Top

Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie

Gepubliceerd in:

01-06-2005 | Klinische les

Medicamenteuze behandeling van de ziekte van Alzheimer. De klinische praktijk in Nederland

Klinische les

Auteur: C. J. M. Schölzel-Dorenbos

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie | Uitgave 3/2005

samenvatting

Dementie treft op dit moment in Nederland 195.000 patiënten van 65 jaar en ouder. De meest frequente etiologie van dementie is de ziekte van Alzheimer (ZvA). De acetylcholinesteraseremmers rivastigmine en galantamine en de NMDA (N-methyl-D-aspartate) antagonist memantine zijn in ons land geregistreerd voor behandeling van de ZvA, respectievelijk voor de milde tot matig ernstige en matig ernstige tot ernstig vorm. Alle middelen worden op dit moment onder bepaalde voorwaarden vergoed. Rivastigmine en galantamine hebben een gering effect dat goed is onderzocht. Memantine heeft mogelijk bij een klein deel van de patiënten een zeer bescheiden effect, de respons op drie domeinen is na een behandeling van zes maanden nog onvoldoende aangetoond. Wij beschrijven een aantal patiënten die worden behandeld met deze medicijnen, om de dagelijkse praktijk toe te lichten en bespreken het voor en tegen van medicamenteuze behandeling bij de ziekte van Alzheimer. Voor optimale behandeling van patiënten en de juiste advisering en begeleiding van hun verzorgers zijn kennis van farmacotherapie en andere vormen van behandeling en begeleiding en van de diagnostiek van dementie een noodzakelijke voorwaarde.

vorige artikel Chronische pijn bij dementie en bij aandoeningen met een verhoogd risico op cognitieve achteruitgang

volgende artikel De effecten van snoezelen

Dementie 2002. Den Haag: Gezondheidsraad, 2002; Publicatienummer 2002/04

Treurniet H, Mulder S. Een probleem van formaat. Ongevalsletsels hebben grote impact op de volksgezondheid. MC 2003, 51:1990-3.

Schölzel-Dorenbos CJM. Prioriteit voor dementie. Geheugenpolikliniek verbetert diagnostiek en behandeling. MC 2003;43:1655-8.

Scheltens P, Leys D, Barkhof F, Huglo D, Weinstein HC, Vermersch P, et al. Atrophy of medial temporal lobes on MRI in "probable" Alzheimer's disease and normal ageing: diagnostic value and neuropsychological correlates. J Neurol, Neurosurg and Psychiatry 1992;55:967-972.CrossRef

Verhey FRJ, Heeren TJ, Scheltens Ph, Gool WA van. Cholinesteraseremmers bij de ziekte van Alzheimer: voorlopige aanbevelingen voor de praktijk. Ned Tijdschr Geneesk 1998;142:2091-6.

De ziekte van Alzheimer, diagnostiek en medicamenteuze behandeling; Richtlijnen voor de praktijk. CZV 2000. URL: http:/www.cvz.nl/resources/prot_alzheimer_tcm/3–22268.pdf. Appendix 1.

Derix M, Teunisse S, Hijdra A, Wens L, Hofstede A, Walstra G, et al. CAMDEX-N, Dutch version of the Cambridge Examination for Mental Disorders of the Elderly Examination. Swets & Zeitlinger: Lisse. 1992.

Schölzel-Dorenbos CJM. Meting van kwaliteit van leven bij patiënten met dementie van het Alzheimertype en hun verzorgers; Schedule for the Evaluation of Individual Quality of Life (SEIQoL). Tijdschr Gerontol Geriatr 2000; 31, 23-7.PubMed

Schölzel-Dorenbos C en Jellesma-Eggenkamp M. Een meetmethode voor individuele kwaliteit van leven bij Nederlandse ouderen. Ned Tijdschr Psychol 2001;56:16-8

Pot AM, Dijck R van, Deeg DJH. Ervaren druk door informele zorg: constructie van een schaal. Tijdschr Gerontol Geriatr 1995;26:214-9.PubMed

Oorspronkelijke versie: Zarit S, Orr, Zarit. The hidden victims of Alzheimer's disease: Families under stress. New York: New York University Press 1985. Korte versie en validering door Bedart e.a., Gerontologist 2001. Oorspronkelijke Nederlandse vertaling 2002, met toestemming. Vertaling: J.A.H.R. Claassen, UMC St. Radboud, afdeling geriatrie.

Moryl E, Danysz W, Quack G. Potential antidepressive properties of amantadine, memantine and bifemelane. Pharmacol Toxicol 1993;72:394-7.CrossRefPubMed

Doody RS, Stevens JC, Beck C. Practice parameter: management of dementia (an evidence-based review). Report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology. Neurology 2001;56:1154-66.PubMed

Corey-Bloom J, Anand R, Veach J for the ENA 713 B352 Study Group. A randomized trial evaluating the efficacy and safety of ENA 713 (rivastigmine tartrate), a new acetylcholinesterase inhibitor, in patients with mild to moderately severe Alzheimer’s disease. Int J Geriatr Psychopharmacol 1998;1:55-65.

Forette F, Anand R, Gharabawi G. A phase II study in patients with Alzheimer’s disease to assess the preliminary efficacy and maximum tolerated dose of Rivastigmine (Exeloninfinity). Eur J Neurol 1999;6:423-9.CrossRefPubMed

Rosler M, Anand R, Cicin-Sain A. Efficacy and safety of Rivastigmine in patients with Alzheimer’s disease: international randomised controlled trial. B Med J 1999;318:633-8.

