Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften E-learning Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
UITGEBREID ZOEKEN
Inloggen
Top

2013 | wo | Boek

Inleiding anatomie en diagnostiek hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

Leerboek urologie

Redacteur: C.H. Bangma

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Log in om toegang te krijgen
insite
ZOEKEN

Over dit boek

Klachten van de urinewegen en de voortplantingsorganen komen voor in elk levensstadium. Urologische aspecten van de menselijke fysiologie zijn van belang in verscheidene kritische processen tijdens de puberteit, de bevruchting, de zwangerschap en het senium, waarin men ernaar streeft gezond oud te worden. De ontwikkelingen in het vak urologie gaan snel. Daarom is actuele kennis over de werking en de afwijkingen van de tractus urogenitalis essentieel voor elke arts.

In deze editie van Leerboek urologie zijn de nieuwste ontwikkelingen in de diagnostiek en therapie opgenomen. De meest voorkomende urologische klachten vormen de basis, net als in vorige drukken van dit leerboek. Hierbij is steeds de relatie met de anatomie en de (patho)fysiologie aangegeven. Ook de recente technologische ontwikkelingen komen aan de orde. Moleculaire achtergronden gaan immers een belangrijke plaats innemen in de diagnostiek van morgen. In compacte tekst met overzichtelijke schema's geeft dit handzame boek een heldere weergave van de stand van het wetenschappelijke onderzoek.

Aanschaf van het Leerboek urologie biedt de lezer toegang tot de website extras.bsl.nl/urologie met extra materiaal, zoals instructiefilms over het urologisch onderzoek en katheterisatie en een interactieve leermodule over het urodynamisch onderzoek. Ook bevat de website de volledige inhoud van dit boek, waardoor het overal online te raadplegen en snel te doorzoeken is.

Leerboek urologie is onmisbaar voor studenten geneeskunde en basisartsen en vormt daarnaast een handig naslagwerk voor specialisten en huisartsen.

