Top

TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen

Gepubliceerd in:

27-02-2017 | Wetenschappelijk artikel

Naar een beweegvriendelijke omgeving

Een onderzoek naar kenmerken van de woonomgeving en beweeggedrag van ouderen in Spijkenisse

Auteurs: Prof.dr. Frank J. van Lenthe, Astrid Etman, Carlijn B. M. Kamphuis, Rick G. Prins, Marijke Jansen, Charlotte Cammelbeeck, Reinier Sterkenburg, Frank Pierik

Gepubliceerd in: TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen | Uitgave 1/2017

Samenvatting

Achtergrond: Veel ouderen willen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Een woonomgeving die lichaamsbeweging stimuleert kan hierbij van groot belang zijn. Hoe een ‘beweegvriendelijke’ omgeving voor oudere mensen er precies uit moet zien is nog minder duidelijk. In een onderzoek in Spijkenisse zijn kenmerken van de woonomgeving en het beweeggedrag van oudere mensen gedetailleerd gemeten. Met deze gegevens zijn verschillende onderzoeken uitgevoerd, die in dit artikel worden samengevat.

Methoden: De onderzoeken werden uitgevoerd onder mensen van 65 jaar en ouder. Met behulp van vragenlijsten, versnellingsmeters, geografische informatiesystemen en GPS-apparatuur werd onderzocht hoeveel en hoever ouderen bewogen, en of er een verband was met omgevingskenmerken. Voor de vertaling naar beleid zijn de resultaten vervolgens besproken met de deelnemers en beleidsmakers.

Resultaten: De deelnemers brachten het merendeel van de dag zittend door. De totale hoeveelheid lichamelijke activiteit bestond vooral uit licht intensieve vormen van bewegen, zoals wandelen en fietsen. Hoewel veel getoetste verbanden niet statistisch significant waren, bleek dat in een woonomgeving met meer voorzieningen en een betere esthetiek meer werd gewandeld voor transportdoeleinden.

Conclusie: Gedetailleerde meting toonde enkele verbanden aan tussen bepaalde fysieke omgevingskenmerken en lichamelijk activiteit. Beleid dat de beweegvriendelijkheid van de woonomgeving van oudere mensen moet bevorderen, dient zich te richten op het voorzieningenniveau en de esthetiek in de woonomgeving. De evaluatie van veranderingen in deze kenmerken kan antwoord geven op de vraag in hoeverre de fysieke woonomgeving een onderdeel moet zijn van een aanpak om de groeiende groep van oudere mensen langer zelfstandig te laten wonen.

vorige artikel Uitzonderingen in rookverboden: uitzonderlijke missers?

volgende artikel Erratum bij: Langer doorwerken, gezondheid en duurzame inzetbaarheid

Garssen J. Demografie van de vergrijzing. Den Haag, Heerlen: CBS; 2011.

Stokols D. Establishing and maintaining healthy environments. Toward a social ecology of health promotion. Am Psychol. 1992;4:6–22.CrossRef

Gezondheidsraad. Preventie bij ouderen: focus op zelfredzaamheid. Den Haag: Gezondheidsraad; 2009.

Cauwenberg J van, Bourdeaudhuij I de, Meester F de, Dyck D van, Salmon J, Clarys P, Deforche B. Relationship between the physical environment and physical activity in older adults: a systematic review. Health Place. 2011;17:458–69.CrossRefPubMed

Mackenbach JD, Rutter H, Compernolle S, et al. Obesogenic environments: a systematic review of the association between the physical environment and adult weight status, the SPOTLIGHT project. BMC Public Health. 2014;14:233.CrossRefPubMedPubMedCentral

Rainham D, Mcdowell I, Krewski D, Sawada M. Conceptualizing the healthscape: contributions of time geography, location technologies and spatial ecology to place and health research. Soc Sci Med. 2010;70:668–76.CrossRefPubMed

Vos AJ de, Asmus-Szepesi KJ, Bakker TJ, et al. Integrated approach to prevent functional decline in hospitalized elderly: the Prevention and Reactivation Care Program (PReCaP). BMC Geriatr. 2012;12:7.CrossRefPubMedPubMedCentral

Vos AJ de, Asmus-Szepesi KJ, Bakker TJ, et al. Integrale interventie ter voorkoming van functieverlies bij ouderen tijdens ziekenhuisopname: het Zorgprogramma voor Preventie en Herstel. Tijdschr Gerontol Geriatr. 2015;46:12–27.CrossRefPubMed

Stel VS, Smit JH, Pluijm SM, Visser M, Deeg DJ, Lips P. Comparison of the LASA Physical Activity Questionnaire with a 7-day diary and pedometer. J Clin Epidemiol. 2004;57:252–8.CrossRefPubMed

10.

Lawton MP, Brody EM. Assessment of older people: self-maintaining and instrumental activities of daily living. Gerontologist. 1969;9:179–86.CrossRefPubMed

11.

Asmus-Szepesi KJ, De Vreede PL, Flinterman LE, et al. Prognosis of hospitalised older people with different levels of functioning: a prospective cohort study. Age Ageing. 2013;42:803–9.CrossRefPubMed

12.

Hoogerduijn JG, Buurman BM, Korevaar JC, et al. The prediction of functional decline in older hospitalised patients. Age Ageing. 2012;41:381–7.CrossRefPubMed

13.

