Top

2017 | Boek

hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

Medische terminologie pathologie

Auteur: G.H. Mellema

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Boekenserie : Basiswerk AG

Over dit boek

Dit leerboek geeft uitleg over belangrijke medische termen en brengt ze met elkaar in verband. Op een overzichtelijke manier wordt in kort bestek, maar met de benodigde diepgang, een goed overzicht gegeven van de meest voorkomende ziektes, hun ontstaan en hun gevolgen. Het boek is bedoeld voor professionals (in opleiding) in de gezondheidszorg voor wie medische terminologie geen uitgebreid onderdeel van hun opleiding was. Bijvoorbeeld doktersassistenten, medisch secretaresses en medewerkers van een GGD of Arbodienst. Ook voor professionals in andere sectoren die vanuit hun functie worstelen met de betekenis van medische termen, biedt het boek uitkomst. Zoals voor medewerkers van zorgverzekeraars en overheden.
In deze herziene druk van Medische terminologie pathologie zijn de nieuwste ontwikkelingen in de pathologie meegenomen. Zo is er een hoofdstuk toegevoegd over genetica en chromosomale afwijkingen en is het hoofdstuk over psychisch functioneren aangepast aan de DSM-5 classificatie. In de diverse hoofdstukken zijn bovendien diagnostische begrippen opgenomen.
Medische terminologie pathologie is het vervolg op Medische terminologie anatomie en fysiologie, maar is ook heel goed zelfstandig te gebruiken.
Auteur G.H. Mellema is van oorsprong huisarts. Hij werkte bij verschillende zorgverzekeraars en heeft jarenlange ervaring in het opleiden van medisch secretaresses en doktersassistentes.

Inhoudsopgave

Voorwerk

Algemene pathologie

Voorwerk

1. Inleiding tot de medische terminologie

Samenvatting

Medische termen zijn vaak opgebouwd uit Latijnse of Griekse woorddelen die anatomische of fysiologische begrippen aanduiden. Dat lijkt meestal ingewikkelder dan het is, omdat we in ons taalgebruik ook veel woorden kennen die oorspronkelijk uit het Latijn of Grieks komen, zonder dat we ons daar direct bewust van zijn. Ingegaan wordt op de spelling en uitspraak van medische termen. Verder worden veelvoorkomende voor- en achtervoegsels besproken, alsmede begrippen die bewegingen en ligging bepalen.

G. H. Mellema

2. Gezondheid en ziekte

Samenvatting

In dit hoofdstuk wordt nader ingegaan op de begrippen gezondheid en ziekte en worden de oorzaken van ziekte behandeld. De wetenschap die zich bezighoudt met het ontstaan van (de verschijnselen van) ziekten en de veranderingen in functies van het zieke lichaam is de ziekteleer, de pathologie. De oorzaken van veranderingen die leiden tot ziekten zijn in verschillende groepen in te delen: endogene en exogene oorzaken.

G. H. Mellema

3. Ontsteking en infectie

Samenvatting

Als onderdeel van de exogene ziekteoorzaken komen in dit hoofdstuk de diverse biologische ziekteverwekkers aan bod, de wijze van besmetting en de begrippen immuniteit en resistentie. Tot slot worden de ziekteverschijnselen en enkele veelvoorkomende infectieziekten beschreven, zoals de seksueel overdraagbare aandoeningen.

G. H. Mellema

4. Tumoren

Samenvatting

In dit hoofdstuk wordt nader ingaan op het ontstaan van goedaardige en kwaadaardige tumoren. Als de celgroei veel groter is dan de afbraak van cellen, ontstaat er een woekering van deze cellen: een tumor. Bij een goedaardige (benigne) tumor zijn dit nog normale cellen. Erger is het als de celdeling ongecontroleerd plaatsvindt en er abnormale cellen ontstaan die in snel tempo groeien. Men spreekt dan van een kwaadaardige (maligne) tumor, waarbij geldt dat hoe sneller de celdeling plaatsvindt en hoe meer de cellen afwijken van hun oorsprong, hoe kwaadaardiger de tumor is.