Inhoudsopgave

Voorwerk
1. Inleiding anatomie en diagnostiek
Inleiding
Urologie is het vakgebied dat zich bezighoudt met de werking en afwijkingen van de mannelijke en vrouwelijke urinewegen. Het is ontstaan als een chirurgisch specialisme, waardoor vooral de afvloedstoornissen en stoornissen van het opvangsysteem (nierbekken, ureters, blaas, prostaat, urethra) traditioneel een belangrijke rol spelen. Nauw verwant aan de urologie is de nefrologie, de kennis en pathologie van de vorming van de urine in de nieren, een overwegend internistisch specialisme.
R.C.M. Pelger, I.J. de Jong
2. Hematurie
Inleiding
Hematurie is een frequent voorkomend symptoom dat vaak wijst op een belangrijk ziektebeeld. Hematurie kan met het blote oog zichtbaar zijn (macroscopische hematurie), of is alleen te detecteren met behulp van de microscoop of de gevoelige dipstick-methode (microscopische hematurie). Macroscopische hematurie kan totaal, initieel of terminaal zijn. Deze terminologie geeft aan of hematurie gedurende de gehele mictie optreedt of uitsluitend aan het begin of einde daarvan. Afgezien van een jonge vrouw met klachten die passen bij een blaasontsteking, is het optreden van hematurie (ook bij gebruik van antistolling) verdacht voor een maligne aandoening. Die moet dan ook worden uitgesloten. Op het verschijnsel hematurie en in het bijzonder op de differentiële diagnose wordt later in dit hoofdstuk teruggekomen. De differentiaaldiagnose van hematurie is weergegeven in Tabel 2.1.
P.F.A. Mulders, J.A. Witjes, C.H. Bangma
3. Pijnlijke mictie
Inleiding
Een infectie van de lagere urinewegen is de meest voorkomende oorzaak van een pijnlijke mictie. Andere aandoeningen, zoals een vernauwing van de plasbuis, stenen of tumoren, leiden minder vaak tot pijn bij de mictie. Deze laatste aandoeningen worden elders behandeld (H. 4, 2 en 10). De nadruk in dit hoofdstuk ligt daarom op de meest voorkomende oorzaak, de urineweginfecties.
J.A. Nieuwenhuijzen, R.J.A. van Moorselaar
4. Pijn in de buik
Inleiding
Een 33-jarige vrouw wordt aan het begin van de avond op de spoedeisende hulp gepresenteerd door de ambulance in verband met hevige buikpijn. ’s Ochtends was er sprake van een zeurende pijn rechts in de zij, haar vriend maakte zich zorgen, want ze heeft normaal nooit iets, en wilde dat ze naar de huisarts zou gaan. Zij vond dat niet nodig, maar sinds vanavond heeft ze heviger pijn waar ze zich geen raad mee weet. Tijdens de laatste aanval lag ze te kronkelen op de grond en heeft haar vriend 112 gebeld.
G.M. Kamphuis, J.J.M.C.H. de la Rosette
5. Urine-incontinentie
Inleiding
Een 52-jarige vrouw bezoekt het spreekuur omdat zij ongewild ‘steeds een beetje urine verliest’. De klachten zijn begonnen na de geboorte van haar eerste kind, inmiddels 20 jaar geleden. De zwangerschap en de partus verliepen zonder noemenswaardige problemen. Na de geboorte van haar tweede kind leken de klachten wat toegenomen. Ook deze zwangerschap en partus verliepen goed.
Ph.E.V. Van Kerrebroeck, G. van Koeveringe
6. Bemoeilijkte mictie bij de man – niet altijd het gevolg van benigne prostaathyperplasie
Inleiding
Een 59-jarige vertegenwoordiger heeft sinds 9 maanden last met plassen. Het duurt langer voor de plas op gang komt en de straal is ook minder krachtig. Deze klachten zijn in de afgelopen maanden duidelijk toegenomen. Hij moest altijd al eenmaal ’s nachts het bed uit om te plassen, maar dat is nu twee- tot driemaal per nacht geworden. Doordat zijn nachtrust verstoord wordt, voelt hij zich vaker moe. Hij druppelt ook wat na, maar dat was eigenlijk al langer het geval. Hij heeft geen pijn bij het plassen en heeft nooit bloed in de urine gezien. Wel moet hij tijdens autoritten steeds vaker even stoppen om een toilet te zoeken; als hij dat niet zou doen, zou dat wel eens tot lekkages kunnen gaan leiden. Gelukkig is dat nog niet gebeurd, maar hij is er wel bang voor. Ook tijdens zakelijke gesprekken moet hij zich steeds vaker even verontschuldigen vanwege een noodzakelijke gang naar het toilet. Patiënt komt geregeld op het spreekuur van de huisarts in verband met controles van zijn bloeddruk. Hij gebruikt sinds 5 jaar antihypertensiva en een statine in verband met hypercholesterolemie. Sinds het gebruik van bloeddrukverlagende middelen is ook de erectie niet meer wat het geweest is.
J.L.H.R. Bosch
7. Mannelijke infertiliteit
Inleiding
Een 31-jarige man en zijn 28-jarige partner bezoeken het spreekuur van de uroloog in verband met een primair onvervulde kinderwens sinds ruim 2 jaar. De cyclus van mevrouw is normaal met een duur van gemiddeld 28 dagen. Zij heeft geen gynaecologische voorgeschiedenis. De coïtusfrequentie is ten minste tweemaal per week. Meneer heeft een blanco medische voorgeschiedenis. Door de huisarts werd een jaar geleden een oriënterend spermaonderzoek gedaan, waarbij bewegende zaadcellen werden gezien. Op dat ogenblik leek er nog geen reden te zijn voor verwijzing naar een specialist.
