Abstract
Hypochlorous acid (HOCl) is produced in the human body by the family of mammalian heme peroxidases, mainly by myeloperoxidase, which is secreted by neutrophils and monocytes at sites of inflammation. This review discusses the reactions that occur between HOCl and the major classes of biologically important molecules (amino acids, proteins, nucleotides, nucleic acids, carbohydrates, lipids, and inorganic substances) to form free radicals. The generation of such free radical intermediates by HOCl and other reactive halogen species is accompanied by the development of halogenative stress, which causes a number of socially important diseases, such as cardiovascular, neurodegenerative, infectious, and other diseases usually associated with inflammatory response and characterized by the appearance of biomarkers of myeloperoxidase and halogenative stress. Investigations aimed at elucidating the mechanisms regulating the activity of enzyme systems that are responsible for the production of reactive halogen species are a crucial step in opening possibilities for control of the development of the body’s inflammatory response.
Similar content being viewed by others
Abbreviations
- DMPO:
-
5,5-dimethyl-1-pyrroline-N-oxide
- EPO:
-
eosinophil peroxidase
- Hal:
-
halogen
- LOOH:
-
lipid hydroperoxide
- LPO:
-
lipid peroxidation
- MPO:
-
myeloperoxidase
- RHS:
-
reactive halogen species
- ROS:
-
reactive oxygen species
- SOD:
-
superoxide dismutase
References
Vladimirov, Iu. A. (1998) Vestnik Ros. Akad. Med. Nauk, No. 7, 43–51.
Morris, J. C. (1966) J. Phys. Chem., 70, 3798–3805.
Panasenko, O. M., and Sergienko, V. I. (2010) Vestnik Ros. Akad. Med. Nauk, No. 1, 27–39.
Edwards, S. W. (1994) Biochemistry and Physiology of the Neutrophil, Cambridge University Press, Cambridge-New York-Melbourn.
Schultz, J., and Kaminker, K. (1962) Arch. Biochem. Biophys., 96, 465–467.
Deby-Dupont, G., Deby, C., and Lamy, M. (1999) Intensive Med., 36, 500–513.
Halliwell, B., and Gutteridge, J. M. C. (1999) Free Radical in Biology and Medicine, Oxford University Press.
Carlson, M. G., Peterson, C. G., and Venge, P. (1985) J. Immunol., 134, 1875–1879.
Giembycz, M. A., and Lindsay, M. A. (1999) Pharmacol. Rev., 51, 213–340.
Sakamaki, K., Tomonaga, M., Tsukui, K., and Nagata, S. (1989) J. Biol. Chem., 264, 16828–16836.
Furtmüller, P. G., Burner, U., and Obinger, C. (1998) Biochemistry, 37, 17923–17930.
Furtmüller, P. G., Jantschko, W., Zederbauer, M., Jakopitsch, C., Arnhold, J., and Obinger, C. (2004) Jpn. J. Infect. Dis., 57, S30–S31.
Kussendrager, K. D., van Hooijdonk, A. C. (2000) Br. J. Nutr., 84, Suppl. 1, S19–S25.
Ruf, J., and Carayon, P. (2006) Arch. Biochem. Biophys., 445, 269–277.
Marquez, L. A., Huang, J. T., and Dunford, H. B. (1994) Biochemistry, 33, 1447–1454.
Kettle, A. J., and Winterbourn, C. C. (1997) Redox Report, 3, 3–15.
Kettle, A. J., Sangster, D. F., Gebicki, J. M., and Winterbourn, C. C. (1988) Biochim. Biophys. Acta, 956, 58–62.
Arnhold, J. (2004) Biochemistry (Moscow), 69, 4–9.
Panasenko, O. M., Arnhold, J., and Sergienko, V. I. (2002) Biol. Membr. (Moscow), 19, 403–434.
Weiss, S. J., Klein, R., Slivka, A., and Wei, M. (1982) J. Clin. Invest., 70, 598–607.
Foote, C. S., Goyne, T. E., and Lehrer, R. I. (1983) Nature, 301, 715–716.
Furtmüller, P. G., Burner, U., Regelsberger, G., and Obinger, C. (2000) Biochemistry, 39, 15578–15584.
Mayanski, A. N., and Mayanski, D. N. (1983) Essays about Neutrophils and Macrophages [in Russian], Nauka, Novosibirsk.