G. H. Mellema

5. Genetica en chromosomale afwijkingen

Samenvatting

Erfelijke eigenschappen worden van de ene generatie op de andere overgedragen door chromosomen. Iedere menselijke cel bevat 23 paar chromosomen, behalve de eicel en de zaadcel (de gameten). Gameten bevatten de helft van het gebruikelijke aantal chromosomen, dus elk afzonderlijk 23 chromosomen in plaats van 23 paar. Gameten ontstaan bij een reductiedeling (meiose). Chromosomen zijn opgebouwd uit DNA en bestaan uit heel veel genen. Genen zijn de dragers van de erfelijke eigenschappen. Begrippen als homo- en heterozygoot, dominant en recessief overerfbaar worden behandeld en er worden enkele voorbeelden van erfelijke ziekten gegeven.

G. H. Mellema

Specifieke pathologie

Voorwerk

6. Spijsverteringskanaal

Samenvatting

Het spijsverteringskanaal (tractus digestivus) kent specifieke ziekteverschijnselen, zoals misselijkheid en braken. Ter sprake komen: aangeboren afwijkingen (zoals de hazenlip), ontstekingen (bijvoorbeeld maag-darmontsteking en blindedarmontsteking) en tumoren (onder andere coloncarcinoom). Ook leverziekten en afwijkingen van de galwegen en alvleesklier (pancreas) worden besproken.

G. H. Mellema

7. Ademhalingsstelsel

Samenvatting

Het ademhalingsstelsel (tractus respiratorius) wordt gevormd door de mond, neus en keelholte (farynx), het strottenhoofd (larynx), de luchtpijp (trachea) en de hoofdbronchi. Deze laatste vertakken zich in steeds kleinere luchtwegen (bronchioli) en eindigen in de longblaasjes (alveoli). Specifieke ziekteverschijnselen zijn bijvoorbeeld hoesten en niezen. In dit hoofdstuk worden enkele aangeboren afwijkingen besproken, zoals taaislijmziekte (cystic fibrosis), ontstekingen, zoals voorhoofdsholteontsteking (sinusitis frontalis), griep (influenza) en bronchitis. Verder worden astma, longemfyseem en longkanker besproken.

G. H. Mellema

8. Bloedsomloop

Samenvatting

De functie van de bloedsomloop (tractus circulatorius) is om het bloed via de bloedvaten door het gehele lichaam te laten stromen. In dit hoofdstuk komen de aandoeningen van het hart, de slagaders (arteriën) en de aders (venen) aan bod. Besproken worden verschillende aangeboren afwijkingen van het hart, zoals een opening in het tussenschot tussen beide hartboezems (atriumseptumdefect), de oorzaken en gevolgen van een verminderde hartfunctie, diverse ontstekingen van het hart en hartritmestoornissen. Van de arteriën worden de atherosclerose, de gevolgen van een vernauwing of afsluiting van een kransslagader (zoals een hartinfarct) behandeld. Tot slot worden hoge bloeddruk (hypertensie) en spataders (varices) nader toegelicht.

G. H. Mellema

9. Bloed en bloedvormende organen

Samenvatting

De ziekten van het bloed hebben vooral gevolgen voor de uitvoering van de functies van het bloed, zoals het transport van zuurstof en de afweer. Erfelijke afwijkingen als sikkelcelanemie en bloederziekte (hemofilie) komen aan bod. Daarnaast worden de oorzaken en gevolgen van bloedarmoede (anemie) besproken en kwaadaardige aandoeningen van de bloedvormende organen, zoals leukemie.

G. H. Mellema

10. Nieren, urinewegen en mannelijke geslachtsorganen

Samenvatting

Van de urinewegen (tractus urogenitalis) worden onder andere de cystenieren, diverse ontstekingen (zoals de blaasontsteking (cystitis), nierfalen (nierinsufficiëntie) en incontinentie besproken. Bij de afwijkingen van de prostaat worden de ontstekingen (prostatitis) en de tumoren nader toegelicht. Bij de afwijkingen van de testikel (testis) komen diverse ontstekingen en tumoren aan bod.

G. H. Mellema

11. Huid

Samenvatting

Er zijn verschillende aangeboren huidafwijkingen, zoals de wijnvlek (naevus vinosus), ontstekingen, zoals jeugdpuistjes (acne vulgaris) en eczeem. De ziekten van de huid kunnen het gevolg zijn van factoren van buitenaf, waarbij de beschermende barrière die de huid voor ons lichaam is, wordt aangetast of doorbroken. In dit hoofdstuk worden ook verschillende huidafwijkingen besproken, zoals galbulten (urticaria) en huidtumoren, zoals wrat (verruca vulgaris) en het melanoom. Tot slot wordt aandacht gegeven aan psoriasis.

