15. Mensen zonder geldige verblijfsdocumenten

Vooral in grote steden wonen mensen zonder geldige verblijfsdocumenten (ongedocumenteerden). Het zijn arbeidsmigranten zonder verblijfsvergunning en asielzoekers die wachten op de uitslag van een nieuwe aanvraag. Zij mogen geen zorgverzekering afsluiten, ook al werken ze en zouden ze dat kunnen betalen. Zij zijn onverzekerd en ook onverzekerbaar. Hun leefsituatie veroorzaakt veel stress en daardoor vaak gezondheidsproblemen. Omdat ze de rekeningen zelf moeten betalen, stellen ze het bezoek aan een huisarts of tandarts vaak uit. Zorgverleners in Nederland zijn verplicht om (basis)zorg te verlenen. Huisartsenzorg, verloskundige zorg, kraamzorg en acute zorg in ziekenhuizen is direct toegankelijk. Zorgverleners kunnen een vergoeding krijgen voor verleende zorg die niet is betaald. Inschrijving in het huisartsen- en tandartseninformatiesysteem is mogelijk zonder verzekeringsnummer. Alle zorgverleners hebben een geheimhoudingsplicht. Als de patiënt dat weet, zal hij eerder zijn naam, adres of telefoonnummer geven. Een ongedocumenteerde patiënt moet weten dat hij recht heeft op basiszorg, maar dat hij de kosten zelf moet betalen. De assistent vertelt hem welke stappen worden doorlopen als hij niet betaalt of dat niet kan. Sommige praktijken bieden een betalingsregeling aan. Bij adviezen houdt de assistent rekening met de onzekere en stressvolle leefsituatie van de patiënt.