Zemskov, V. M. (1984) Uspekhi Sovrem. Biol., 98, 219–233.
Gorudko, I. V., Cherkalina, O. S., Sokolov, A. V., Pulina, M. O., Zakharova, E. T., Vasil’ev, V. B., Cherenkevich, S. N., and Panasenko, O. M. (2009) Russ. J. Bioorg. Chem., 35, 566–575.
Baldus, S., Heeschen, C., Meinertz, T., Zeiher, A. M., Eiserich, J. P., Munzel, T., Simoons, M. L., and Hamm, C. W. (2003) Circulation, 108, 1440–1445.
Weiss, S. J. (1989) N. Engl. J. Med., 320, 365–376.
Pryor, W. A. (1986) Annu. Rev. Physiol., 48, 657–667.
Long, C. A., and Bielski, B. H. J. (1980) J. Phys. Chem., 84, 555–557.
Candeias, L. P., Stratford, M. R., and Wardman, P. (1994) Free Radic. Res., 20, 241–249.
Kozlov, Yu. A., Moravskii, A. P., Purmal’, A. P., and Shuvalov, V. F. (1981) Zh. Fiz. Khim., 55, 764–766.
Yakutova, E. Sh., Dremina, Ye. S., Yevgina, S. A., Osipov, A. N., Sharov, V. S., Panasenko, O. M., and Vladimirov, Yu. A. (1994) Biophysics, 39, 241–245.
Osipov, A. N., Yakutova, E. Sh., and Vladimirov, Yu. A. (1993) Biofizika, 38, 390–396.
Sychev, A. Ya., and Isak, V. G. (1995) Russ. Chem. Rev., 64, 1105–1129.
Prütz, W. A. (1996) Arch. Biochem. Biophys., 332, 110–120.
Kagan, V. E., Orlov, O. N., and Prilipko, L. L. (1986) Advances in Science and Technology, Ser. Biophysics [in Russian], Vol. 18, VINITI, Moscow.
Panasenko, O. M., Briviba, K., Klotz, L.-O., and Sies, H. (1997) Arch. Biochem. Biophys., 343, 254–259.
Johnson, D. W., and Margerum, D. W. (1991) Inorg. Chem., 30, 4845–4851.
Eiserich, J. P., Cross, C. E., Jones, A. D., Halliwell, B., and van der Vliet, A. (1996) J. Biol. Chem., 271, 19199–19208.
Byun, J., Mueller, M., Fabjan, J. S., and Heinecke, J. W. (1999) FEBS Lett., 455, 243–246.
Ghibaudi, E., Barker, J. R., and Benson, S. W. (1979) Int. J. Chem. Kinet., 11, 843–851.
Pattison, D. I., and Davies, M. J. (2001) Chem. Res. Toxicol., 14, 1453–1464.
Hawkins, C. L., and Davies, M. J. (1998) J. Chem. Soc. Perkin Trans., 2, 1937–1945.
Zgliczynski, J. M., Stelmaszynska, T., Domanski, J., and Ostrowski, W. (1971) Biochim. Biophys. Acta, 235, 419–424.
Zgliczynski, J. M., Stelmaszynska, T., Ostrowiski, W., Naskalski, J., and Sznajd, J. (1968) Eur. J. Biochem., 4, 540–547.
Clark, R. A., Szot, S., Williams, M. A., and Kagan, H. M. (1986) Biochem. Biophys. Res. Commun., 135, 451–457.
Hazell, L. J., van den Berg, J. J., and Stocker, R. (1994) Biochem. J., 302, 297–304.
Hazen, S. L., d’Avignon, A., Anderson, M. A., Hsu, F. F., and Heinecke, J. W. (1998) J. Biol. Chem., 273, 4997–5005.
Hazen, S. L., Hsu, F. F., d’Avignon, A., and Heinecke, J. W. (1998) Biochemistry, 37, 6864–6873.
Hawkins, C. L., and Davies, M. J. (2005) Free Radic. Biol. Med., 39, 900–912.
Hawkins, C. L., and Davies, M. J. (1998) Biochem. J., 332, 617–625.
Hawkins, C. L., and Davies, M. J. (2001) Biochim. Biophys. Acta, 1504, 196–219.
Davies, J. M., Horwitz, D. A., and Davies, K. J. (1993) Free Radic. Biol. Med., 15, 637–643.
