Top

Optie A:

Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
Optie B:

Deel de link per e-mail
Link delen

vorige hoofdstuk Neuropsychologische afwijkingen bij het chronis...

volgende hoofdstuk ADHD in de volwassenheid: neuropsychologische v...

Tip

Swipe om te navigeren naar een ander hoofdstuk

2019 | OriginalPaper | Hoofdstuk

5. Neuropsychologische stoornissen bij depressie en de consequenties voor psychotherapie bij depressie

eerste hoofdstuk lezen

Auteurs: dr. A. van Dijke, dr. J. A. M. Vandermeulen, dr. M. M. A. Derix

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Gepubliceerd in: De rol van neuropsychologie bij psychotherapie

» Toegang tot de volledige tekst krijgen

Samenvatting

Dit hoofdstuk gaat over neuropsychologische aspecten van structurele functionele veranderingen in de hersenen bij depressie en het belang daarvan voor psychotherapeutische interventies. Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis in elke leeftijdsfase bij mannen en vrouwen. Dit hoofdstuk richt zich op depressie bij volwassenen. De cognitieve functiestoornissen bij depressie passeren de revue. Er is aandacht voor de structurele en functionele veranderingen in verschillende gebieden van de hersenen. Cerebrale neuronale netwerken worden eveneens besproken. De cognitieve functies, het cognitief-emotioneel functioneren en het sociaal-cognitief functioneren van depressieve patiënten worden toegelicht. Het laatste deel gaat over de verschillende psychotherapeutische behandelmogelijkheden.

Log in om toegang te krijgen

Hier inloggen

Met onderstaand(e) abonnement(en) heeft u direct toegang:

BSL Psychologie Totaal

Met BSL Psychologie Totaal blijft u als professional steeds op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen binnen uw vak. Met het online abonnement heeft u toegang tot een groot aantal boeken, protocollen, vaktijdschriften en e-learnings op het gebied van psychologie en psychiatrie. Zo kunt u op uw gemak en wanneer het u het beste uitkomt verdiepen in uw vakgebied.

Meer informatie

BSL e-book collectie GGZ

Meer informatie

Het ‘default mode network’ (DMN) is met name actief tijdens vrij voor zich heen denken, dagdromen, op zich zelf gericht zijn, nadenken over sociale situaties en ophalen van herinneringen (Kohnstamm en Daselaar 2017; Dijk 2008). Het DMN wordt ook wel beschreven als een geïntegreerd systeem voor autobiografische, zelfcontrolerende en sociaal-cognitieve functies. Bij dit cerebrale netwerk zijn met name de volgende hersengebieden betrokken: gyrus cingularis posterior, mediale prefrontale cortex, mediale temporale cortex en mediale pariëtale gebieden.

Theory of Mind is het vermogen om eigen en andermans denken te begrijpen in termen van mentale toestanden, zoals denken, wensen en verlangens (Vissers et al. 2016).

APA, (2014). DSM-5. Handboek voor de classificatie van psychiatrische stoornissen (Nederlandse vertaling van de Diagnostic and statistical Manual of Mental Disorders) (2013) (5th ed.). Dordrecht, Heidelberg, Londen: Springer; Amsterdam: Boom.

A-Tjak, J. G. L., Davis, M. L., Morina, N., Powers, M. B., Smits, J. A. J., & Emmelkamp, P. M. G. (2015). A meta-analysis of the efficacy of acceptance and commitment therapy for clinically relevant mental and physical health problems. Psychotherapy and Psychosomatics, 84, 30–36. CrossRef

A-Tjak, J. G. L., Morina, N., Topper, M., & Emmelkamp, P. M. G. (2018). A randomized controlled trial in routine clinical practice comparing acceptance and commitment therapy with cognitive behavioral therapy for the treatment of major depressive disorder. Psychotherapy and Psychosomatics. https://doi.org/10.1159/000486807. CrossRef

Bateman, A. W., & Fonagy, P. (Eds.). (2011). Handbook of mentalizing in mental health practice. Arlington: American Psychiatric Publishing.

Bateman, A. W., & Fonagy, P. (2016). Mentalization-based treatment for personality disorders (a practical guide). Oxford: Oxford University Press.

