Top

2014 | wo | Boek

hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

Diagnose en therapie 2015–2016

Redacteuren: Dr. J.J.E. van Everdingen, Prof. dr. A.F.A.M. Schobben, Dr. Tj. Wiersma

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Over dit boek

Diagnose en therapie is hét standaardnaslagwerk voor diagnostiek en behandeling van de meest voorkomende ziektebeelden in de huisartsenpraktijk. Met als uitgangspunt de organen en de orgaansystemen worden bijna 1.000 klinische beelden beschreven. De diagnostiek en behandeling van deze ziektebeelden worden op een beknopte, heldere wijze behandeld door vakexperts, huisartsen en apothekers, de beste combinatie om de klinische relevantie voor de huisartsenpraktijk te waarborgen. Daarnaast behandelt Diagnose en therapie uitgebreid de indicatiestellingen en de therapieën met de meest voorgeschreven geneesmiddelen in de huisartsenpraktijk. De teksten zijn zo veel mogelijk gebaseerd op NHG-standaarden en richtlijnen van specialisten. De hoofdstukindeling en de index achterin het boek, maken dat het boek gemakkelijk is te raadplegen als men snel iets wil vinden.

Het boek verschijnt tweejaarlijks in een geheel geactualiseerde editie. Regelmatig worden nieuwe hoofdstukken toegevoegd en verbeteringen doorgevoerd. Een abonnement op Diagnose en therapie is mogelijk. Kijk hiervoor op www.bsl.nl

Inhoudsopgave

Voorwerk

Specialismen

Voorwerk

1. Chirurgie

Inleiding

In het eerste deel van dit hoofdstuk worden behalve een aantal chirurgische ziektebeelden operatieve procedures besproken die buiten het ziekenhuis kúnnen worden verricht, omdat dat praktisch is voor de patiënt en zijn arts daarin bedreven is, of móeten worden verricht omdat de ingreep geen uitstel duldt, bijvoorbeeld de drainage van de thorax bij een patiënt die door zeer kortademig is vanwege een spanningspneumothorax. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch.

Het tweede deel (chrirurgie binnen het ziekenhuis) behandelt aandoeningen waarvoor patiënten worden behandeld door chirurgen. In het derde deel worden therapeutische technieken besproken.

J.W.A. Oosterhuis, H. de Vries

2. Dermatologie

Inleiding

In dit hoofdstuk worden in het eerste deel de ziektebeelden op het gebied van de dermatologie op een beknopte, heldere wijze behandeld door een vakexpert, huisarts en apotheker; de beste combinatie om de klinische relevantie voor de huisartsenpraktijk te waarborgen. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch. In het tweede deel worden algemene dermatotherapeutische principes besproken, zoals de keuze van de zalf-/crèmebasis en de voor te schrijven hoeveelheden zalf/crème.

H.B. Thio, J. Eekhof, T.B.Y. Liem, H.A.M. Neumann

3. Endocrinologie

Inleiding

In dit hoofdstuk worden in het eerste deel de ziektebeelden op het gebied van de endocrinologie op een beknopte, heldere wijze behandeld door een vakexpert, huisarts en apotheker; de beste combinatie om de klinische relevantie voor de huisartsenpraktijk te waarborgen. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch. In het tweede deel volgt een bespreking van enkele symptomen die specifiek zijn voor endocrinologische ziekten, zoals dorst en polyurie, te vroege of te late puberteit, grote en kleine lichaamslengte, en tepeluitvloed.

J.W.F. Elte, M. Castro Cabezas, A.N. Goudswaard, H.-J. Guchelaar, N.C. Schaper

4. Gynaecologie

Inleiding

In het eerste deel van dit hoofdstuk worden de ziektebeelden op het gebied van de gynaecologie op een beknopte, heldere wijze behandeld door een vakexpert. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch. In het tweede deel volgt een bespreking van de belangrijkste verschijnselen/ klachten in de gynaecologie, die bij verschillende ziekten kunnen horen, zoals pruritus vulvae, pijn bij plassen of pijn in de onderbuik, urineverlies. In het derde deel worden nog enkele specifieke diagnostische en therapeutische technieken besproken, zoals morning-after procedures, het plaatsen van een IUD of sterilisatie.