Davies, M. J., and Hawkins, C. L. (2000) Free Rad. Res., 33, 719–729.
Pattison, D. I., Hawkins, C. L., and Davies, M. J. (2007) Biochemistry, 46, 9853–9864.
Thomas, E. L. (1979) Infect. Immun., 23, 522–531.
Hawkins, C. L., Pattison, D. I., and Davies, M. J. (2003) Amino Acids, 25, 259–274.
Baker, R. W. R. (1947) Biochem. J., 41, 337–342.
Drozdz, R., Guevara, I., and Naskalski, J. W. (1995) Clin. Chem. Acta, 236, 155–160.
Sharonov, B. P., Govorova, N. I., and Lyzlova, S. N. (1989) Biochem. Int., 19, 27–35.
Bergt, C., Marsche, G., Panzenboeck, U., Heinecke, J. W., Malle, E., and Sattler, W. (2001) Eur. J. Biochem., 268, 3523–3531.
Hawkins, C. L., and Davies, M. J. (1999) Biochem. J., 340, 539–548.
Matheson, N. R., and Travis, J. (1985) Biochemistry, 24, 1941–1945.
Aruoma, O. I., and Halliwell, B. (1987) Biochem. J., 248, 973–976.
Sharonov, B. P., and Churilova, I. V. (1990) Dokl. Akad. Nauk SSSR, 314, 1500–1502.
Sharonov, B. P., and Churilova, I. V. (1992) Biochem. Biophys. Res. Commun., 189, 1129–1135.
Mashino, T., and Fridovich, I. (1988) Biochim. Biophys. Acta, 953, 63–69.
Vissers, M. C., and Winterbourn, C. C. (1987) Biochem. J., 245, 277–280.
Floris, R., and Wever, R. (1992) Eur. J. Biochem., 207, 697–702.
Stark, J. A., and Henderson, A. R. (1993) Clin. Chem., 39, 986–992.
Terada, L. S., Beehler, C. J., Banerjee, A., Brown, J. M., Grosso, M. A., Harken, A. H., McCord, J. M., and Repine, J. E. (1988) J. Appl. Physiol., 65, 2349–2353.
Albrich, J. M., McCarthy, C. A., and Hurst, J. K. (1981) Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 78, 210–214.
Hawkins, C. L., and Davies, M. J. (2005) Chem. Res. Toxicol., 18, 1669–1677.
Hawkins, C. L., and Davies, M. J. (2005) Chem. Res. Toxicol., 18, 1600–1610.
Dai, J., Meij, J. T. A., Padua, R., and Panagia, V. (1992) Circ. Res., 71, 970–977.
Kukreja, R. C., Weaver, A. B., and Hess, M. L. (1990) Am. J. Physiol., 259, H1330–H1336.
Matsuoka, T., Kato, M., and Kako, K. J. (1990) Basic. Res. Cardiol., 85, 330–341.
Kukreja, R. C., Weaver, A. B., and Hess, M. L. (1989) Biochim. Biophys. Acta, 990, 198–205.
Van Rensburg, C. E., and van Staden, A. M. (1991) Free Radic. Biol. Med., 11, 285–291.
Gorbatenkova, E. A., Naumenko, K. V., and Sergienko, V. I. (1991) in Electrochemical Methods in Medicine (Lopukhin, Yu. M., ed.) Research Institute of Physico-Chemical Medicine, Moscow, pp. 5–6.
Wasil, M., Halliwell, B., Hutchison, D. C., and Baum, H. (1987) Biochem. J., 243, 219–223.
Winterbourn, C. C. (1985) Biochim. Biophys. Acta, 840, 204–210.
Bouriche, H., Salavei, P., Lessig, J., and Arnhold, J. (2007) Arch. Biochem. Biophys., 459, 137–142.
Chatham, W. W., Blackburn, W. D., Jr., and Heck, L. W. (1992) Biochem. Biophys. Res. Commun., 184, 560–567.
Saari, H., Sorsa, T., Lindy, O., Suomalainen, K., Halinen, S., and Konttinen, Y. T. (1992) Int. J. Tissue React., 14, 113–120.
Peppin, G. J., and Weiss, S. J. (1986) Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 83, 4322–4326.
Michaelis, J., Vissers, M. C., and Winterbourn, C. C. (1992) Arch. Biochem. Biophys., 292, 555–562.
