Skip to main content
Top

2021 | Boek

Medische terminologie pathologie

Auteur: G.H. Mellema

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

insite
ZOEKEN

Over dit boek

Dit leerboek geeft uitleg over belangrijke medische termen en brengt ze met elkaar in verband. Op een overzichtelijke manier wordt in kort bestek, maar met de benodigde diepgang, een goed overzicht gegeven van de meest voorkomende ziektes, hun ontstaan en hun gevolgen. Het boek is bedoeld voor professionals (in opleiding) in de gezondheidszorg voor wie medische terminologie geen uitgebreid onderdeel van hun opleiding was. Bijvoorbeeld doktersassistenten, medisch secretaresses en medewerkers van een GGD of Arbodienst. Ook voor professionals in andere sectoren die vanuit hun functie worstelen met de betekenis van medische termen, biedt het boek uitkomst. Zoals voor medewerkers van zorgverzekeraars en overheden.
In deze herziene druk van Medische terminologie pathologie zijn de nieuwste ontwikkelingen in de pathologie meegenomen. Zo is er een hoofdstuk toegevoegd over genetica en chromosomale afwijkingen en is het hoofdstuk over psychisch functioneren aangepast aan de DSM-5 classificatie. In de diverse hoofdstukken zijn bovendien diagnostische begrippen opgenomen.
Medische terminologie pathologie is het vervolg op Medische terminologie anatomie en fysiologie, maar is ook heel goed zelfstandig te gebruiken.
Auteur G.H. Mellema is van oorsprong huisarts. Hij werkte bij verschillende zorgverzekeraars en heeft jarenlange ervaring in het opleiden van medisch secretaresses en doktersassistentes.

Inhoudsopgave

Voorwerk

Algemene pathologie

Voorwerk
1. Inleiding in de medische terminologie
Samenvatting
Medische termen zijn vaak opgebouwd uit Latijnse of Griekse woorddelen die anatomische of fysiologische begrippen aanduiden. Dat lijkt vaak ingewikkelder dan het is, omdat we in ons taalgebruik ook veel woorden kennen die oorspronkelijk ook uit het Latijn of Grieks komen, zonder dat we ons daar direct bewust van zijn. Ingegaan wordt op de spelling en uitspraak van medische termen. Verder worden veel voorkomende voor- en achtervoegsels besproken, alsmede begrippen die bewegingen en ligging bepalen.
G. H. Mellema
2. Gezondheid en ziekte
Samenvatting
In dit hoofdstuk wordt nader ingegaan op de begrippen gezondheid en ziekte en worden de oorzaken van ziekte behandeld. De wetenschap die zich bezighoudt met het ontstaan van (de verschijnselen van) ziekten en de veranderingen in functies van het zieke lichaam is de ziekteleer, de pathologie. De oorzaken van veranderingen die leiden tot ziekten zijn in verschillende groepen in te delen: endogene en exogene oorzaken. Ook wordt aandacht besteed aan de opbouw van een spreekuurconsult.
G. H. Mellema
3. Ontsteking en infectie
Samenvatting
Als onderdeel van de exogene ziekteoorzaken komen in dit hoofdstuk de diverse biologische ziekteverwekkers aan bod, de wijze van besmetting en de begrippen immuniteit en resistentie. Tot slot worden de ziekteverschijnselen en enkele veel voorkomende infectieziekten beschreven, zoals kinderziekten en seksueel overdraagbare aandoeningen.
G. H. Mellema
4. Tumoren
Samenvatting
In dit hoofdstuk wordt nader ingaan op het ontstaan van goedaardige en kwaadaardige tumoren. Als de celgroei veel groter is dan de afbraak van cellen, ontstaat er een woekering van deze cellen: een tumor. Bij een goedaardige (benigne) tumor zijn er nog normale cellen. Erger is het als de celdeling ongecontroleerd plaatsvindt en er abnormale cellen ontstaan die in snel tempo groeien. Men spreekt dan van een kwaadaardige (maligne) tumor, waarbij geldt dat hoe sneller de celdeling plaatsvindt en hoe meer de cellen afwijken van hun oorsprong, hoe kwaadaardiger de tumor is.
G. H. Mellema
5. Genetica en chromosomale afwijkingen
Samenvatting
Erfelijke eigenschappen worden van de ene generatie op de andere overgedragen door chromosomen. Iedere menselijke cel bevat 23 paar chromosomen, behalve de gameten (de eicel en de zaadcel). Gameten bevatten de helft van het gebruikelijke aantal chromosomen, dus elk afzonderlijk 23 chromosomen in plaats van 23 paar. Gameten ontstaan bij een reductiedeling (meiose). Chromosomen zijn opgebouwd uit DNA en bestaan uit heel veel genen. Genen zijn de dragers van de erfelijke eigenschappen. Begrippen als homo- en heterozygoot, dominant en recessief overerfbaar worden behandeld en er worden enkele voorbeelden van erfelijke ziekten gegeven.
G. H. Mellema

