Mentale training in de sport

Toepassing en effecten

Auteur: Rico Schuijers

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Over dit boek

De belangen in de topsport zijn in de afgelopen decennia flink toegenomen. Daarmee is ook de mentale druk als prestatiebepalende factor een grotere rol gaan spelen. Zelfvertrouwen blijkt doorslaggevend op het moment dat het er echt om spant. Dit boek leert (top)sporters alles over mentale-trainingsprogramma's en bewijst dat het gebruik ervan zijn vruchten afwerpt.

Zelfvertrouwen trainen?
Aan de hand van wetenschappelijk onderzoek gedaan met topsporters van wereldniveau bewijst dit boek dat sporters beter presteren wanneer ze hun mentale vaardigheden trainen. Mentale training verbetert de technische uitvoering, waardoor (top)sporters hun hoogst haalbare persoonlijke niveau halen en uiteindelijk vaker zullen winnen.

Praktijkoefeningen
Mentale training in de sport is zeker niet alleen theoretisch van aard, maar is evenzeer verrijkend waar het gaat om ademhalings-, ontspannings- en energieoefeningen. Hoe verbeter ik mijn zelfvertrouwen? Hoe bereik ik het juiste spanningsniveau in een wedstrijd? Welke processen zijn van invloed op mijn prestatie?

Kortom
Mentale training in de sport gaat over falende sporters, verdwenen automatismen, persoonlijkheid, het ongrijpbare fenomeen dat topvorm heet, black-outs, overtraining en ga zo maar door. Het geeft praktijkgerichte aanbevelingen, gefundeerd op gedegen wetenschappelijk onderzoek. Interessante informatie voor iedere sportbeoefenaar die zijn sport serieus neemt, alsmede voor iedereen die actief betrokken is bij de sport. Dit boek is de mentale oppepper tot in lengte van dagen.

Inhoudsopgave

Voorwerk

1. Het werkt

Samenvatting

Dit boek begint bij het eind: de aanbevelingen en resultaten van het onderzoek waar dit boek een weergave van is. Na het bespreken van de uitkomsten van het onderzoek, volgt in paragraaf 1.2 de inleiding op het onderzoek en dit boek.

Rico Schuijers

2. Overzicht mentale training/ persoonlijkheid van de sporter

Samenvatting

Mentale training is gedefinieerd als een verzamelnaam voor alle activiteiten die gericht zijn op het leren van mentale vaardigheden met als doel het verbeteren van sportprestaties (Bakker & Dudink 1994). Andere termen als ‘psychologische voorbereiding’, ‘mentale voorbereiding’, ‘mentale begeleiding’, mental coaching worden ook gebruikt, maar ‘mentale training’ lijkt het meest gangbaar.

Rico Schuijers

3. Mentale vaardigheden

Samenvatting

Het optimaal prestatiemodel (zie figuur 3-1) is geconstrueerd op basis van verschillende sportpsychologische uitgangspunten. Ten eerste is gezorgd voor een didactisch goed uit te leggen model voor de uitvoering van mentale training. Het optimaal prestatiemodel is herkenbaar voor velen en begrijpelijk voor niet-psychologen. Hiervan kunnen met name de gebruikers van mentale training (sporters, begeleiders, coaches/trainers en sportbestuurders) profiteren. Daarnaast is het optimaal prestatiemodel gebaseerd op wetenschappelijke gronden en achterliggende literatuur (Van den Berg e.a. 2001).

Rico Schuijers

4. Procedure van individuele mentale training

Samenvatting

Mentale training is meer dan het instrueren van mentale vaardigheden. Het gaat ook om de werkrelatie tussen de sportpsycholoog en de sporter. In de literatuur over toegepaste sportpsychologie kan echter weinig worden gevonden over deze werkrelatie (Andersen 2000). Om iets te vinden heb ik me tot de psychotherapie en de gedragstherapie gewend, waar kan worden gevonden dat niet alleen de technieken en methoden die worden gebruikt als psychologische interventies een effect hebben op de gedragsverandering van de persoon. Verscheidene andere factoren spelen ook een belangrijke rol in de effectiviteit van de werkrelatie. Frank (1974) maakte een overzicht van deze factoren.

Rico Schuijers

5. Theoretische modellen en mentale vaardigheden

Samenvatting

Na het bespreken van het model van Mulder (1993, 2001) en het model van Nitsch (1994), zal ik twee modellen (het hypothetisch en het reductiemodel) bespreken.

Rico Schuijers

6. Praktijkonderzoek

Samenvatting

Tijdens mijn jaren van werken met topsporters ben ik, uiteraard, geïnteresseerd geraakt in het effect van mentale-trainingsprogramma’s. Verbeteren mentale-trainingsprogramma’s sportprestaties, en zo ja, hoe doen zij dat? Worden sportprestaties beïnvloed door mentale concepten en worden deze concepten beïnvloed door mentale vaardigheden? Zijn er aanvullende factoren die het gebruik van mentale vaardigheden in wedstrijden beïnvloeden? Ik wilde deze vragen op twee manieren onderzoeken. De eerste manier was het ontwikkelen van een vragenlijst voor sporters met wie ik in de periode 1990 tot 1998 heb gewerkt (zie bijlage 1), dat een retrospectief onderzoek genoemd wordt. De tweede manier wordt het natuurlijkesettingonderzoek (zie bijlage 2) genoemd, dat plaatsvond gedurende een bowlingtoernooi voor de Nederlandse jeugdkampioenschappen.

Rico Schuijers

7. Conclusies en implicaties

Samenvatting

In dit hoofdstuk zullen de conclusies van de bevindingen van het reductiemodel en het hypothetische model gepresenteerd worden. Ten tweede worden de sterke punten en de beperkingen van de onderzoeken besproken. Daarna worden de implicaties voor de sport en de wetenschap gepresenteerd.

Rico Schuijers

Nawerk

Titel: Mentale training in de sport
Auteur: Rico Schuijers
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN: 978-90-368-1625-0
Print ISBN: 978-90-368-1624-3
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-1625-0