G.R. Dohle
8. Zwelling van het scrotum
Inleiding
De ervaring is dat mannen vaak lang wachten alvorens ze met een zwelling in de balzak naar de dokter gaan. Belangrijk is een onderscheid te maken tussen zwellingen in de scrotumhuid en in de balzak. Afwijkingen in de scrotumhuid berusten in de meeste gevallen op goedaardige huidadnexafwijkingen (atheroom- of epidermoïdcysten) en behandeling hiervan is alleen geïndiceerd wanneer er een ontsteking optreedt; zwellingen van de scrotuminhoud (testis, epididymis en funiculus) komen frequenter voor en kunnen berusten op onschuldige afwijkingen, maar ook op spoedeisende aandoeningen. In het laatste geval moet snel een diagnose worden gesteld en vervolgens een behandeling worden ingesteld.
T.M. de Reijke
9. Erectiele disfunctie
Inleiding
Impotentie of erectiele disfunctie wordt gedefinieerd als het probleem van een voortdurend of terugkerend onvermogen een erectie te krijgen of vol te houden tot de voltooiing van de seksuele activiteit. Er zijn veel factoren die het ontstaan van een erectiestoornis in de hand kunnen werken (Tabel 9.1).
A.A.B. Lycklama à Nijeholt
10. Afwijkingen van de penis
Inleiding
Phimosis is het onvermogen de voorhuid over de glans penis terug te trekken omdat de opening vernauwd is (Figuur 10.1). Bij zuigelingen en baby’s is dit normaal. Glans en voorhuid zijn in mindere of meerdere mate met elkaar verkleefd. Door normale erecties zal dit vanzelf worden opgeheven. Indien de voorhuid na ongeveer het zesde jaar nog niet volledig kan worden teruggetrokken, spreekt men van een niet-fysiologische phimosis die behandeling behoeft. Bij kinderen kan die behandeling bestaan uit lokaal toegediende corticosteroïdencrème. Er is een absolute noodzaak om een niet-fysiologische phimosis te behandelen. Normale hygiëne is anders niet mogelijk. Gevolgen hiervan kunnen ontstekingen zijn (balanopostitis) en plaveiselcelcarcinoom van de penis (zie par. 10.3).
S. Horenblas
11. Gestoorde nierfunctie
Inleiding
Voor het normaal functioneren van de nieren is het noodzakelijk dat er in het verzamelsysteem van de nieren een lage druk bestaat. Wanneer zich, door welke oorzaak dan ook, een hogere druk in het urineafvoersysteem ontwikkelt, zullen de urinewegen dilateren. Bestaat de hogere druk gedurende langere tijd, dan zal de nierfunctie afnemen.
J.M. Nijman
12. Congenitale afwijkingen
Inleiding
Aangeboren afwijkingen van de urinewegen komen veelvuldig voor. Sommige zijn asymptomatisch en worden bij toeval ontdekt of bij foetaal echografisch onderzoek (agenesie van een nier, hoefijzernier, hydronefrose, polycysteuze of multicysteuze nierafwijkingen, blaasontledigingsstoornissen, agenesie van een zaadblaas), sommige veroorzaken vooral cosmetische problemen (coronaire hypospadie, webbed penis) en weer andere leiden tot chronische symptomen (bijv. incontinentie bij ureterectopie), verval van de nieren (bijv. recidiverende urineweginfecties bij vesico-ureterale reflux) of levensbedreigend functieverlies van de urinewegen (bijv. cloacale malformaties en blaasextrofie).
J.M. Nijman, W.F.J. Feitz
13. Oud worden
Inleiding
Een 58-jarige buschauffeur heeft als klacht dat zijn erectie hem de laatste tijd in de steek laat en dat hij minder zin in vrijen heeft. Bovendien heeft hij plasklachten. De straal is minder sterk dan vroeger, hij druppelt na en soms heeft hij opeens aandrang om te plassen. ’s Nachts moet hij er meestal eenmaal uit om te plassen. De klachten zijn begonnen nadat hij in verband met coronairsclerose een dotterprocedure van zijn coronairvaten heeft ondergaan. Sindsdien gebruikt hij als medicatie acetylsalicylzuur cardio, een antihypertensivum, een cholesterolverlager en een oraal antidiabeticum.
E.J.H. Meuleman
14. De moleculaire biologie van urologische tumoren
Inleiding
De ontwikkelingen op het gebied van nieuwe medicijnen, merkstoffen en analysemethoden gaan razend snel. De basis van die ontwikkelingen betreft de toegenomen kennis van moleculaire veranderingen in tumoren en verbeterde moleculaire technieken die resulteren in een toenemend aantal nieuwe therapieën en klinische testen. Voor een behandelend arts wordt het daarom steeds belangrijker een goed begrip te hebben van de moleculaire basis van kanker en de laatste technologische ontwikkelingen.
G.W. Jenster
Nawerk
Meer informatie
Titel
Leerboek urologie
Redacteur
C.H. Bangma
Copyright
2013
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-313-9809-6
Print ISBN
978-90-313-9808-9
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-313-9809-6

Gerelateerde informatie