35 Mycobacteriën

Tuberculose (tbc) wordt onderverdeeld in primaire tuberculose en vormen van tuberculose die optreden door complicaties na een primaire tuberculose. Een typische primaire infectie wordt gezien bij personen die door inhalatie voor het eerst in aanraking komen met de Mycobacterium tuberculosis. Via de aerogene weg bereikt de M. tuberculosis de alveoli van de longen. Macrofagen beginnen met het fagocyteren van deze indringers, maar de M. tuberculosis kan goed overleven in macrofagen en kan zich zelfs vermenigvuldigen ten koste van macrofagen. Hierdoor ontstaat een ontstekingsproces waardoor ook de dichtstbijzijnde lymfeklierstations geactiveerd worden. De afwijking in de long in combinatie met een opgezette lymfeklier in de hilus van de long heet primair complex. De lymfeklierstations rekruteren vervolgens gespecialiseerde macrofagen, die zijn gericht op de M. tuberculosis, voor de secundaire defensielijn. Het duurt circa vier weken voordat deze specifieke cellulaire immuniteit is geactiveerd. De cellulaire immuniteit is meetbaar met behulp van de reactie van Mantoux. Voor het zetten van een Mantoux wordt antigeen van de M. tuberculosisintracutaan ingebracht. De specifiek geactiveerde macrofagen zullen toesnellen en een ontstekingsreactie veroorzaken die te meten is aan de omvang van de zwelling (positieve Mantoux). Op de plaats van de daadwerkelijke infectie zijn geactiveerde macrofagen bezig de nog levende bacteriën te elimineren. De uitkomst van dit proces is afhankelijk van de afweer en conditie van de patiënt, de hoeveelheid aanwezige mycobacteriën, en genetische eigenschappen van de patiënt die bepalen hoe effectief de afweer is. Op het strijdtoneel ontstaat een granulomateuze ontstekingshaard, bestaande uit dode en levende bacteriën en dode en levende macrofagen. Er zijn drie uitkomsten mogelijk van dit gevecht tussen aanval en afweer: