Skip to main content
Top

2017 | OriginalPaper | Hoofdstuk

14. Neurocognitieve aandoeningen: delier

Auteur : Rolinka Schim van der Loeff-van Veen

Gepubliceerd in: Geriatrie

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Een neurocognitieve aandoening op basis van een delier (APA 2013) ontstaat plotseling, komt vooral voor bij ouderen en is voor wie dit meemaakt een zeer ingrijpende ervaring. Bij een delier raakt de chemische balans in de hersenen verstoord. Voorbeelden hiervan zijn een infectie, een afwijkende elektrolytenbalans, de bijwerkingen van medicijnen of hevige stress. De uitingsvorm van een delier verschilt (hypo- of hyperactief of juist gemengd), bovendien lijken de symptomen van een delier op die van dementie en in mindere mate ook op die van depressie. Nog regelmatig gaat er door onderherkenning belangrijke tijd verloren. Bij een delier moet namelijk zo snel mogelijk de onderliggende oorzaak worden behandeld. Een langere duur vergroot het risico op complicaties en vroegtijdig overlijden. Verpleegkundigen kunnen het risico hierop verminderen door tijdige symptoomherkenning en te zorgen voor passende begeleiding en verpleging.
Literatuur
go back to reference APA. (2013). DSM-5, diagnostic and statistical manual of mental disorders (5e druk). Washinton DC: APA. APA. (2013). DSM-5, diagnostic and statistical manual of mental disorders (5e druk). Washinton DC: APA.
go back to reference Assche, L. van, Persoons, P., & Vandenbulcke, M. (2014). Neurocognitieve stoornissen in de DSM-5: Een kritische bespreking. Tijdschrift voor Psychiatrie, 563, 211–216. Assche, L. van, Persoons, P., & Vandenbulcke, M. (2014). Neurocognitieve stoornissen in de DSM-5: Een kritische bespreking. Tijdschrift voor Psychiatrie, 563, 211–216.
go back to reference Blazer, D. (2013). Neurocognitive disorders in DSM-5. American Journal of Psychiatry, 170, 585–587.CrossRefPubMed Blazer, D. (2013). Neurocognitive disorders in DSM-5. American Journal of Psychiatry, 170, 585–587.CrossRefPubMed
go back to reference Charpentier, P. A., & Inouye, S. K. (1996). Precipitating factors for delirium in hospitalized elderly persons. Predictive model and interrelationship with baseline vulnerability. JAMA, 275(11), 852–857.CrossRefPubMed Charpentier, P. A., & Inouye, S. K. (1996). Precipitating factors for delirium in hospitalized elderly persons. Predictive model and interrelationship with baseline vulnerability. JAMA, 275(11), 852–857.CrossRefPubMed
go back to reference Cole, M. G., Ciampi, A., Belzile, E., & Zhong, L. (2009). Persistent delirium in older hospital patients: a systematic review of frequency and prognosis. Age and Ageing, 38, 19–26.CrossRefPubMed Cole, M. G., Ciampi, A., Belzile, E., & Zhong, L. (2009). Persistent delirium in older hospital patients: a systematic review of frequency and prognosis. Age and Ageing, 38, 19–26.CrossRefPubMed
go back to reference Flamaing, J., Hoefnagels, W. H. L., & Olde Rikkert, M. G. M. (2012). Probleemgericht denken en de geriatrie, een praktijkboek voor de opleiding en de kliniek. Zaandam: De Tijdstroom. Flamaing, J., Hoefnagels, W. H. L., & Olde Rikkert, M. G. M. (2012). Probleemgericht denken en de geriatrie, een praktijkboek voor de opleiding en de kliniek. Zaandam: De Tijdstroom.
go back to reference Jonghe, J. F. de, Kalisvaart, C. J., Timmers, J. F. M., Kat, M. G., & Jackson, J. C. (2005). Delirum-O-meter. A nurses’ rating scale for monitoring delirium severity in geriatric patients. International Journal for Geriatric Psychiatry, 20(11), 1158–1166. Jonghe, J. F. de, Kalisvaart, C. J., Timmers, J. F. M., Kat, M. G., & Jackson, J. C. (2005). Delirum-O-meter. A nurses’ rating scale for monitoring delirium severity in geriatric patients. International Journal for Geriatric Psychiatry, 20(11), 1158–1166.
go back to reference Kalisvaart, K. (2005). Primary prevention of delirium in the elderly (Proefschrift). Amsterdam: Universiteit van Amsterdam. Kalisvaart, K. (2005). Primary prevention of delirium in the elderly (Proefschrift). Amsterdam: Universiteit van Amsterdam.
go back to reference Schuurmans, M. J., Shortridge- Baggett, L. M., & Duursma, S. A. (2001). Early recognition of delirium: Review of the literature. Utrecht: Universiteit Utrecht. Schuurmans, M. J., Shortridge- Baggett, L. M., & Duursma, S. A. (2001). Early recognition of delirium: Review of the literature. Utrecht: Universiteit Utrecht.
go back to reference Young, J., et al. (2013). Ontwikkeling en validering van de Informant Assessment of Geriatric Delirium Scale (I-AGeD). Herkenning van delier bij geriatrische patiënten. Tijdschrift Gerontologie en Geriatrie, 44(5), 206–214. Young, J., et al. (2013). Ontwikkeling en validering van de Informant Assessment of Geriatric Delirium Scale (I-AGeD). Herkenning van delier bij geriatrische patiënten. Tijdschrift Gerontologie en Geriatrie, 44(5), 206–214.
go back to reference Schuurmans, M. www.vmszorg.nl: VMS staat voor veiligheidsmanagementsysteem ziekenhuizen. Preventie van delier is hier een onderdeel van. Het maakt deel uit van de praktijkgids Kwetsbare ouderen. Op pag. 78, bijlage 2, de DOSS. Schuurmans, M. www.​vmszorg.​nl: VMS staat voor veiligheidsmanagementsysteem ziekenhuizen. Preventie van delier is hier een onderdeel van. Het maakt deel uit van de praktijkgids Kwetsbare ouderen. Op pag. 78, bijlage 2, de DOSS.
Metagegevens
Titel
Neurocognitieve aandoeningen: delier
Auteur
Rolinka Schim van der Loeff-van Veen
Copyright
2017
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-1660-1_14