29.

Davie AP, Francis CM, Caruana L, et al. Assessing diagnosis in heart failure: which features are of any use? QJM. 1997;90:335–9. CrossRefPubMed

30.

Wilhelmsen L, Eriksson H, Svärdsudd K, et al. Improving the detection and diagnosis of congestive heart failure. Eur Heart J. 1989;10:13–8. CrossRefPubMed

31.

Kannel WB, Hjortland M, Castelli WP. Role of diabetes in congestive heart failure: the Framingham study. Am J Cardiol. 1974;34:29–34. CrossRefPubMed

32.

Reynolds D. Severe gestational edema. Midwifery Women’s. Health. 2003;48:146–8.

33.

Riet EES van, Hoes AW, Limburg A, et al. Prevalence of heart failure in older persons with shortness of breath on exertion. Eur J Heart Fail. 2014:16;772–7.

34.

Walma EP, Eekhof JHA, Nikkels J, et al. NHG-standaard Varices. 2e herziening. 2009. www.nhg.org/NHG-standaarden.

35.

Hoes AW, VoorsAA, Rutten FH, et al. NHG-standaard Hartfalen. 2e herziening. 2010. www.nhg.org/NHG-standaarden.

36.

Stein JH, Neumann A, Marcus RH. Comparison of estimates of right atrial pressure by physical examination and echocardiography in patients with congestive heart failure and reasons for discrepancies. Am J Cardiol. 1997;80:1615–8. CrossRefPubMed

37.

Vrouenraets BC, Keeman JN. Fysische diagnostiek – de bandjesproeven bij varices. Ned Tijdschr Geneeskd. 2000;144:1267–72. PubMed

38.

Schilte B, Hellemons-Boode BSP, Zwietering PJ. Palpatie van de pols bij atriumfibrilleren vergeleken met het ECG. Huisarts Wet. 1997;40:95–7.

39.

Butman SM, Ewy GA, Standen JR, et al. Bedside cardiovascular examination in patients with severe chronic heart failure: importance of rest or inducible jugular venous distension. J Am Coll Cardiol. 1993;22:968–74. CrossRefPubMed

40.

Jongh TOH de, redacteur. Fysische diagnostiek. 2e druk Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2015.

41.

Drazner MH, Rame JE, Phil M, et al. Prognostic importance of elevated jugular venous pressure and a third heart sound in patients with heart failure. New Engl J Med. 2001;345:574–81. CrossRefPubMed

42.

Harlan WR, Oberman A, Grimm R, et al. Chronic congestive heart failure in coronary artery disease: clinical criteria. Ann Intern Med. 1977;86:133–8. CrossRefPubMed

43.

Heckerling PS, Wiener SL, Wolfkiel CJ, et al. Accuracy and reproducibility of precordial percussion and palpation for detecting increased left ventricular end-diastolic volume and mass. JAMA. 1993;270:1943–8. CrossRefPubMed

44.

Heckerling PS, Wiener SL, Moses VK, et al. Accuracy of precordial percussion in detecting cardiomegaly. Am J Med. 1991;91:328–34. CrossRefPubMed

45.

Patel R, Buschnell DL, Sobotka PA. Implications of an audible third heart sound in evaluating cardiac function. West J Med. 1993;158:606–9. PubMedPubMedCentral

46.

Joshi N. The third heart sound. South Med J. 1999;92:756–61. CrossRefPubMed

47.

Lok CE, Morgan CD, Ranganathan N. The accuracy and interobserver agreement in detecting the ‘gallop sounds’ by cardiac auscultation. Chest. 1998;114:1283–8. CrossRefPubMed

48.

Ishmail AA, Wing S, Ferguson J, et al. Interobserver agreement by auscultation in the presence of a third heart sound in patients with congestive heart failure. Chest. 1987;91:871–3. CrossRef

49.

Light RW. Pleural effusion. N Engl J Med. 2002;346:1971–7. CrossRefPubMed

50.

Bakker W, Dijkman JH. Rhonchi en crepitaties: nomenclatuur en interpretatie. Ned Tijdschr Geneeskd. 1990;134:477–80. PubMed

51.

