Skip to main content
Top

2010 | Boek

Mediation als alternatief

Bemiddeling door hulp- en dienstverleners

Auteurs: Bert la Poutré, Michael Boelrijk

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Boekenserie : Methodisch werken

insite
ZOEKEN

Over dit boek

Wie werkt in de sociaal agogische sector krijgt te maken met geschillen tussen mensen. Partijen in een geschil die er zelf niet uitkomen, zullen soms ook op zoek gaan naar een manier om er langs juridische weg uit te komen, maar zich vaak ook wenden tot een hulpverlener. In die gevallen wordt er een derde ingeschakeld die zich met het geschil bezighoudt en een bemiddelende rol kan spelen.Mediation staat al jaren sterk in de belangstelling. Vaak gaat het om hulp bij een geschil waar mensen niet meer op eigen kracht uitkomen, soms gaat het om een alternatief voor de gang naar de rechter.Mediation verdient een eigen, zelfstandige plaats in het werkveld. Door zich de kunst van het bemiddelen eigen te maken zijn dienstverleners in staat partijen te begeleiden bij een proces waarin zij zelf hun geschil bijleggen en hun eigen oplossingen vinden. Door die nadruk op de zelfwerkzaamheid van cliënten heeft bemiddeling een emancipatoir effect. Bovendien leren cliënten tijdens de bemiddeling hoe zij herhaling van conflicten kunnen vermijden.

