6. Lymfeklieren, vergrote

Vergrote lymfeklieren zijn geen zeldzame klacht. Bij patiënten die met deze klacht bij de huisarts komen, wordt in de meeste gevallen een verklaring gevonden doordat in het drainagegebied van de lymfeklier een infectie of wond wordt aangetroffen – zelden een tumor. Bij kinderen is een voorafgaande bovensteluchtweginfectie veelal de oorzaak van voelbare lymfeklieren, vooral in de hals. Als er in het betreffende drainagegebied geen verklaring wordt gevonden, is het aan te raden om de andere klierstations te palperen om te kijken of er een gegeneraliseerde lymfekliervergroting bestaat. Zo ja, dan dient verder onderzoek naar de oorzaak plaats te vinden. Zo nee, dan kan afgewacht worden. Meestal wordt hiervoor een termijn van 3 à 4 weken aangehouden. Blijft de klier vergroot, dan dient verder onderzoek plaats te vinden. Speciale alertheid is geboden bij een supraclaviculaire klier, en bij de solitaire klier in de hals als het om volwassenen gaat, vanwege de sterk verhoogde kans op een maligniteit. Naast de lokalisatie hebben de grootte, de consistentie en de gevoeligheid van de klier een voorspellende waarde. Een belangrijk gegeven is ook de leeftijd van de patiënt. Hoe ouder, hoe groter het risico op een maligniteit. Bij kinderen geldt: bij een grootte <2 cm en aanwezigheid van een bovensteluchtweginfectie (en afwezigheid van afwijkingen op de thoraxfoto) is een afwachtend beleid gerechtvaardigd. Bij mensen ouder dan 40 jaar is het meest verdacht: grootte >1 cm, vaste consistentie van de klier, het ontbreken van pijn, supraclaviculaire of laagcervicale lokalisatie en de aanwezigheid van gegeneraliseerde jeuk. Aanvullend laboratoriumonderzoek kan niet differentiëren tussen een kwaadaardige aandoening van de klier en een infectie. Voor verder aanvullend onderzoek geldt dat afwijkingen op de thoraxfoto passen bij een ernstige aandoening (maligniteit of granulomateuze ontsteking), maar dat een normale thoraxfoto bij volwassenen een dergelijke aandoening niet uitsluit. Als er een verdachte klier bestaat, kan een cytologische punctie veelal voldoende informatie geven over (metastasen van) solide tumoren. Bij verdenking op een maligne lymfoom (Hodgkin en non-Hodgkin) geeft een biopsie veel meer informatie.