Specifieke pathologie

Voorwerk
6. Spijsverteringskanaal
Samenvatting
Het spijsverteringskanaal (tractus digestivus) kent specifieke ziekteverschijnselen, zoals misselijkheid en braken. Ter sprake komen: aangeboren afwijkingen (zoals de hazenlip), ontstekingen (bijvoorbeeld gastro-enteritis en appendicitis) en tumoren (onder andere coloncarcinoom). Ook leverziekten en afwijkingen van de galwegen en pancreas (alvleesklier) worden besproken.
G. H. Mellema
7. Ademhalingsstelsel
Samenvatting
Het ademhalingsstelsel (tractus respiratorius) wordt gevormd door de mond, neus en keelholte (farynx), het strottenhoofd (larynx), de luchtpijp (trachea) en de hoofdbronchi. Deze laatste vertakken zich in steeds kleinere luchtwegen (bronchioli) en eindigen in de longblaasjes (alveoli). Specifieke ziekteverschijnselen zijn bijvoorbeeld hoesten en niezen. In dit hoofdstuk worden enkele aangeboren afwijkingen besproken, zoals taaislijmziekte (cystische fibrose), ontstekingen, zoals voorhoofdsholteontsteking (sinusitis frontalis), griep (influenza) en bronchitis. Verder worden astma, longemfyseem en longanker besproken.
G. H. Mellema
8. Bloedsomloop
Samenvatting
De functie van de bloedsomloop (tractus circulatorius) is om het bloed via de bloedvaten door het gehele lichaam te laten stromen. In dit hoofdstuk komen de aandoeningen van het hart, de arteriën (slagaders) en de venen (aders) aan bod. Besproken worden verschillende aangeboren afwijkingen van het hart, zoals een atriumseptumdefect (opening in het tussenschot tussen beide hartboezems), de oorzaken en gevolgen van een verminderde hartfunctie, diverse ontstekingen van het hart en hartritmestoornissen. Van de arteriën worden de atherosclerose, de gevolgen van een vernauwing of afsluiting van een kransslagader (zoals een hartinfarct) behandeld. Tot slot worden hoge bloeddruk (hypertensie) en spataders (varices) nader toegelicht.
G. H. Mellema
9. Bloed en bloedvormende organen
Samenvatting
De ziekten van het bloed hebben vooral gevolgen voor de uitvoering van de functies van het bloed, zoals het transport van zuurstof en de afweer. Erfelijke afwijkingen als sikkelcelanemie en hemofilie komen aan bod. Daarnaast worden de oorzaken en gevolgen van anemie (bloedarmoede) besproken en kwaadaardige aandoeningen van de bloedvormende organen, zoals leukemie.
G. H. Mellema
10. Nieren, urinewegen en mannelijke geslachtsorganen
Samenvatting
Van de tractus urogenitalis worden onder andere de cystenieren, diverse ontstekingen (zoals de blaasontsteking), nierfalen (nierinsufficiëntie) en incontinentie besproken. Bij de afwijkingen van de prostaat worden de ontstekingen (prostatitis) en de tumoren (benigne en maligne) nader toegelicht. Bij de afwijkingen van de testikel (testis) komen diverse ontstekingen en tumoren aan bod.
G. H. Mellema
11. Huid
Samenvatting
Er zijn aangeboren afwijkingen, zoals de naevus vinosus (wijnvlek), ontstekingen, zoals acne vulgaris (jeugdpuistjes) en eczeem. De ziekten van de huid kunnen het gevolg zijn van factoren van buitenaf, waarbij de beschermende barrière die de huid voor ons lichaam is, wordt aangetast of doorbroken. In dit hoofdstuk worden ook verschillende huidafwijkingen besproken, zoals urticaria (galbulten) en huidtumoren, zoals de verruca vulgaris (wrat) en het melanoom. Tot slot wordt aandacht gegeven aan psoriasis.
G. H. Mellema
12. Skelet
Samenvatting