G. H. Mellema

12. Skelet

Samenvatting

Er zijn grofweg twee groepen aandoeningen van het skelet te onderscheiden: aandoeningen die ontstaan door een oorzaak vanuit het lichaam zelf, en aandoeningen die ontstaan na geweld van buitenaf, zoals een verwonding (trauma). In dit hoofdstuk worden aangeboren afwijkingen, zoals de ‘open rug’ (spina bifida), ontstekingen, zoals osteomyelitis en reuma besproken. Slijtage van de gewrichten (artrose), botontkalking (osteoporose) en tumoren (zoals het osteosarcoom) komen aan bod. Bij de traumatologie – de leer die zich bezighoudt met de behandeling van letsels – worden verdraaiingen (distorsies), ontwrichtingen (luxaties) en botbreuken (fracturen) besproken.

G. H. Mellema

13. Spierstelsel

Samenvatting

Sommige spierziekten zijn erfelijk bepaald. Een bekende is de ziekte van Duchenne (dystrophia musculorum progressiva). In dit hoofdstuk komen ook aan de orde: spierreuma, ontstekingen van de pees (tendinitis) en de zogenoemde ‘frozen shoulder’.

G. H. Mellema

14. Zenuwstelsel

Samenvatting

Het zenuwstelsel kent aangeboren afwijken, zoals waterhoofd (hydrocephalus) en ontstekingen, zoals hersenvliesontsteking (meningitis) en kinderverlamming (poliomyelitis). Veelvoorkomend zijn afwijkingen als gevolg van een verminderde doorbloeding, zoals een cerebrovasculair accident (CVA). In dit hoofdstuk komen de volgende aandoeningen ter sprake: multipele sclerose (MS), amyotrofe laterale sclerose (ALS), de ziekte van Parkinson en epilepsie. Ook wordt er nader ingegaan op de rughernia (hernia nuclei pulposi; HNP), het carpaletunnelsyndroom (CTS) en dementie.

G. H. Mellema

15. Hormoonstelsel

Samenvatting

Het hormoonstelsel bestaat uit hormoonproducerende klieren. Deze klieren oefenen invloed uit op elkaar. In dit hoofdstuk komen aan bod: de hypofyse, schildklier (glandula thyroidea), bijschildklieren (glandulae parathyroideae), bijnieren (glandulae suprarenales) en de alvleesklier (pancreas). Van deze klieren wordt eerst kort de bouw en functie besproken, waarna mogelijke aandoeningen worden beschreven.

G. H. Mellema

16. Zintuigen

Samenvatting

In dit hoofdstuk worden twee zintuigen beschreven: het oog en het oor. Eerst worden de bouw en functie van deze organen uiteengezet, vervolgens komen de aandoeningen aan bod die aanleiding geven tot het uitvallen van het aangetaste orgaan, waardoor de getroffen persoon ernstig belemmerd kan raken in zijn contacten met zijn omgeving.

G. H. Mellema

17. Voortplanting

Samenvatting

Zwangerschap, onvruchtbaarheid, de normale bevalling en de eventuele complicaties die daarbij kunnen optreden, vormen het eerste deel van dit hoofdstuk. Het tweede deel is gewijd aan de aandoeningen van vrouwelijke geslachtsorganen, zoals afwijkingen van de baarmoeder, menstruatiestoornissen en verschillende vormen van kanker. Ook worden in dit hoofdstuk de aandoeningen van de borsten (mammae) besproken.

G. H. Mellema

18. Psychisch functioneren

Samenvatting

Ziekten van de geest zijn vaak moeilijk te begrijpen. Bij een blindedarmontsteking constateren we dat de patiënt pijn in de buik heeft een zieke indruk maakt, koorts heeft en misselijk is. Bij een ziekte van de geest zijn de symptomen meestal veel minder duidelijk vast te stellen. Van belang is te weten dat de problemen vaak duidelijk worden in het gedrag dat iemand vertoont. In dit hoofdstuk worden aan de hand van de DSM-5-classificatie de meest voorkomende psychische aandoeningen besproken.

G. H. Mellema

Titel: Medische terminologie pathologie
Auteur: G.H. Mellema
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN: 978-90-368-1754-7
Print ISBN: 978-90-368-1753-0
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-1754-7