Weiss, S. J., Peppin, G., Ortiz, X., Ragsdale, C., and Test, S. T. (1985) Science, 227, 747–749.
Vissers, M. C., and Winterbourn, C. C. (1991) Arch. Biochem. Biophys., 285, 53–59.
Prütz, W. A. (1998) Arch. Biochem. Biophys., 349, 183–191.
Hawkins, C. L., and Davies, M. J. (2001) Chem. Res. Toxicol., 14, 1071–1081.
Hawkins, C. L., and Davies, M. J. (2002) Chem. Res. Toxicol., 15, 83–92.
Hawkins, C. L., Pattison, D. I., and Davies, M. J. (2002) Biochem. J., 365, 605–615.
Gomez-Mejiba, S. E., Zhai, Z., Gimenez, M. S., Ashby, M. T., Chilakapati, J., Kitchin, K., Mason, R. P., and Ramirez, D. C. (2010) J. Biol. Chem., 285, 20062–20071.
McGowan, S. E., and Thompson, R. J. (1989) J. Appl. Physiol., 66, 400–409.
McGowan, S. E. (1990) Am. J. Respir. Cell Mol. Biol., 2, 271–279.
Pattison, D. I., and Davies, M. J. (2006) Curr. Med. Chem., 13, 3271–3290.
Rees, M. D., Pattison, D. I., and Davies, M. J. (2005) Biochem. J., 391, 125–134.
Hawkins, C. L., and Davies, M. J. (1998) Free Radic. Biol. Med., 24, 1396–1410.
Rees, M. D., Hawkins, C. L., and Davies, M. J. (2003) J. Am. Chem. Soc., 125, 13719–13733.
Rees, M. D., Hawkins, C. L., and Davies, M. J. (2004) Biochem. J., 381, 175–184.
Rees, M. D., and Davies, M. J. (2006) J. Am. Chem. Soc., 128, 3085–3097.
Rychly, J., Syoltes, L., Stankovska, M., Janigova, I., Csomorova, K., Sasinkova, V., Kogan, G., and Gemeiner, P. (2006) Polym. Degrad. Stab., 91, 3174–3184.
Syoltes, L., Kogan, G., Stankovska, M., Mendichi, R., Rychly, J., Schiller, J., and Gemeiner, P. (2007) Biomacromolecules, 8, 2697–2705.
Woods, A. A., and Davies, M. J. (2003) Biochem. J., 376, 219–227.
Heinecke, J. W. (1999) J. Lab. Clin. Med., 133, 321–325.
Baskol, G., Demir, H., Baskol, M., Kilic, E., Ates, F., Karakukcu, C., and Ustdal, M. (2006) Cell Biochem. Funct., 24, 307–311.
Wu, W., Samoszuk, M. K., Comhair, S. A. A., Thomassen, M. J., Farver, C. F., Dweik, R. A., Kavuru, M. S., Erzurum, S. C., and Hazen, S. L. (2000) J. Clin. Invest., 105, 1455–1463.
Andreadis, A. A., Hazen, S. L., Comhair, S. A. A., and Erzurum, S. C. (2003) Free Radic. Biol. Med., 35, 213–225.
Panasenko, O. M., Arnhold, J., Sergienko, V. I., Arnold, K., and Vladimirov, Yu. A. (1996) Membr. Cell Biol., 10, 291–302.
Carr, A. C., Winterbourn, C. C., and van den Berg, J. J. (1996) Arch. Biochem. Biophys., 327, 227–233.
Winterbourn, C. C., van den Berg, J. J., Roitman, E., and Kuypers, F. A. (1992) Arch. Biochem. Biophys., 296, 547–555.
Arnhold, J., Panasenko, O. M., Schiller, J., Vladimirov, Yu. A., and Arnold, K. (1995) Chem. Phys. Lipids, 78, 55–64.
Panasenko, O. M., Arnhold, J., Vladimirov, Yu. A., Arnold, K., and Sergienko, V. I. (1995) Biophysics, 40, 1249–1257.
Panasenko, O. M., Arnhold, J., Vladimirov, Yu. A., Arnold, K., and Sergienko, V. I. (1997) Free Rad. Res., 27, 1–12.
Arnhold, J., Osipov, A. N., Spalteholz, H., Panasenko, O. M., and Schiller, J. (2001) Free Radic. Biol. Med., 31, 1111–1119.