F.W. Jansen, L.J. Meijer, G.Th. Doelman

5. Hart- en vaatziekten

Inleiding

In het eerste deel van dit hoofdstuk worden de ziektebeelden op het gebied van de hart- en vaatziekten op een beknopte, heldere wijze behandeld door een vakexpert, huisarts en apotheker; de beste combinatie om de klinische relevantie voor de huisartsenpraktijk te waarborgen. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch. In het tweede deel volgt een bespreking van de belangrijkste verschijnselen/ klachten in de cardiologie, die bij verschillende ziekten kunnen horen, zoals cyanose, dode vingers, kortademigheid bij inspanning, hartkloppingen, pijn op de borst, wegrakingen. In het derde deel worden nog enkele specifieke cardiologische procedures/ technieken besproken, zoals instellen op antistolling, elektrocardioversie, dotterbehandeling, holterregistratie, katheterisatie en pacemakerimplantatie.

A.P.M. Gorgels, B.C.M.J. Takx-Köhlen, F.H. Rutten

6. Hematologie

Inleiding

In het eerste deel van dit hoofdstuk worden de ziektebeelden op het gebied van de hematologie op een beknopte, heldere wijze behandeld door een vakexpert, huisarts en apotheker; de beste combinatie om de klinische relevantie voor de huisartsenpraktijk te waarborgen. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch. In het tweede deel volgt een bespreking van de belangrijkste verschijnselen/ klachten in de hematologie, die bij verschillende ziekten kunnen horen, zoals lymfadenopathie, purpura en splenomegalie. In het derde deel worden nog enkele specifieke hematologische diagnostische en therapeutische technieken besproken, zoals bloedtransfusie(reactie), en bloegroepbepaling.

S. Zweegman, H.E. van der Horst, A.J. Wilhelm, J.J.W.M. Janssen

7. Importziekten

Inleiding

In dit hoofdstuk worden de ziektebeelden op het gebied van de importziekten op een beknopte, heldere wijze behandeld. Het zijn allemaal infectieziekten die in eigen land (= inheems) niet voorkomen, maar tijdens een verblijf in het buitenland (= uitheems) zijn opgelopen. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch.

P.P.A.M. van Thiel, P.A. Kager, I. Rigter

8. Infectieziekten

Inleiding

In dit hoofdstuk worden de ziektebeelden op het gebied van de infectieziekten op een beknopte, heldere wijze behandeld door een aantal vakexperts en een huisarts, de beste combinatie om de klinische relevantie voor de huisartsenpraktijk te waarborgen. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch. Aan het eind van het hoofdstuk worden de belangrijkste infecties met multiresistente bacteriën (MRSA, VRE, e.d.) genoemd. Voor specifieke therapie wordt verwezen naar ▶ H. 25 Antimicrobiële therapie.

A.I.M. Hoepelman, J.C. Dutilh, L.J. Maarschalk-Ellerbroek, S.F.L. van Lelyveld, A. Troelstra, Th.J.M. Verheij, R. Janknegt

9. Keel-, neus- en oorheelkunde

Inleiding

In het eerste deel dit hoofdstuk worden de ziektebeelden op het gebied van de keel-, neus en oorheelkunde op een beknopte, heldere wijze behandeld door een vakexpert, huisarts en apotheker; de beste combinatie om de klinische relevantie voor de huisartsenpraktijk te waarborgen. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch. In het tweede deel volgt een bespreking van de belangrijkste verschijnselen/ klachten in de keel-, neus- en oorheelkunde, die bij verschillende ziekten kunnen horen, zoals duizeligheid, foetor ex naso, heesheid, hoesten, en oorsuizen. In het derde deel worden nog enkele specifieke diagnostische en therapeutische technieken besproken, zoals neusspoelen, paracentese en tracheotomie.