Bowie, Ch. R., Gupta, M., & Holshausen, K. (2013). Cognitive remediation therapy for mood disorders: Rationale, early evidence, and future directions. Canadian Journal of Psychiatry, 58(6), 319–325. CrossRef

Bruder, G. E., Stewart, J. W., & McGrath, P. J. (2017). Right brain, left brain in depressive disorders: Clinical and theoretical implications of behavioral, electrophysiological and neuroimaging findings. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 78, 178–191. CrossRef

Davidson, R. J., Pizzagalli, D., Nitschke, J. B., & Putnam, K. (2002). Depression: Perspectives from affective neuroscience. Annual Review of Psychology, 53, 545–574. CrossRef

DeRubies, R. J., & Strunk, D. R. (2017). The Oxford handbook of mood disorders. Oxford: Oxford University Press.

Dijk, K. van (2008). Activiteit in het brein als men gevraagd wordt niets te doen. Neuropraxis, 3, 86–91.

Gonda, X., Pompilli, M., Serafini, G., Carvalho, A. F., Rihmer, Z., & Dome, P. (2015). The role of cognitive dysfunctions in the symptoms and remission from depression. Annals of General Psychiatry, 14, 27. https://doi.org/10.1186/s12991-015-0068-9.

Gotlib, I. H., & Hammen, C. L. (2014). Handbook of depression (3rd ed.). New York: Guilford Press.

Graaf, R. de, Have, M. ten, & Dorsselaer, S. van (2010). De psychische gezondheid van de Nederlandse bevolking. NEMESIS-2: Opzet en eerste resultaten. Utrecht: Trimbos-instituut.

Hamilton, P. J., Farmer, M., Fogelman, P., & Gotlib, I. H. (2015). Depressive rumination, the default-mode network, and the dark matter of clinical neuroscience. Biological Psychiatry, 78(4), 224–230. CrossRef

Herbert, J. D., & Forman, E. M. (2011). Accceptance-mindfulness in cognitive behavioral therapy: Understanding and applying the new therapies. London: Karnac.

Kohnstamm, D., & Daselaar, S. (2017). Over ons default mode hersennetwerk. De Psycholoog, 52, 48–54.

Kolb, B., & Whishaw, I. Q. (Eds.). (2015). Fundamentals of human neuropsychology. New York: Worth Publishers.

Kunderman, B., Hemmeter-Spernal, J., Strate, P., Gebhardt, S., Huber, M. T., Krieg, J.-C., et al. (2015). Neuropsychological predictors for the clinical response to cognitive behavioral therapy in patients with major depression. Zeitschrift fur Neuropsychologie, 26(2), 87–97. CrossRef

Lam, R. W., Kennedy, S. H., McIntyre, R. S., & Khullar, A. (2014). Cognitive dysfunction in major depressive disorder: Effects on psychosocial functioning and implications for treatment. Canadian Journal of Psychiatry, 59(12), 649–654. CrossRef

Maletic, V., Robinson, M., Oakes, T., Iyengar, S., Ball, S. G., & Russell, J. (2007). Neurobiology of depression: An integrated view of key findings. International Journal of Clinical Practice, 61(12), 2030–2040. CrossRef

McIntyre, R. S., Xiao, H. X., Syeda, K., Vinberg, M., Carvalho, A. F., Mansur, R. B., et al. (2015). The prevalence, measurement and treatment of the cognitive dimension/domain in major depressive disorder. CNS Drugs, 29, 577–589. https://doi.org/10.1007/s40263-015-0263-x. CrossRef

McIntyre, R. S., Lee, Y., Larmona, N. E., Subramaniapillai, M., Cha. D. S., Lee, J. A., et al. (2018). Charaterizing Assessing and reading cognitive dysfunction in major depressive disorder. Harvard Review Psychiatry, 26 (5) : 241–249.

Messina, I., Bianco, F., Cusinato, M., Calvo, V., & Sambin, M. (2016). Abnormal default system functiong in depression: Implications for emotion regulation. Frontiers in Psychology, 7, 1–8.

Morgan, J. E., & Ricker, J. H. (2018). Textbook of clinical neuropsychology. London: Taylor & Francis.