Er zijn grofweg twee groepen aandoeningen van het skelet te onderscheiden: aandoeningen die ontstaan door een oorzaak vanuit het lichaam zelf, en aandoeningen die ontstaan na geweld van buitenaf, zoals een trauma (verwonding). In dit hoofdstuk worden aangeboren afwijkingen, zoals de spina bifida (open rug), ontstekingen, zoals osteomyelitis en reuma besproken. Slijtage van de gewrichten (artrose), osteoporose (botontkalking) en tumoren (zoals het osteosarcoom) komen aan bod. Bij de traumatologie (leer die zich bezighoudt met de behandeling van letsels) worden distorsies (verdraaiingen), luxaties (ontwrichtingen) en fracturen (botbreuken) besproken.
G. H. Mellema
13. Spierstelsel
Samenvatting
Sommige spierziekten zijn erfelijk bepaald. Een bekende is de ziekte van Duchenne (dystrophia musculorum progressiva). In dit hoofdstuk komen onder meer aan de orde spierreuma, ontstekingen van de pees (tendinitis) en de frozen shoulder.
G. H. Mellema
14. Zenuwstelsel
Samenvatting
Het zenuwstelsel kent aangeboren afwijken, zoals hydrocephalus (waterhoofd), ontstekingen, zoals de hersenvliesontsteking (meningitis) en poliomyelitis (kinderverlamming). Veel voorkomend zijn afwijkingen als gevolg van een verminderde doorbloeding, zoals een cerebrovasculair accident (CVA). In dit hoofdstuk komen ter sprake: multipele sclerose (MS), amyotrofe laterale sclerose (ALS), de ziekte van Parkinson en epilepsie. Ook wordt er nader ingegaan op de rughernia (hernia nuclei pulposi; HNP), het carpaletunnelsyndroom (CTS) en dementie.
G. H. Mellema
15. Hormoonstelsel
Samenvatting
Het hormoonstelsel bestaat uit hormoonproducerende klieren. Deze klieren oefenen invloed uit op elkaar. In dit hoofdstuk komen aan bod: afwijkingen van de hypofyse, glandula thyroidea (schildklier), glandulae parathyroideae (bijschildklieren), glandulae suprarenales (bijnieren) en de pancreas (alvleesklier).
G. H. Mellema
16. Zintuigen
Samenvatting
In dit hoofdstuk worden twee zintuigen beschreven, het oog en het oor. Er komen verschillende aandoeningen aan bod die aanleiding geven tot een verstoorde functie of het uitvallen van het aangetaste orgaan, waardoor de getroffen persoon ernstig gehandicapt raakt in zijn contacten met zijn omgeving.
G. H. Mellema
17. Voortplanting
Samevatting
Zwangerschap, onvruchtbaarheid, de normale bevalling en de eventuele complicaties die daarbij kunnen optreden, vormen het eerste deel van dit hoofdstuk. Het tweede deel is gewijd aan de aandoeningen van vrouwelijke geslachtsorganen, zoals afwijkingen van de baarmoeder, menstruatiestoornissen en verschillende vormen van kanker. Ook worden in dit hoofdstuk de aandoeningen van de borsten (mammae) besproken.
G. H. Mellema
18. Psychisch functioneren
Samenvatting
Ziekten van de geest zijn vaak moeilijk te begrijpen. Bij een blindedarmontsteking constateren we dat de patiënt pijn in de buik heeft, een zieke indruk maakt, koorts heeft en misselijk is. Bij een ziekte van de geest zijn de symptomen meestal veel minder duidelijk vast te stellen. Van belang is te weten dat de problemen duidelijk worden vanuit het gedrag dat iemand vertoont. In dit hoofdstuk worden aan de hand van de DSM-5-classificatie de meest voorkomende psychische aandoeningen besproken.
G. H. Mellema
Meer informatie
Titel
Medische terminologie pathologie
Auteur
G.H. Mellema
Copyright
2021
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-368-2576-4
Print ISBN
978-90-368-2575-7
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2576-4