Panasenko, O. M., Osipov, A. N., Schiller, J., and Arnhold, J. (2002) Biochemistry (Moscow), 67, 889–900.
Pattison, D. I., Hawkins, C. L., and Davies, M. J. (2003) Chem. Res. Toxicol., 16, 439–449.
Prütz, W. A. (1998) Arch. Biochem. Biophys., 357, 265–273.
Spalteholz, H., Wenske, K., and Arnhold, J. (2005) BioFactors, 24, 67–76.
Chekanov, A. V., Osipov, A. N., Vladimirov, Yu. A., Sergienko, V. I., and Panasenko, O. M. (2007) Biophysics, 52, 1–7.
Panasenko, O. M., Arnhold, J., Schiller, J., Arnold, K., and Sergienko, V. I. (1994) Biochim. Biophys. Acta, 1215, 259–266.
Panasenko, O. M., and Arnhold, J. (1996) Membr. Cell Biol., 10, 93–104.
Skaff, O., Pattison, D. I., and Davies, M. J. (2007) Chem. Res. Toxicol., 20, 1980–1988.
Panasenko, O. M., Spalteholz, H., Schiller, J., and Arnhold, J. (2006) Biochemistry (Moscow), 71, 571–580.
Stelmaszynska, T., Kukovetz, E., Egger, G., and Schaur, R. J. (1992) Int. J. Biochem., 24, 121–128.
Panasenko, O. M., Arnhold, J., Arnold, K., Vladimirov, Yu. A., and Sergienko, V. I. (1996) Biophysics, 41, 321–328.
Panasenko, O. M. (1997) BioFactors, 6, 181–190.
Noguchi, N., Nakada, A., Itoh, Y., Watanabe, A., and Niki, E. (2002) Arch. Biochem. Biophys., 397, 440–447.
Kawai, Y., Kiyokawa, H., Kimura, Y., Kato, Y., Tsuchiya, K., and Terao, J. (2006) Biochemistry, 45, 14201–14211.
Evgina, S. A., Panasenko, O. M., Sergienko, V. I., and Vladimirov, Yu. A. (1992) Biol. Membr., 6, 1247–1254.
Panasenko, O. M., Evgina, S. A., Aidyraliev, R. K., Sergienko, V. I., and Vladimirov, Yu. A. (1994) Free Radic. Biol. Med., 16, 143–148.
Panasenko, O. M., Evgina, S. A., Driomina, E. S., Sharov, V. S., Sergienko, V. I., and Vladimirov, Yu. A. (1995) Free Radic. Biol. Med., 19, 133–140.
Panasenko, O. M., and Arnhold, J. (1999) Free Rad. Res., 30, 479–487.
Panasenko, O. M., Evgina, S. A., and Sergienko, V. I. (1993) Bull. Exper. Biol. Med., 115, 373–375.
Panasenko, O. M., Panasenko, O. O., Briviba, K., and Sies, H. (1997) Biochemistry (Moscow), 62, 1140–1145.
Arnhold, J., Müller, S., Arnold, K., and Grimm, E. (1991) J. Biolumin. Chemilumin., 6, 189–192.
Held, A. M., Halko, D. J., and Hurst, J. K. (1978) J. Am. Chem. Soc., 100, 5732–5740.
Folkes, L. K., Candeias, L. P., and Wardman, P. (1995) Arch. Biochem. Biophys., 323, 120–126.
Candeias, L. P., Patel, K. B., Stratford, M. R., and Wardman, P. (1993) FEBS Lett., 333, 151–153.
Osipov, A. N., Panasenko, O. M., Chekanov, A. V., and Arnhold, J. (2002) Free Rad. Res., 36, 749–754.
Panasenko, O. M., Osipov, A. N., Chekanov, A. V., Arnhold, J., and Sergienko, V. I. (2002) Biochemistry (Moscow), 67, 880–888.
Chekanov, A. V., Panasenko, O. M., Osipov, A. N., Arnhold, J., Kazarinov, K. D., Vladimirov, Yu. A., and Sergienko, V. I. (2002) Biophysics, 47, 731–737.
Chekanov, A. V., Panasenko, O. M., Osipov, A. N., Matveeva, N. S., Kazarinov, K. D., Vladimirov, Yu. A., and Sergienko, V. I. (2005) Biophysics, 50, 8–14.
