Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften Toetsvragen Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
Inloggen
Top
Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie
Gepubliceerd in:

01-06-2014

Mindfulness, cognitieve functies en ‘succesvol ouder worden’

Auteurs: M. P. J. van Boxtel, A. E. Speckens

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie | Uitgave 3/2014

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Er is steeds meer empirische evidentie dat cultivering van mindfulness via gerichte training bij specifieke doelgroepen positieve gezondheidseffecten heeft, onder meer op het gebied van stresshantering en bij psychische klachten. Onderzoek naar de effectiviteit van op mindfulness-gebaseerde interventies (MBI) bij aan het ouder worden gerelateerde processen en aandoeningen staat echter nog in de kinderschoenen. Dit artikel beschrijft de wetenschappelijke achtergrond waartegen MBI mogelijk een zinvolle bijdrage kan leveren aan succesvol ouder worden, en aan de zorg voor en het welzijn van de oudere mens. In het bijzonder wordt ingegaan op het belang van cognitieve vaardigheden voor dit succes en de wijze waarop MBI deze kan ondersteunen.
volgende artikel CVA-revalidatie in het verpleeghuis: therapie-intensiteit van en motivatie voor fysiotherapie
Literatuur
1.
Kabat-Zinn J. Full catastrophe living: How to cope with stress, pain and illness using mindfulness meditation. New York: Delta Bantham; 1990.
2.
Grossman P, Niemann L, Schmidt S, Walach H. Mindfulness-based stress reduction and health benefits: A meta-analysis. J Psychosom Res 2004;57:35–43.PubMedCrossRef
3.
Fjorback LO, Arendt M, Ørnbøl E, Fink P, Walach H. Mindfulness-Based Stress Reduction and Mindfulness-Based Cognitive Therapy - a systematic review of randomized controlled trials. Acta Psychiat Scand 2011;124:102–19.PubMedCrossRef
4.
Teasdale JD, Segal ZV, Williams JMG, Ridgeway VA, Soulsby JM, Lau MA. Prevention of relapse/recurrence in major depression by mindfulness-based cognitive therapy. J Consult Clin Psych 2000;68:615–23.CrossRef
5.
6.
Smith A. Clinical uses of mindfulness training for older people. Behav Cognit Psychother 1999;32:423–30.CrossRef
7.
Kabat-Zinn J. Waar je ook gaat, daar ben je: meditatie in het dagelijks leven. Utrecht: Kosmos; 2012.
8.
Maex E. Mindfulness: in de maalstroom van je leven. Tielt (B): Lannoo; 2006.
9.
van Hintum M. Mindfulness werkt wel/niet: Meningen van onderzoekers. MGv medium voor ggz en verslavingszorg 67:253–7.
10.
Ouwehand C, de Ridder DTD, Bensing JM. A review of successful aging models: proposing proactive coping as an important additional strategy. Clin Psychol Rev 2007;27:873–84.PubMedCrossRef
11.
12.
13.
14.
Epel E, Daubenmier J, Moskowitz JT, Folkman S, Blackburn E. Can meditation slow rate of cellular aging? Cognitive stress, mindfulness, and telomeres. Ann N Y Acad Sci 2009;1172:34–53.PubMedCentralPubMedCrossRef
15.
Daubenmier J, Lin J, Blackburn E, Hecht FM, Kristeller J, Maninger N, et al. Changes in stress, eating, and metabolic factors are related to changes in telomerase activity in a randomized mindfulness intervention pilot study. Psychoneuroendocrinology 2012;37:917–28.PubMedCentralPubMedCrossRef
16.
Alexander CN, Langer EJ, Newman RI, Chandler HM, Davies JL. Transcendental meditation, mindfulness, and longevity: an experimental study with the elderly. J Person Soc Psychol 1989;57:950–64.CrossRef
17.
Jacobs TL, Epel ES, Lin J, Blackburn EH, Wolkowitz OM, Bridwell DA, et al. Intensive meditation training, immune cell telomerase activity, and psychological mediators. Psychoneuroendocrinology 2011;36:664–81.PubMedCrossRef
18.
Creswell JD, Irwin MR, Burklund LJ, Lieberman MD, Arevalo JMG, Ma J, et al. Mindfulness-Based Stress Reduction training reduces loneliness and pro-inflammatory gene expression in older adults: A small randomized controlled trial. Brain Behav Immun 2012;26:1095–101.PubMedCentralPubMedCrossRef
19.
20.
Glitsky E. Changes in Cognitive Function in Human Aging. In: Riddle DR, editor. Brain Aging: Models, Methods, and Mechanisms. Boca Raton (FL): CRC Press; 2007.
21.