Cattau EL, Benjamin SB, Knuff TE, et al. The accuracy of the physical examination in the diagnosis of suspected ascites. JAMA. 1982;247:1164–6. CrossRefPubMed

52.

Williams JW, Simel DL. Does this patient have ascites? How to divine fluid in the abdomen. JAMA. 1992;267:2645–8. CrossRefPubMed

53.

Schipper HG, Godfried MH. Fysische diagnostiek – ascites. Ned Tijdschr Geneeskd. 2001;145:260–4. PubMed

54.

Simel DL, Halvorsen RA, Feussner JR. Quantitating bedside diagnosis: clinical evaluation of ascites. J Gen Intern Med. 1988;3:423–8. CrossRefPubMed

55.

Ducas J, Magder S, McGregor M. Validity of the hepatojugular reflex as a clinical test for congestive heart failure. Am J Cardiol. 1983;52:1299–303. CrossRefPubMed

56.

Ewy GA. The abdominojugular test: technique and hemodynamic correlates. Ann Intern Med. 1988;109:456–60. CrossRefPubMed

57.

Maisel AS, Atwood JE, Goldberger AL. Hepatojugular reflux: useful in the bedside diagnosis of tricuspid regurgitation. Ann Intern Med. 1984;101:781–2. CrossRefPubMed

58.

Veraart JCJM. Chronische veneuze insufficiëntie. Ned Tijdschr Geneeskd. 2002;146:199–203. PubMed

59.

Hof N van, Balak FSR, Apeldoorn L, et al. NHG-standaard Ulcus cruris venosum. 2e herziening. 2010. www.nhg.org/NHG-standaarden.

60.

Widmer LK, Stähelin HB, Nissen C, et al. Venen-, Arterien-, Krankheiten, Koronaire Herzkrankheit bei Berufstätigen. Bern: Verlag Hans Huber; 1981.

61.

Beebe HG, Bergan JJ, Bergquist D, et al. Classification and grading of chronic venous disease of the lower limb: a consensus statement. Phlebology. 1995;10:42–5.

62.

Vasdekis SN, Clarke GH, Hobbs JT, et al. Evaluation of non-invasive and invasive methods in the assessment of short saphenous vein termination. Br J Surg. 1989;76:929–32. CrossRefPubMed

63.

Hull R, Hirsch J, Sackett DL, et al. Replacement of venography in suspected venous thrombosis by impedance plethysmography and 125I-fibrogen leg scanning: a less invasive approach. Ann Intern Med. 1981;94:12–5. CrossRefPubMed

64.

Oudega R, Moons KG, Hoes AW. Limited value of patient history and physical examination in diagnosing deep vein thrombosis in primary care. Fam Pract. 2005;22:86–91. CrossRefPubMed

65.

Haeger K. Problems of acute deep vein thrombosis. The interpretation of signs and symptoms. Angiology. 1969;20:219–23. CrossRefPubMed

66.

Kakkar VV, Howe CT, Nicolaides AN, et al. Deep vein thrombosis of the leg: is there a ‘high risk’ group? Am J Surg. 1970;120:527–30. CrossRefPubMed

67.

Chakko S, Woska D, Martinez H, et al. Clinical, radiographic, and hemodynamic correlations in chronic congestive heart failure: conflicting results may lead to inappropriate care. Am J Med. 1991;90:353–9. CrossRefPubMed

68.

Wells PS, Anderson DR, Bormanis J. Value of assessment of pretest probability of deep-vein thrombosis in clinical management. Lancet. 1997;350:1795–9. CrossRefPubMed

69.

Oudega R, Moons KG, Hoes AW. Ruling out deep venous thrombosis in primary care. A simple diagnostic algorithm including D-dimer testing. Thromb Haemost. 2005;94:200–5. PubMed

70.

The SOLVD investigators. Effect of enalapril on mortality and the development of heart failure in asymptomatic patients with reduced left ventricular ejection fractions. N Engl J Med. 1992;327:685–91. CrossRef

71.