Panasenko, O. M., Chekanov, A. V., Arnhold, J., Sergienko, V. I., Osipov, A. N., and Vladimirov, Yu. A. (2005) Biochemistry (Moscow), 70, 998–1004.
Chekanov, A. V., Osipov, A. N., Vladimirov, Yu. A., Sergienko, V. I., and Panasenko, O. M. (2006) Biol. Membr., 23, 426–432.
Miyamoto, S., Martinez, G. R., Rettori, D., Augusto, O., Medeiros, M. H. G., and Di Mascio, P. (2006) Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 103, 293–298.
Arnhold, J., Panasenko, O. M., Schiller, J., Arnold, K., Vladimirov, Yu. A., and Sergienko, V. I. (1996) Z. Naturforsch., 51c, 386–394.
Panasenko, O. M., Arnhold, J., and Schiller, J. (1997) Biochemistry (Moscow), 62, 951–959.
Rice-Evans, C., Leake, D., Bruckdorfer, K. R., and Diplock, A. T. (1996) Free Rad. Res., 25, 285–311.
Hazell, L. J., Davies, M. J., and Stocker, R. (1999) Biochem. J., 339, 489–495.
Girotti, A. W. (1998) J. Lipid Res., 39, 1529–1542.
Freeman, B. A., Sharman, M. C., and Mudd, L. (1979) Arch. Biochem. Biophys., 197, 264–272.
Nelson, M. J., and Seitz, S. P. (1994) Curr. Opin. Struct. Biol., 4, 878–884.
Kuhn, H., Chaitidis, P., Roffeis, J., and Walther, M. (2007) J. Cardiovasc. Pharmacol., 50, 609–620.
Sergienko, V. I., Panasenko, O. M., and Murina, M. A. (1999) Efferent. Terap., 5, 8–17.
Heinecke, J. W., Li, W., Mueller, D. M., Bohrer, A., and Turk, J. (1994) Biochemistry, 33, 10127–10136.
Carr, A. C., Winterbourn, C. C., Blunt, J. W., Philipps, A. J., and Abell, A. D. (1997) Lipids, 32, 363–367.
Hazen, S. L., Hsu, F. F., Duffin, K., and Heinecke, J. W. (1996) J. Biol. Chem., 271, 23080–23088.
Carr, A. C., van den Berg, J. J., and Winterbourn, C. C. (1996) Arch. Biochem. Biophys., 332, 63–69.
Van den Berg, J. J., Winterbourn, C. C., and Kuypers, F. A. (1993) J. Lipid Res., 34, 2005–2012.
Iuliano, L. (2011) Chem. Phys. Lipids, 164, 457–468.
Panasenko, O. M., Vakhrusheva, T., Tretyakov, V., Spalteholz, H., and Arnhold, J. (2007) Chem. Phys. Lipids, 149, 40–51.
Arnhold, J., Osipov, A. N., Spalteholz, H., Panasenko, O. M., and Schiller, J. (2002) Biochim. Biophys. Acta, 1572, 91–100.
Carr, A. C., van den Berg, J. J., and Winterbourn, C. C. (1998) Biochim. Biophys. Acta, 1392, 254–264.
Richter, G., Schober, C., Süβ, R., Fuchs, B., Birkemeyer, C., and Schiller, J. (2008) Anal. Biochem., 376, 157–159.
Kulinsky, V. I. (1999) Soros. Obrazovat. Zh., No. 1, 2–7.
Vladimirov, Yu. A. (2002) Biol. Membr., 19, 356–377.
Malle, E., Marsche, G., Arnhold, J., and Davies, M. J. (2006) Biochim. Biophys. Acta, 1761, 392–415.
Klebanoff, S. J. (2005) J. Leukoc. Biol., 77, 598–625.
Winterbourn, C. C., Vissers, M. C. M., and Kettle, A. J. (2000) Curr. Opin. Hematol., 7, 53–58.
Hoy, A., Leininger-Muller, B., Kutter, D., Siest, G., and Visvikis, S. (2002) Clin. Chem. Lab. Med., 40, 2–8.
Selye, H. (1957) The Stress of Life, McGraw-Hill Book Company Inc., New York.
Kolomiets, A. F. (1991) Russ. Chem. Rev., 60, 256–260.
Fedorov, L. A. (1993) Dioxins as an Environmental Hazard: Retrospect and Prospect [in Russian], Nauka, Moscow.
