NHG houdt voorkeur voor metoprolol

Wiersma Tj, Verduijn MM, Bouma M, Goudswaard AN. NHG houdt voorkeur voor metoprolol. Huisarts Wet 2008;51(6):283-6.

Naar aanleiding van een meta-analyse over de effectiviteit van atenolol bij patiënten met hypertensie bracht het Nederlands Huisartsen Genootschap eind 2004 een advies uit waarin wordt aanbevolen voortaan bij aanwezigheid van een indicatie voor gebruik van een bètablokker geen atenolol meer voor te schrijven en metoprolol te gebruiken. Er kwam kritiek op dit advies: niet alleen atenolol maar alle bètablokkers moeten worden vermeden, omdat hun effectiviteit achterblijft bij die van andere antihypertensiva, in het bijzonder bij ouderen. Sinds 2004 zijn enkele nieuwe meta-analyses verschenen die de effectiviteit van atenolol en andere bètablokkers vergelijken met die van andere antihypertensiva. Een meta-analyse concludeert dat alle bètablokkers het slechter doen dan middelen uit andere groepen. Dit komt vooral doordat ze minder goed in staat blijken beroertes te voorkomen. Deze conclusie berust echter voornamelijk op onderzoeken die atenolol gebruikten, terwijl atenolol het slechter doet dan andere bètablokkers.

Een andere meta-analyse suggereert dat bètablokkers slechter presteren bij ouderen, maar niet onderdoen voor andersoortige antihypertensiva als ze gebruikt worden bij patiënten jonger dan zestig jaar. Ook deze conclusie berust overwegend op onderzoek met atenolol. Bovendien overlappen de betrouwbaarheidsintervallen van de resultaten bij ouderen en jongeren elkaar aanzienlijk.

Inmiddels verscheen ook een Cochrane-review waarin dezelfde vragen worden onderzocht. Wederom blijken bètablokkers in sommige opzichten minder effectief dan diuretica, calciumantagonisten, ACE-remmers en angiotensine-II-antagonisten. Circa 75% van de onderzoeksgegevens inzake bètablokkers blijkt afkomstig van patiënten die atenolol gebruiken. Vanwege de schaarste aan gegevens over andere bètablokkers kan niet worden vastgesteld of de resultaten van de review alleen voor atenolol gelden of een klasse-effect zijn van alle bètablokkers.

Het advies van het Nederlands Huisartsen Genootschap om geen atenolol voor te schrijven kan vooralsnog worden gehandhaafd.