Kamphuis CBM, Mackenbach JP, Giskes K, Huisman M, Brug J, Lenthe FJ van. Why do poor people perceive poor neighbourhoods? Explaining socioeconomic differences in neighbourhood perceptions with objective neighbourhood features and psychosocial characteristics. Health Place. 2010;16:744–54.CrossRefPubMed

14.

World Health Organisation. Global recommendations on physical activity for health. Geneva: WHO; 2010.

15.

Jansen FM, Prins RG, Etman A, et al. Physical activity in non-frail and frail older adults. PLOS ONE. 2015;24:10.

16.

Prins RG, Pierik FH, Etman A, Sterkenburg RP, Kamphuis CBM, Lenthe FJ van. How many walking and cycling trips made by elderly are within commonly used buffer sizes: results from a GPS study. Health Place. 2014;27:127–33.CrossRefPubMed

17.

Etman A, Kamphuis CBM, Prins RG, Burdorf A, Pierik FH, Lenthe FJ van. Characteristics of residential areas and transportational walking among frail and non-frail Dutch elderly: does the size of the area matter? Int J Health Geogr. 2014;13:7.CrossRefPubMedPubMedCentral

18.

McGormack GR, Shiell A. In search of causality: a systematic review of the relationship between the built environment and physical activity among adults. Int J Behav Nutr Phys Act. 2011;8:125. doi:10.1186/1479-5868-8-125.CrossRef

19.

Beenackers MA, Foster S, Kamphuis CBM, Titze S, Lenthe FJ van, Giles-Corti B. Taking up cycling after residential relocation: built environmental factors. Am J Prev Med. 2012;42:610–5.CrossRefPubMed

20.

Panter J, Heinen E, Mackett R, Ogilvie D. Impact of new transport infrastructure on walking, cycling, and physical activity. Am J Prev Med. 2016;50:e45–e53.CrossRefPubMedPubMedCentral

21.

Prins RG, Kamphuis CBM, Graaf JM de, Oenema A, Lenthe FJ van. Physical and social environmental changes to promote walking among Dutch older adults in deprived neighbourhoods: the NEW.ROADS study. BMC Public Health. 2016;16:907.CrossRefPubMedPubMedCentral

22.

Gorman E, Hanson HM, Yang PH, Khan KM, Liu-Ambrose T, Ashe MC. Accelerometry analysis of physical activity and sedentary behavior in older adults: a systematic review and data analysis. Eur Rev Aging Phys Act. 2014;11:35–49.CrossRefPubMed

23.

Strath SJ, Greenwald MJ, Isaacs R, et al. Measured and perceived environmental characteristics are related to accelerometer defined physical activity in older adults. Int J Behav Nutr Phys Act. 2012;9:40.CrossRefPubMedPubMedCentral

24.

Hagstromer M, Troiano RP, Sjostrom M, Berrigan D. Levels and patterns of objectively assessed physical activity – a comparison between Sweden and the United States. Am J Epidemiol. 2010;171:1055–64.CrossRefPubMed

25.

Villanueva K, Knuiman M, Nathan A, et al. The impact of neighborhood walkability on walking: does it differ across adult life stage and does neighborhood buffer size matter? Health Place. 2014;25:43–4.CrossRefPubMed

26.

Nagel CL, Carlson NE, Bosworth M, Michael YL. The relation between neighborhood built environment and walking activity among older adults. Am J Epidemiol. 2008;168:461–8.CrossRefPubMedPubMedCentral

27.

World Health Organization. World report on ageing and health. Geneva: WHO; 2015.

28.

Gezondheidsraad. Beweegredenen. De invloed van de gebouwde omgeving op ons beweeggedrag. Den Haag: Gezondheidsraad; 2010.

29.

Kamphuis CBM, Etman A, Oude Groeniger J, Lenthe FJ van. De invloed van de fysieke omgeving op leefstijl, redzaamheid en sociale verbindingen. Rapport in opdracht van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg. Rotterdam: Afdeling Maatschappelijke Gezondheidzorg, Erasmus MC; 2015.

30.

World Health Organization. Measuring the age-friendliness of cities: a guide to using core indicators. Geneva: WHO; 2016.

Titel: Naar een beweegvriendelijke omgeving
Een onderzoek naar kenmerken van de woonomgeving en beweeggedrag van ouderen in Spijkenisse
Auteurs: Prof.dr. Frank J. van Lenthe
Astrid Etman
Carlijn B. M. Kamphuis
Rick G. Prins
Marijke Jansen
Charlotte Cammelbeeck
Reinier Sterkenburg
Frank Pierik
Publicatiedatum: 27-02-2017
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen / Uitgave 1/2017
Print ISSN: 1388-7491
Elektronisch ISSN: 1876-8776
DOI: https://doi.org/10.1007/s12508-017-0013-1

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 1/2017

Erratum bij: Langer doorwerken, gezondheid en duurzame inzetbaarheid

Het Nederlands Congres Volksgezondheid 2017: de professional maakt het verschil

Over volksgezondheidenzorg.info

Sociaal-economische gezondheidsverschillen (SEGV) als wicked problem

‘Bedankt voor het klagen’

Het perspectief van een medisch redacteur