Zaphiriou A, Robb S, Murray-Thomas T, et al. The diagnostic accuracy of plasma BNP and NTproBNP in patients referred from primary care with suspected heart failure: results of the UK natriuretic peptide study. Eur J Heart Fail. 2005;7:537–41. CrossRefPubMed

72.

Khunti K, Squire I, Abrams KR, Sutton AJ. Accuracy of a 12-lead electrocardiogram in screening patients with suspected heart failure for open access echocardiography: a systematic review and metaanalysis. Eur J Heart Fail. 2004;6:571–6. CrossRefPubMed

73.

Kircher BJ, Himelman RB, Schiller NB. Noninvasive estimation of right atrial pressure from the inspiratory collapse of the inferior vena cava. Am J Cardiol. 1990;66:493–6. CrossRefPubMed

74.

Constanzo WE, Fein SA. The role of the chest X-ray in the evaluation of chronic severe heart failure: things are not always as they appear. Clin Cardiol. 1988;11:486–8. CrossRef

75.

Donnelly R, Hinwood D, London NJM. Non-invasive methods of arterial and venous assessment. BMJ. 2000;320:698–701. CrossRefPubMedPubMedCentral

76.

Nielsen OW, Hansen JF, Hilden J, Larsen CT, Svanegaard J. Risk assessment of left ventricular systolic dysfunction in primary care: cross sectional study evaluating a range of diagnostic tests. BMJ. 2000;320:220–4. CrossRefPubMedPubMedCentral

77.

Buller HR, Cate-Hoek AJ ten, Hoes AW, et al. Safely ruling out deep venous thrombosis in primary care. Ann Intern Med. 2009;150:229–35.

78.

Vrouenraets BC, Keeman JN. Fysische diagnostiek – duplexonderzoek alleen nodig bij geselecteerde varicespatiënten. Ned Tijdschr Geneeskd. 2001;145:774–8. PubMed

79.

Pierik EG, Toonder IM, Urk H van, et al. Validation of duplex ultrasonography in detecting competent and incompetent perforating veins in patients with venous ulceration of the lower leg. J Vasc Surg. 1997;26:49–52.

80.

Haenen J, Langen H van, Janssen MCH, et al. Venous duplex scanning of the leg; range, variability and reproducibility. Clin Sci (Colch). 1999;96:271–7.

81.

Aguirre FV, Pearson AC, Lewen MK, et al. Usefulness of doppler echocardiography in the diagnosis of congestive heart failure. Am J Cardiol. 1989;63:1098–102. CrossRefPubMed

82.

Davie AP, Francis CM, Love MP, et al. Value of the electrocardiogram in identifying heart failure due to left ventricular dysfunction. BMJ. 1996;312:222. CrossRefPubMedPubMedCentral

83.

McMurray JJ, Adamopoulos S, Anker SD, et al. ESC guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure 2012: the task force for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure 2012 of The European Society of Cardiology. Developed in collaboration with the Heart Failure Association (HFA) of the ESC. Eur J Heart Fail. 2012;14:803–69. CrossRefPubMed

84.

Remes J, Länsimies E, Pyörälä K. Cardiopulmonary exercise testing has limited value in diagnosing heart failure. Ann Med. 1991;23:521–7. CrossRefPubMed

Titel

Oedeem, voeten

Boek

Diagnostiek van alledaagse klachten

Print ISBN: 978-90-368-1154-5

Elektronisch ISBN: 978-90-368-1274-0

https://doi.org/10.1007/978-90-368-1274-0

DOI

https://doi.org/10.1007/978-90-368-1274-0_51

Auteurs:

S. O. Hobma
P. J. M. J. Bessems
E. J. P. Lamfers
M. M. J. Schuurmans

Uitgeverij

Bohn Stafleu van Loghum

Volgnummer

Hoofdstuknummer

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Tip

Swipe om te navigeren naar een ander hoofdstuk

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Met onderstaand(e) abonnement(en) heeft u direct toegang:

BSL Academy Geneeskunde Radboud 2018-2019

BSL Academy Physician Assistant

Proefabonnement BSL Huisarts Totaal

BSL Huisarts Totaal

BSL - Diagnost. v. alledaagse klachten