Sugiyama, S., Okada, Y., Sukhova, G. K., Virmani, R., Heinecke, J. W., and Libby, P. (2001) Am. J. Pathol., 158, 879–891.
Daugherty, A., Dunn, J. L., Rateri, D. L., and Heinecke, J. W. (1994) J. Clin. Invest., 94, 437–444.
Hazen, S. L., and Heinecke, J. W. (1997) J. Clin. Invest., 99, 2075–2081.
Hazen, S. L., Crowley, J. R., Mueller, D. M., and Heinecke, J. W. (1997) Free Radic. Biol. Med., 23, 909–916.
Pennathur, S., Bergt, C., Shao, B., Byun, J., Kassim, S. Y., Singh, P., Green, P. S., McDonald, T. O., Brunzell, J., Chait, A., Oram, J. F., O’Brien, K., Geary, R. L., and Heinecke, J. W. (2004) J. Biol. Chem., 279, 42977–42983.
Shao, B., Pennathur, S., and Heinecke, J. W. (2012) J. Biol. Chem., 287, 6375–6386.
Hazell, L. J., Arnold, L., Flowers, D., Waeg, G., Malle, E., and Stocker, R. (1996) J. Clin. Invest., 97, 1535–1544.
Hazell, L. J., Baernthaler, G., and Stocker, R. (2001) Free Radic. Biol. Med., 31, 1254–1262.
Thukkani, A. K., McHowat, J., Hsu, F. F., Brennan, M. L., Hazen, S. L., and Ford, D. A. (2003) Circulation, 108, 3128–3133.
Messner, M. C., Albert, C. J., McHowat, J., and Ford, D. A. (2008) Lipids, 43, 243–249.
Takeshita, J., Byun, J., Nhan, T. Q., Pritchard, D. K., Pennathur, S., Schwartz, S. M., Chait, A., and Heinecke, J. W. (2006) J. Biol. Chem., 281, 3096–3104.
Zhang, R., Brennan, M. L., Fu, X., Aviles, R. J., Pearce, G. L., Penn, M. S., Topol, E. J., Sprecher, D. L., and Hazen, S. L. (2001) JAMA, 286, 2136–2142.
Roman, R. M., Camargo, P. V., Borges, F. K., Rossini, A. P., and Polanczyk, C. A. (2010) Coron. Artery Dis., 21, 129–136.
Wainstein, R. V., Wainstein, M. V., Ribeiro, J. P., Dornelles, L. V., Tozzati, P., Ashton-Prolla, P., Ewald, I. P., Vietta, G., and Polanczyk, C. A. (2010) Clin. Biochem., 43, 57–62.
Cojocaru, I. M., Cojocaru, M., Iliescu, I., Botnaru, L., Gurban, C. V., Sfrijan, F., and Tanasescu, R. (2010) Rom. J. Int. Med., 48, 101–104.
Tang, W. H., Wu, Y., Nicholls, S. J., and Hazen, S. L. (2011) Clin. Chem., 57, 33–39.
Karakas, M., Koenig, W., Zierer, A., Herder, C., Rottbauer, W., Baumert, J., Meisinger, C., and Thorand, B. (2012) J. Int. Med., 271, 43–50.
Zheng, L., Nukuna, B., Brennan, M. L., Sun, M., Goormastic, M., Settle, M., Schmitt, D., Fu, X., Thomson, L., Fox, P. L., Ischiropoulos, H., Smith, J. D., Kinter, M., and Hazen, S. L. (2004) J. Clin. Invest., 114, 529–541.
Cheng, M. L., Chen, C. M., Gu, P. W., Ho, H. Y., and Chiu, D. T. (2008) Clin. Biochem., 41, 554–560.
Rudolph, V., Andrie, R. P., Rudolph, T. K., Friedrichs, K., Klinke, A., Hirsch-Hoffmann, B., Schwoerer, A. P., Lau, D., Fu, X., Klingel, K., Sydow, K., Didie, M., Seniuk, A., von Leitner, E. C., Szoecs, K., Schrickel, J. W., Treede, H., Wenzel, U., Lewalter, T., Nickenig, G., Zimmermann, W. H., Meinertz, T., Boger, R. H., Reichenspurner, H., Freeman, B. A., Eschenhagen, T., Ehmke, H., Hazen, S. L., Willems, S., and Baldus, S. (2010) Nat. Med., 16, 470–474.