Birks J, Grimley Evans J, Iakovidou V. Rivastigmine for Alzheimer’s disease (Cochrane Review). In: The Cochrane Library, Issue 4, 2002. Oxford: Updat Software.

Olin J, Schneider L, Galantamine fot Alzheimer’s disease. (Cochrane Review) In: The Cochrane Library, Isue 2, 2003. Oxford: Update Software.

National Institute for Clinical Excellence. Guidance on the use of donepezil, rivastigmine and galantamine for the treatment of Alzheimer’s disease. Technology Appraisal Guidance no 19;2001. URL: http:www.nice.org.uk/pdf/ALZHEIMER_full_guidance.pdf

Raskind MA, Peskind ER, Wessel T, Yuan W; and the Galantamine USA-1 Study Group. Galantamine in AD. A 6-month randomized, placebo-controlled trial with a 6-month extension. Neurology 2000;54:2261-8.iPubMed

Wilcock GK, Lilienfeld S, Gaens E on behalf of the Galantamine International-1 Study Group. Efficacy and safety of galantamine in patients with mild to moderate Alzheimer’s disease: multicentre randomised controlled trial. B Med J 2000;321:1445-9.CrossRef

Tariot PN, Solomon PR, Morris JC, Kershaw P, Lilienfeld S, Ding C; and the Galantamine USA-10 Study Group. A 5-month, randomized, placebo-controlled trial of galantamine in AD. Neurology 2000;54:2269-76.PubMed

Committee for Propietary Medicinal Products. The European Public Assessment Report, Exelon. 1998

Summary of Product Characteristics (SmPC) Galantamine, July 2000

Aguglia E, Onor ML, Saina M, Maso E. Comparison of rivastigmine, donepezil and galantamine in the real-world setting. Poster presented at the 6^th International Conference on Alzheimer’s and Parkinson’s. Seville, Spain, 8-12 may 2003.

Wilcock G, Howe I, Coles H, Lilienfeld S, Truyen L, Zhu Y, et al. A long-term comparison of galantamine and donepezil in the treatment of Alzheimer’s disease. Drugs Aging 2003;20:777-89.CrossRefPubMed

Goldlist B, Gordon M, Naglie G. Galantamine vs Donepezil in the Treatment of Alzheimer’s disease. Drugs Aging 2003;20:1139-40.CrossRefPubMed

Small G, Mendiondo MS, Quarg P, Spiegel R. Efficacy of rivastigmine treatment in Alzheimer’s disease over 5 years. Poster presented at the 42^nd American College of Neuropsychopharmacol Annual Meeting, San Juan, Puerto Rico, 7-11 december 2003.

Görtelmeyer R, Erbler H. Memantine in the treatment of mild to moderate dementia syndrome: a double-blind placebo-controlled study. Arzneim-Forsch/Drug Res 1992;42:904-13.

Ditzler K. Efficacy and tolerability of memantine in patients with dementia syndrome. Arzneim-Forsch/Drug Res 1991;41:773-6.

Reisberg B, Doody R, Stöffler A, Schmitt F, Ferris S, Mobius HJ. Memantine study group. Memantine in moderate-to-severe Alzheimer’s disease. N Engl J Med 2003;348:1333-41.CrossRefPubMed

Winblad B, Poritis N. Memantine in severe dementia: results of the 9M- BEST study (Benefit and efficacy in severely demented patients during treatment with memantine). Int J Geriat Psychiatry 1999;14:135-46.CrossRef

Gool WA van, Eikelenboom P. Memantine bij dementia. Ned Tijdschr Geneesk 2003;147:2101-3.

McKhann G, Drachman D, Folstein M, Katzman R, Price D, Stadlan EM. Clinical diagnosis of Alzheimer’s disease: report of the NINCDS ADRDA workgroup under the auspices of the Department of Health and Human Services task force on Alzheimer’s disease. Neurology 1984;34:939-44.PubMed

Tariot PN, Farlow MR, Grossberg GT, Graham SM, McDonald S, Gergel I, for the Memantine Study Group. Memantine Treatment in Patients With Moderate to Severe Alzheimer Disease Already Receiving Donepezil. A Randomized Controlled Trial. JAMA 2004;291:31725.

Titel: Medicamenteuze behandeling van de ziekte van Alzheimer. De klinische praktijk in Nederland
Klinische les
Auteur: C. J. M. Schölzel-Dorenbos
Publicatiedatum: 01-06-2005
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie / Uitgave 3/2005
Print ISSN: 0167-9228
Elektronisch ISSN: 1875-6832
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03074718

Andere artikelen Uitgave 3/2005

Inspectie voor de Gezondheidszorg. Staat van de Gezondheidszorg 2004. Patiëntveiligheid: de toepassing van geneesmiddelen en medische hulpmiddelen in zorginstellingen en thuis. Den Haag: Inspectie voor de Gezondheidszorg, december 2004, 101 p.

Boekbesprekingen

Mededelingen

Mededelingen

Moeilijk hanteerbaar gedrag en psychologische interventies

Redactioneel

Chronische pijn bij dementie en bij aandoeningen met een verhoogd risico op cognitieve achteruitgang

Artikel

Het effect van sociale vergelijkingsinformatie op de levenssatisfactie van fragiele ouderen

Artikel

Bejegening van bewoners in 74 verpleeghuizen: de mening van het verzorgend/verplegend personeel

Artikel