Pandya, M., Altinay, M., Malone, D. A., & Anand, A. (2012). Where in the brain is depression? Current Psychiatry Reports, 14(6), 634–642. CrossRef

Paris, J. (2017). Psychotherapy in an age of neuroscience. London: Karnac. CrossRef

Parsons, M., & Hammeke, T. A. (2014). Clinical neuropsychology (3rd ed.). Washington: APA.

Pollak, S. M., Pedulla, T., & Siegel, R. D. (2015). Mindfulness in de klinische praktijk. Amsterdam: Uitgever Nieuwezijds.

Ragguett, R.-M., Cha, D. S., Kakar, R., Rosenblat, J., Lee, Y., & McIntyre, R. S. (2017). Assessing and measuring cognitive function in major depressive disorder. Evidence Based Mental Health, 19(4), 106–109. CrossRef

Roca, M., Lopez-Navarro, E., Monzon, S., Vives, M., Garcia-Toro, M., Garcia Campayo, J., et al. (2015a). Cognitive impairment in remitted and non-remitted depressive patients: A follow up comparison between first en recurrent episodes. European Neuropsychopharmacology, 25, 1991–1998. CrossRef

Roca, M., Vives, M., Lopez-Navarro, E., Garcia-Campayo, J. & Gili, M. (2015b). Cognitive impairments and depression: A critical review. Actas Espanolas de Psiquiatria, 43(5), 187–193.

Rock, P. L., Roiser, J. P., Riedel, W. J., & Blackwell, A. D. (2014). Cognitive impairment in depression: Systematic review and meta-analysis. Psychological Medicine, 44, 2019–2040. CrossRef

Roemer, L., & Orsillo, S. M. (2009). Mindfulness- and acceptance-based behavioral therapies in practice. New York, London: The Guilford Press.

Scult, M. A., Paulli, A. R., Mazure, E. S., Moffit, T. E., Harini, A. R., & Strauman, T. J. (2017). The association between cognitive function and subsequent depression: A systematic review and meta-analysis. Psychological Medicine, 47, 1–17. CrossRef

Schore, A. (2009). Affektregulation und die reorganisation des Selbst. Stuttgart: Klett-Cotta Verlag.

Singh, M. K., & Gotlib, I. A. (2014). The neuroscience of depression: Implications for assessment and intervention. Behaviour Research and Therapy, 62, 60–73. CrossRef

Sliz, D., & Hayley, S. (2012). Major depressive disorder and alterations in insular cortical activity: A review of current functional magnetic imaging research. Frontiers in Human Neuroscience, 6, 323.

Snyder, H. R. (2013). Major depressive disorder is associated with broad impairments on neuropsychological measures of executive function: A meta-analysis and review. Psychological Bulletin, 139, 81–132. CrossRef

Staun, L. (2017). Mentalisieren bei depressionen. Stuttgart: Klett-Cotta Verlag.

Vissers, M., & Honée-van Zijll de Jong, M. (2016). Theory of mind-behandeling: Een kwestie van bewust-zijn. Tijdschrift voor Neuropsychologie, 11(2), 134–144.

Werkgroep en Expertgroep Zorgstandaard Depressiepreventie (2011). Zorgstandaard depressie. Utrecht: Trimbos-instituut.

Zyto, S., & Jabben, N. (2015). Stemmingsstoornissen. In J. A. M. Vandermeulen & M. M. A. Derix (Red.), Neuropsychologische casuïstiek. Verdieping en praktijkgerichte gevalsbeschrijvingen (pag. 61–78). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. CrossRef

Titel

Neuropsychologische stoornissen bij depressie en de consequenties voor psychotherapie bij depressie

Boek

De rol van neuropsychologie bij psychotherapie

Print ISBN: 978-90-368-2262-6

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2263-3

https://doi.org/10.1007/978-90-368-2263-3

DOI

https://doi.org/10.1007/978-90-368-2263-3_5

Auteurs:

dr. A. van Dijke
dr. J. A. M. Vandermeulen
dr. M. M. A. Derix

Uitgeverij

Bohn Stafleu van Loghum

Volgnummer

Hoofdstuknummer