Brayne C. The elephant in the room - healthy brains in later life, epidemiology and public health. Nat Rev Neurosci 2007;8:233–9.PubMedCrossRef
22.
Park DC, Reuter-Lorenz P. The adaptive brain: aging and neurocognitive scaffolding. Ann Rev Psychol 2009;60:173–96.CrossRef
23.
Stern Y. Cognitive reserve. Neuropsychologia 2009;47:2015–28.
24.
Reijnders J, van Heugten C, van Boxtel M. Cognitive interventions in healthy older adults and people with mild cognitive impairment: A systematic review. Ageing Res Rev 2013;12:263–75.PubMedCrossRef
25.
Chiesa A, Calati R, Serretti A. Does mindfulness training improve cognitive abilities? A systematic review of neuropsychological findings. Clin Psychol Rev 2011;31:449–64.PubMedCrossRef
26.
Chambers R, Lo BCY, Allen NB. The impact of intensive mindfulness training on attentional control, cognitive style, and affect. Cogn Ther Res 2007;32:303–22.CrossRef
27.
28.
Moore A, Malinowski P. Meditation, mindfulness and cognitive flexibility. Consciousness Cognit 2009;18:176–86.CrossRef
29.
Lutz A, Dunne JD, Davidson RJ. Meditation and the Neuroscience of Consciousness: An Introduction. In: Zelazo PD, Moscovitch M, Thompson E, editors. The Cambridge Handbook of Consciousness. New York: Cambridge University Press; 2007.
30.
Buitenweg JIV, Murre J, Ridderinkhof K. Brain training in progress: a review of trainability in healthy seniors. Front Hum Neurosci 2012;6:1–11.CrossRef
31.
32.
Geschwind N, Peeters F, Drukker M, van Os J, Wichers M. Mindfulness training increases momentary positive emotions and reward experience in adults vulnerable to depression: A randomized controlled trial. J Consult Clin Psychol 2011;79:618–28.PubMedCrossRef
33.
Lazar SW, Kerr CE, Wasserman RH, Gray JR, Greve DN, Treadway MT, et al. Meditation experience is associated with increased cortical thickness. NeuroReport 2005;16:1893–7.PubMedCentralPubMedCrossRef
34.
Pagnoni G, Cekic M. Age effects on gray matter volume and attentional performance in Zen meditation. Neurobiol Aging 2007;28:1623–7.PubMedCrossRef
35.
Brefczynski-Lewis JA, Lutz A, Schaefer HS, Levinson DB, Davidson RJ. Neural correlates of attentional expertise in long-term meditation practitioners. Proc Natl Acad Sci USA 2007;104:11483–8.PubMedCentralPubMedCrossRef
36.
Rajah MN, D’Esposito M. Region-specific changes in prefrontal function with age: a review of PET and fMRI studies on working and episodic memory. Brain 2005;128:1964–83.PubMedCrossRef
37.
Rasmussen MK, Pidgeon AM. The direct and indirect benefits of dispositional mindfulness on self-esteem and social anxiety. Anxiety Stress Coping 2011;24:227–33.PubMedCrossRef
38.
Newberg AB. Spirituality and the Aging Brain. Generations 2011;35:83–91.
39.
Crowther MR, Parker MW, Achenbaum WA, Larimore WL, Koenig HG. Rowe and Kahn’s model of successful aging revisited: positive spirituality--the forgotten factor. Gerontologist 2002;42:613–20.PubMedCrossRef
40.
41.
Whitebird RR, Kreitzer MJ, Crain AL. Mindfulness-Based Stress Reduction for Family Caregivers: A Randomized Controlled Trial. Gerontologist 2012;53:676-86.PubMedCrossRef
42.
Greenwood PM. Functional plasticity in cognitive aging: Review and hypothesis. Neuropsychology 2007;21:657–73.PubMedCrossRef
Metagegevens
Titel
Mindfulness, cognitieve functies en ‘succesvol ouder worden’
Auteurs
M. P. J. van Boxtel
A. E. Speckens
Publicatiedatum
01-06-2014
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie / Uitgave 3/2014
Print ISSN: 0167-9228
Elektronisch ISSN: 1875-6832
DOI
https://doi.org/10.1007/s12439-013-0055-z

Andere artikelen Uitgave 3/2014

CVA-revalidatie in het verpleeghuis: therapie-intensiteit van en motivatie voor fysiotherapie

Verbale fluency bij gezonde ouderen: Onderzoek met drie complexe verbale fluencytaken bij gezonde ouderen en patiënten met een lichte neurocognitieve stoornis of beginnende dementie van het Alzheimertype

De complexiteit van de eerstelijnszorg voor ouderen in een kwetsbare positie

  • Congresverslagen

Het Ogilvie-syndroom bij oudere patiënten met multiproblematiek

  • Klinische les

Looptempo voorspelt verschillen in niveau van cognitief functioneren

  • Recente onderzoeksliteratuur

Signalementen