Inhoudsopgave

Voorwerk
1. Begripsafbakening
Samenvatting
In dit hoofdstuk lichten we om te beginnen toe wat we verstaan onder de belangrijkste begrippen: bemiddeling en mediation. Wat is bemiddeling en wanneer is er sprake van mediation? Door deze begrippen af te bakenen willen we bevorderen dat er duidelijkheid bestaat over het doel en de werkwijze van deze specifieke manier van conflicthantering. Voor hulp- en dienstverleners geldt eens temeer dat duidelijkheid geboden is‚ aangezien in de opleidingskwalificaties voor verschillende beroepen wordt gesproken over bemiddeling. Daar wordt echter meestal iets anders mee bedoeld dan bemiddeling bij conflicten.
Bert la Poutré, Michael Boelrijk
2. Methodiek van mediation
Samenvatting
In dit hoofdstuk beschrijven we de verschillende fasen van het proces van mediation. Stap voor stap geven we aan hoe de bemiddelaar elke fase van het proces kan doorlopen. We bespreken de voorbereiding van de ontmoeting tussen partijen‚ de ontmoeting zelf‚ en de afsluiting met mogelijke afspraken voor het vervolg. We benoemen een aantal aspecten die de bemiddelaar in de gaten moet houden. We gaan uit van de situatie met twee partijen en één bemiddelaar. We geven aan wanneer zaken zich lenen voor een aanpak die afwijkt van de standaardvorm van mediation. De methodiek van mediation vormt als het ware een deken om het onderhandelingsproces. Mede aan de hand van voorbeelden zullen we het belang benadrukken van creatieve oplossingen voor het geschil en daarbij aangeven welke rol de bemiddelaar kan spelen.
Bert la Poutré, Michael Boelrijk
3. Methodiek van mediation
Samenvatting
In dit hoofdstuk laten we zien wat je als bemiddelaar kunt doen als het onderhandelingsproces stagneert. We beschrijven strategieën voor situaties waarin de onderhandelingen in een impasse komen of een partij oneigenlijke onderhandelingsmiddelen gebruikt. Een gesprek stagneert bijvoorbeeld wanneer emoties hoog oplopen of partijen niet naar elkaar luisteren. Er is sprake van oneigenlijke onderhandelingsmiddelen als partijen pertinent onredelijke eisen stellen of gebruik maken van drogredenen. We beschrijven enkele veel voorkomende drogredenen.
Bert la Poutré, Michael Boelrijk
4. Praktijk van mediation
Samenvatting
De geschiedenis van mediation in Nederland is geschreven vanuit de juridische hoek en voor de wereld van grote economische en financiele belangen. Later kreeg men ook belangstelling voor de toepassing van mediation op gebieden waar de economische belangen minder groot zijn en sociaal-emotionele belangen meer op de voorgrond staan. Geschillen die niet over miljoenen euro’s gaan‚ maar waar gevoelens van onvrede‚ machteloosheid‚ onrecht en woede een rol van betekenis spelen.
We gaan nu dieper in op enkele toepassingsgebieden. Eerst geven we een korte beschrijving van het traditionele domein van mediation. Vervolgens gaan we uitgebreider in op drie andere gebieden: buurtbemiddeling‚ scheidingsbemiddeling en mediation voor en door jongeren. Dit zijn gebieden waar professionals met zowel een juridische als een sociaalagogische achtergrond kunnen opereren. We hebben gekozen voor deze vormen van mediation omdat ze liggen op het terrein van de hulp- en dienstverlening. Bemiddeling tussen slachtoffers en daders komt in een volgend hoofdstuk aan de orde.
Bert la Poutré, Michael Boelrijk
5. Bemiddeling en het strafrecht
Samenvatting
In dit hoofdstuk staan we stil bij de bijzondere kenmerken van bemiddeling in het kader van het strafrecht. Wanneer er een misdrijf is gepleegd‚ hebben zowel slachtoffers als daders te maken met gevolgen die ingrijpend kunnen zijn. Slachtoffers zijn materieel gedupeerd en kunnen geconfronteerd worden met psychische gevolgen: hun vertrouwen in een rechtvaardige samenleving heeft schade opgelopen‚ angst en schrikreacties kunnen hun tol eisen. Daders zullen zich‚ als zij worden gepakt‚ moeten verantwoorden tegenover de samenleving. Maar zij hebben ook iets goed te maken tegenover de slachtoffers en moeten wellicht met zichzelf in het reine komen over wat zij hebben aangericht.
Soms kan bemiddeling tussen slachtoffer en dader beiden een stap verder helpen in de verwerking van de gevolgen van het misdrijf. Aan die vorm van bemiddeling besteden we hier aandacht. Daarbij komen de volgende vragen aan de orde: wie neemt het initiatief tot bemiddeling; wat is het doel van deze vorm van bemiddeling; wanneer zijn slachtoffers en daders geschikt om elkaar te ontmoeten; hoe verloopt de bemiddeling‚ en wanneer vindt die plaats?
Bert la Poutré, Michael Boelrijk
6. De bemiddelaar
Samenvatting
In dit hoofdstuk gaan we in op de vraag wat er nodig is om als bemiddelaar te kunnen werken. Om te beginnen besteden we aandacht aan de kwaliteiten waarover een bemiddelaar moet beschikken. Met de gedragsregels van het Nederlands Mediation Instituut (NMI) als vertrekpunt werken we dit uit voor bemiddelaars in hulp- en dienstverlening. We geven weer aan over welke competenties je als bemiddelaar moet beschikken en staan stil bij de houding van de bemiddelaar. Wanneer kun je als bemiddelaar optreden en wanneer ben je meer geschikt om namens één partij te werken?
Verder besteden we aandacht aan de vraag of bemiddelaars altijd beroepskrachten moeten zijn. Kunnen vrijwilligers dit werk ook doen? In Nederland en veel andere Europese landen zijn zowel professionals als vrijwilligers actief als bemiddelaar. Wanneer met vrijwilligers-bemiddelaars wordt gewerkt stelt dat eisen aan de organisatie. Deze eisen noemen we hier kort.
Ten slotte geven we aan hoe een opleidings- of trainingsprogramma voor bemiddelaars eruit kan zien. Daarbij geven we overeenkomsten en verschillen aan tussen training van beroepskrachten en van vrijwilligers.
Bert la Poutré, Michael Boelrijk
7. Organisatie van mediation
Samenvatting
In de vorige hoofdstukken hebben we beschreven wat nodig is om mediation methodisch in praktijk te brengen. Daarnaast is aandacht nodig voor de voorwaarden om goed als bemiddelaar te kunnen werken. Hoe kunnen de diensten die je als bemiddelaar biedt goed worden georganiseerd?
In dit hoofdstuk bespreken we het organisatorische kader van mediation. Verschillende vragen komen aan bod. Hoe leggen partijen contact met jou als bemiddelaar? Hoe profileer je jezelf en je diensten? Werk je altijd met verwijzers? Welke afspraken maak je met netwerkpartners? Wat regel je voor nazorg? Heb je een geheimhoudingsplicht? Wat is je relatie met degene die de kosten van de mediation betaalt?
Dit hoofdstuk is opgedeeld in drie delen. Eerst gaan we in op enkele keuzes waar je als bemiddelaar voor staat. Vervolgens komen aspecten voor de formele regeling van je werk aan de orde. Tot slot staan we stil bij enkele financiële aspecten van mediation.
Bert la Poutré, Michael Boelrijk
Nawerk
Meer informatie
Titel
Mediation als alternatief
Auteurs
Bert la Poutré
Michael Boelrijk
Copyright
2010
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-313-7781-7
Print ISBN
978-90-313-7766-4
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-313-7781-7