J.A. de Ru, A.L. Verdaasdonk, M. Duyvendak

10. Kindergeneeskunde

Inleiding

In het eerste deel van dit hoofdstuk worden de ziektebeelden op het gebied van de kindergeneeskunde op een beknopte, heldere wijze behandeld door een vakexpert, huisarts en apotheker; de beste combinatie om de klinische relevantie voor de huisartsenpraktijk te waarborgen. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch. In het tweede deel volgt een bespreking van de belangrijkste verschijnselen/ klachten in de kindergeneeskunde, die bij verschillende ziekten kunnen horen, zoals diarree, hoesten, melaena. In het derde deel worden nog enkele specifieke therapeutische technieken besproken, zoals voeding bij zuigelingen en voorschrijven van geneesmiddelen aan kinderen.

E.J. van de Griendt, C.M.A. Rademaker, A.C. ten Have

11. Longziekten

Inleiding

In het eerste deel van dit hoofdstuk worden de ziektebeelden op het gebied van de longziekten op een beknopte, heldere wijze behandeld door een vakexpert, huisarts en apotheker; de beste combinatie om de klinische relevantie voor de huisartsenpraktijk te waarborgen. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch. In het tweede deel volgt een bespreking van de belangrijkste verschijnselen/ klachten in de pulmonologie, die bij verschillende ziekten kunnen horen, zoals hemoptoë, hoesten, hyperventilatie, piepen, snurken.

G. Wesseling, J.W.M. Muris, C. Neef

12. Maag-, darm- en leverziekten

Inleiding

In het eerste deel van dit hoofdstuk worden de ziektebeelden op het gebied van maag-, darm- en leverziekten op een beknopte, heldere wijze behandeld door vakexperts en een apotheker. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch. In het tweede deel volgt een bespreking van de belangrijkste verschijnselen/ klachten in de gastro-enterologie, die bij verschillende ziekten kunnen horen, zoals baken, diarree, haematemesis, melaena, obstipatie. In het derde deel worden nog enkele specifieke diagnostische en therapeutische technieken besproken, zoals endoscopie en antibioticaprofylaxe en antistolling bij endoscopie.

A.A. van Bodegraven, S.J.B. van Weyenberg, N.J. Wierdsma, J.R.B.J. Brouwers

13. Neurologie

Inleiding

In het eerste deel van dit hoofdstuk worden de ziektebeelden op het gebied van de neurologie op een beknopte, heldere wijze behandeld door een vakexpert, huisarts en apotheker; de beste combinatie om de klinische relevantie voor de huisartsenpraktijk te waarborgen. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch. In het tweede deel volgt een bespreking van de belangrijkste verschijnselen/ klachten in de neurologie, die bij verschillende ziekten kunnen horen, zoals bewusteloosheid, dubbelzien, duizeligheid, gevoelsstoornissen, hoofdpijn, krachtsverlies, menigeale prikkeling, verwardheid, wegrakingen.

M. Vermeulen, P.J.E. Bindels, E.J.F. Franssen

14. Nierziekten

Inleiding

In dit het eerste deel van dit hoofdstuk worden de ziektebeelden op het gebied van de nierziekten op een beknopte, heldere wijze behandeld. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch. In het tweede deel volgt een bespreking van de belangrijkste verschijnselen/ klachten in de nefrologie, die bij verschillende ziekten kunnen horen, hematurie, oedeem, polyurie, e.d. In het derde deel worden nog enkele specifieke diagnostische en therapeutische technieken besproken: dialyse, niertransplantatie.

Y.W.J. Sijpkens, P. Nauta

15. Oncologie

Inleiding

Oncologie is een multidisciplinair vakgebied dat verschillende behandelmethoden kent voor patiënten met een kwaadaardige ziekte. Allereerst is het belangrijk om onderscheid te maken tussen een in opzet curatieve en een in opzet palliatieve behandeling. Er zijn drie tumorgerichte behandelmodaliteiten: chirurgie, radiotherapie en medicamenteuze therapie. De laatste groep wordt onderverdeeld in chemotherapie, doelgerichte therapie (zgn. targeted therapie), hormonale therapie en immunotherapie. Daarnaast wordt ingegaan op comorbiditeit, de ondersteunende behandeling en de stervensbegeleiding van patiënten met kanker.

J.R. Kroep, P.H. van Erp, H-J. Guchelaar, J.W.R. Nortier

16. Oogheelkunde

Inleiding

In het eerste deel van dit hoofdstuk worden de ziektebeelden op het gebied van de oogheelkunde op een beknopte, heldere wijze behandeld door een vakexpert, huisarts en apotheker; de beste combinatie om de klinische relevantie voor de huisartsenpraktijk te waarborgen. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch. In het tweede deel volgt een bespreking van de belangrijkste verschijnselen/ klachten in de oogheelkunde, die bij verschillende ziekten kunnen horen: droge ogen, pussend oog, rood oog, tranend oog, uitpuilend oog, gezichtsvelduitval, dubbelzien en visusdaling.

N.E.D. Hoevenaars, P.J. Roos, P.M.E.N. van der Ploeg, J.C. van Meurs

17. Orthopedie

Inleiding

In dit hoofdstuk worden de ziektebeelden op het gebied van de orthopedie op een beknopte, heldere wijze behandeld. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch. De distorsies, fracturen en luxaties staan zo veel mogelijk bij elkaar, maar de verschillende vormen van avasculaire necrose staan onder hun eigennaam (eponiem) verspreid door het hoofdstuk, bijv. de ziekte van Freiberg en de ziekte van Köhler staan respect. onder de F en de K.

W.J. Willems, A.E.B. Kleipool, S.J. Ham

18. Psychiatrie

Inleiding

In dit hoofdstuk worden de ziektebeelden op het gebied van de psychiatrie op een beknopte, heldere wijze behandeld door een vakexpert, huisarts en apotheker; de beste combinatie om de klinische relevantie voor de huisartsenpraktijk te waarborgen. Het hoofdstuk is ingedeeld naar angststoornissen, depressieve stoornissen, schizofrenie en bipolaire stoornissen.

L.J.A. Hassink-Franke, A.F.Y. Al Hadithy, B. van de Hoeven, M.H. van de Beek

19. Reumatologie

Inleiding

In het eerst deel van dit hoofdstuk worden de ziektebeelden op het gebied van de reumatologie op een beknopte, heldere wijze behandeld door een vakexpert, huisarts en apotheker; de beste combinatie om de klinische relevantie voor de huisartsenpraktijk te waarborgen. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch. In het tweede deel volgt een bespreking van de belangrijkste verschijnselen/ klachten in de reumatologie, die bij verschillende ziekten kunnen horen, zoals gezwollen knie, pols, voet. In het derde deel worden nog enkele specifieke therapeutische technieken besproken, zoals antibiotische profylaxe bij gewrichtsprothesen, behandeling met NSAID’s en DMARD’s en intra-articulaire injectie met geneesmiddelen.

H.E. Vonkeman, H.J.E.M. Janssens, B.J.F. van den Bemt, J.J. Rasker

20. Spoedeisende geneeskunde

Inleiding

Dit hoofdstuk is opgebouwd uit vier delen:

Inleiding.
Een beknopte beschrijving van de ABCDE-systematiek voor de eerste opvang van patiënten met een acuut gezondheidsprobleem (▶ par. 20.1.3).
Een toelichting op de manier waarop ‘aan het bed’ ABCDE wordt uitgevoerd met achtergrondinformatie over mogelijke oorzaken van afwijkende ABCDE-bevindingen en de medicamenteuze behandeling hiervan (▶ par. 20.1.2).
In het laatste deel worden handelingen en hulpmiddelen besproken die bij bedreigde vitale functies (of afwijkende ABCDE-bevindingen) kunnen worden ingezet (▶ par. 20.1.3).

W. Draijer, M. Kruyswijk, Th.W. Wulterkens, G. Smits

21. Urologie

Inleiding

In het eerste deel van dit hoofdstuk worden de ziektebeelden op het gebied van de urologie op een beknopte, heldere wijze behandeld door vakexperts en een huisarts. De volgorde van de paragrafen is alfabetisch. In het tweede deel volgt een bespreking van de belangrijkste verschijnselen/ klachten in de urologie, die bij verschillende ziekten kunnen horen, zoals ejaculatio praecox, hematurie, incontinentie, priapisme, scrotale zwelling.

J.L.H.R. Bosch, M.T.W.T. Lock, A.M. Bohnen

22. Verloskunde

Inleiding

In dit hoofdstuk worden door een gynaecoloog en verloskundige de fysiologie en pathologie van de verloskunde per tijdperk op een beknopte, heldere wijze behandeld. Dat zijn achtereenvolgens de zwangerschap, het ontsluitingstijdperk, het uitdrijvingstijdperk, het nageboortetijdperk en het kraambed. Elk onderdeel sluit af met een bespreking van de belangrijkste therapeutische interventies.

M.L.A. van Heijst, J. van Roosmalen

Bijzondere vormen van behandeling

Voorwerk

23. Analgetica

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt informatie op het gebied van de analgetica op een beknopte, heldere wijze behandeld door vakexperts. Na eerst enkele algemene paragrafen over de verschillende soorten pijn en de daarbij passende medicatie, volgt een besprekeing van anagetica in toenemende sterkte. Het hoofdstuk wordt afgesloten met een paragraaf over agonsten/antagonisten.

E.J. Buijs, G. de Weerd

24. Antihypertensivaantihypertensiva

Inleiding

In dit hoofdstuk worden de antihypertensiva op een beknopte, heldere wijze behandeld door een vakexpert, huisarts en apotheker; de beste combinatie om de klinische relevantie voor de huisartsenpraktijk te waarborgen. Naast de medicamenteuze behandeling is er aandacht voor niet-medicamenteuze behandeling en hypertensie in de zwangerschap.

P.W. de Leeuw, C.J.M. Konings, B.C.M.J. Takx-Köhlen

25. Antimicrobiële therapieantimicrobiële therapie

Inleiding

In dit hoofdstuk worden de ziektebeelden op het gebied van de de antimicrobiële therapie op een beknopte, heldere wijze behandeld door een vakexpert, huisarts en apotheker; de beste combinatie om de klinische relevantie voor de huisartsenpraktijk te waarborgen. Het hoofdstuk is heel schematisch opgebouwd met tabellen voor de belangrijkste infecties per orgaan(systeem), zoals darminfecties, huidinfecties, urinweginfecties. Enkele specifieke infecties, zoals sepsis, endocarditis, meningitis en hepatitis worden apart besproken. Het hoofdstuk sluit af met een synoniemenlijst van alle antimicrobiële middelen.

R. Janknegt, Y.J. Kraat, A.I.M. Hoepelman

26. Antitrombotica

Inleiding

In dit hoofdstuk worden de ziektebeelden behandeld waarbij antitrombotica worden voorgeschreven. Dit wordt gedaan op een beknopte, heldere wijze door een vakexpert, huisarts en apotheker; de beste combinatie om de klinische relevantie voor de huisartsenpraktijk te waarborgen. Het hoofdstuk begint met een onderscheid tussen twee verschillende indicatiegebieden: veneuze trombo-embolie en arteriële trombose. Daarna volgt een overzicht van alle geneesmiddelen, onderverdeeld naar heparine, pentasachariden, recomibinant hirudine, coumarinederivaten, trombocytenaggregatieremmers en fibrinolytica. Vervolgens een opsomming van alle bijwerkingen per middel. Het hoofdstuk sluit af met een bespreking van antitrombotica tijdens de zwangerschap, borstvoeding en operatieve ingrepen.

M.M. Levi, R. Oudega, E.H.H. Wiltink

27. Bloedglucoseverlagende therapie

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt de bloedglucoseverlagende therapie behandeld. Dit wordt gedaan op een beknopte, heldere wijze door vakexperts en een apotheker. Het hoofdstuk begint met een aantal algemene behandelprincipes. Daarna volgen diverse voedingsadviezen die voorafgaan aan een medicamenteuze behandeling of die de behandeling ondersteunen. Daarna volgt een overzicht van alle geneesmiddelen, onderverdeeld naar orale bloedglucoseverlagende middelen en insuline.

S.A.N.T. Landewé-Cleuren, J.W.F. Elte, H-J. Guchelaar, N.C. Schaper

28. Corticosteroïden

Inleiding

In dit hoofdstuk worden de corticosteroïden behandeld. Dit wordt gedaan op een beknopte, heldere wijze door een vakexpert en een apotheker. Het hoofdstuk begint met een aantal algemene fysiologische beginselen over corticosteroïden. Daarna volgt een bespreking van de substitutietherapie. Het hoofdstuk eindigt met een bespreking van de complicaties bij corticosteroïdgebruik en maatregelen om bijverschijnselen te minimaliseren en maatregelen bij suprafysiologische dosering.

P.H.L.T. Bisschop, E. Fliers

29. Doping

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt doping behandeld. Dit wordt gedaan op een beknopte, heldere wijze door een vakexpert, huisarts en apotheker; de beste combinatie om de klinische relevantie voor de huisartsenpraktijk te waarborgen. Het hoofdstuk begint met een aantal algemene paragrafen over dopinggebruik. Daarna volgt een bespreking van de verschillende dopingmiddelen, onderverdeeld naar anabole middelen, hormonen, bèta-2-agonisten, hormoonantagonisten en modulatoren, diuretica en maskerende middelen, narcotica, cannabinoïden en glucocorticosteroïden. Vervolgens worden de dopingmiddelen nogmaals gepresenteerd, maar dan ingedeeld naar stoffen en methoden binnen en buiten wedstrijdverband.

F.J.G. Backx, F.W.J. Stoele, F. Baarveld

30. Forensische geneeskundeforensische geneeskunde

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt de forensische geneeskunde behandeld. Dit wordt gedaan op een beknopte, heldere wijze door vakexperts. De onderwerpen die aan bod komen zijn: de lijkschouw, het vaststellen van de aard van het overlijden (natuurlijke versus niet- natuurlijke dood) en Wet op de lijkbezorging met alle procedurs die daaraan vastzitten.

C. Das, J.A. Leferink

31. Immunisatie

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt immunisatie behandeld. Dit wordt gedaan op een beknopte, heldere wijze door een vakexpert. Het hoofdstuk begint met een algemene beschouwing over actieve en passieve immunisatie. Daarna volgt een bespreking van de verschillende toepassingsgebieden, contra-indicaties, voorzorgen en voorbereiding. Het hoofdstuk eindigt met een opsomming van alle ziekten waarvoor actieve en passieve immunisatie in Nederland bestaat.

W. Opstelten

32. Palliatieve sedatiepalliatieve sedatie sedatie palliatieve zelfdoding hulp bij , euthanasieeuthanasie en hulp bij zelfdodinghulp bij zelfdoding

Inleiding

In dit hoofdstuk worden palliatieve sedatie, euthanasie en hulp bij zelfdoding behandeld. Dit wordt gedaan op een beknopte, heldere wijze door vakexperts. Het hoofdstuk begint met een algemene beschouwing over palliatieve sedatie, euthanasie en hulp bij zelfdoding, mede in historisch perspectief. Daarna volgt een bespreking van deze onderwerpen per onderdeel, met speciale aandacht voor de praktische uitvoering, de zorgvuldigheidseisen en de rol van de apotheker hierbij. Het hoofdstuk eindigt met een opsomming van de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de Standaard Euthanatica van 2007.

A. Brinks, A. Schonewille, K.S. Beuning

33. Psychoactieve middelenpsychoactieve middelen

Inleiding

In dit hoofdstuk worden de belangrijkste psychoactieve middelen behandeld met hun diagnostische en therapeutische overwegingen. Dit wordt gedaan op een beknopte, heldere wijze door vakexperts. Achtereenvolgens komen aan bod: alcohol, cannabis; stimulantia: cocaïne, amfetaminen, MDMA, khat en coffeïne, vervolgens tripmiddelen: lsd, paddo’s en mescaline, en daarna achtereenvolgens nicotine, opioïden, en geneesmiddelen zoals benzodiazepinen, GHB en ketamine.

H.A. de Haan, C.A.J. de Jong

34. Slaapstoornissen

Inleiding

In dit hoofdstuk worden slaapstoornissen behandeld. Dit wordt gedaan op een beknopte, heldere wijze door vakexperts. Het hoofdstuk begint met een algemene beschouwing over slaap en slaapklachten. Bij de bespreking van de slaapstoornissen wordt onderscheid gemaakt naar medicamenteuze en niet- medicamenteuze behandeling, zoals slaapadviezen en gedragstherapeutische technieken. Bij de benzodizepinen komt ook het chronisch benzodizepinegebruik aan bod.

T.W.D.P. van Os, J.G.W. Kosterink

35. Thuiszorg

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt de thuiszorg behandeld. Dit wordt gedaan op een beknopte, heldere wijze door vakexperts. Hierbij komen de volgende onderwerpen aan bod: zuurstoftherapie, continuous positive airway pressure, chronische beademing, verneveling: toediening van medicatie via de luchtwegen, enterale voeding via een sonde, parenteraal toedienen van voeding en vocht, parenteraal toedienen van geneesmiddelen, hemodialyse en peritoneale dialyse.

M.J. Kampelmacher, A.J.H. van Boxtel, N.J. Wierdsma, A.B.W.M. Quak

36. Voedingssupplementen

Inleiding

In dit hoofdstuk worden voedingssupplementen behandeld. Dit wordt gedaan op een beknopte, heldere wijze door vakexperts. Dit hoofdstuk begint met een algemene beschouwing over voedingssupplementen en de daaraan verbonden gezondheidsclaims. Vervolgens worden de belangrijkste voedingssupplementen één voor één besproken, zoals coffeïne, carotenoïden, glucosamine, groeihormoon. Daarna volgen de kruiden, de vitaminen en ten slotte de mineralen en sporenelementen.

A. Bast, H. van den Berg

37. Het voorschrijven van geneesmiddelen

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt aangegeven hoe men geneesmiddelen dient voor te schrijven. Dit wordt gedaan op een beknopte, heldere wijze door een apotheker. Het hoofdstuk begint met enkele algemene wetelijke bepalingen over het schrijven van een recept. Daarna volgt een bespreking met allerlei praktische zaken zoals de naam van het recept, de aanduiding van de sterkte van geneesmiddelen, de toedieningsvrom, de voorgeschreven hoeveelheid en de wijze van gebruik. Vervolgens zijn er paragrafen met informatie over het voorschrijven, geneesmiddelenkeuze, indeling van geneesmiddelen naar wettelijke status, aflevervoorwaarden en ten slotte vrijheid van voorschrijven.

C.F. Ebbelaar

Nawerk

Titel: Diagnose en therapie 2015–2016
Redacteuren: Dr. J.J.E. van Everdingen
Prof. dr. A.F.A.M. Schobben
Dr. Tj. Wiersma
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN: 978-90-368-0610-7
Print ISBN: 978-90-368-0609-1
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-0610-7