Higashi, N., Mita, H., Taniguchi, M., Turikisawa, N., Higashi, A., Ozawa, Y., Tohma, S., Arimura, K., and Akiyama, K. (2004) J. Allergy Clin. Immunol., 114, 1353–1358.
Wu, S. M., and Pizzo, S. V. (2001) Arch. Biochem. Biophys., 391, 119–126.
Stamp, L. K., Khalilova, I., Tarr, J. M., Senthilmohan, R., Turner, R., Haigh, R. C., Winyard, P. G., and Kettle, A. J. (2012) Rheumatology (Oxford), 51, 1796–1803.
Schiller, J., Arnhold, J., Sonntag, K., and Arnold, K. (1996) Magn. Reson. Med., 35, 848–853.
Steinbeck, M. J., Nesti, L. J., Sharkey, P. F., and Parvizi, J. (2007) J. Orthop. Res., 25, 1128–1135.
Mita, H., Higashi, N., Taniguchi, M., Higashi, A., Kawagishi, Y., and Akiyama, K. (2004) Clin. Exp. Allergy, 34, 931–938.
MacPherson, J. C., Comhair, S. A., Erzurum, S. C., Klein, D. F., Lipscomb, M. F., Kavuru, M. S., Samoszuk, M. K., and Hazen, S. L. (2001) J. Immunol., 166, 5763–5772.
O’Donnell, C., Newbold, P., White, P., Thong, B., Stone, H., and Stockley, R. A. (2010) COPD, 7, 411–417.
Buss, I. H., Senthilmohan, R., Darlow, B. A., Mogridge, N., Kettle, A. J., and Winterbourn, C. C. (2003) Pediatr. Res., 53, 455–462.
Harwood, D. T., Darlow, B. A., Cheah, F. C., McNeill, N., Graham, P., and Winterbourn, C. C. (2011) Pediatr. Res., 69, 28–33.
Lamb, N. J., Gutteridge, J. M., Baker, C., Evans, T. W., and Quinlan, G. J. (1999) Crit. Care Med., 27, 1738–1744.
Lamb, N. J., Quinlan, G. J., Westerman, S. T., Gutteridge, J. M., and Evans, T. W. (1999) Am. J. Respir. Crit. Care Med., 160, 1031–1034.
Van Der Vliet, A., Nguyen, M. N., Shigenaga, M. K., Eiserich, J. P., Marelich, G. P., and Cross, C. E. (2000) Am. J. Physiol. Lung Cell Mol. Physiol., 279, L537–L546.
Saude, E. J., Lacy, P., Musat-Marcu, S., Mayes, D. C., Bagu, J., Man, S. F., Sykes, B. D., and Moqbel, R. (2004) Magn. Reson. Med., 52, 807–814.
Thomson, E., Brennan, S., Senthilmohan, R., Gangell, C. L., Chapman, A. L., Sly, P. D., Kettle, A. J., Balding, E., Berry, L. J., Carlin, J. B., Carzino, R., de Klerk, N., Douglas, T., Foo, C., Garratt, L. W., Hall, G. L., Harrison, J., Kicic, A., Laing, I. A., Logie, K. M., Massie, J., Mott, L. S., Murray, C., Parsons, F., Pillarisetti, N., Poreddy, S. R., Ranganathan, S. C., Robertson, C. F., Robins-Browne, R., Robinson, P. J., Skoric, B., Stick, S. M., Sutanto, E. N., and Williamson, E. (2010) Free Radic. Biol. Med., 49, 1354–1360.
Harwood, D. T., Kettle, A. J., Brennan, S., and Winterbourn, C. C. (2009) J. Chromatogr. B Analyt. Technol. Biomed. Life Sci., 877, 3393–3399.
Himmelfarb, J., McMenamin, M. E., Loseto, G., and Heinecke, J. W. (2001) Free Radic. Biol. Med., 31, 1163–1169.
Malle, E., Woenckhaus, C., Waeg, G., Esterbauer, H., Grone, E. F., and Grone, H.-J. (1997) Am. J. Pathol., 150, 603–615.
Paquet, P., De Groote, D., and Pierard, G. E. (2010) Dermatology, 220, 201–207.
Maki, R. A., Tyurin, V. A., Lyon, R. C., Hamilton, R. L., DeKosky, S. T., Kagan, V. E., and Reynolds, W. F. (2009) J. Biol. Chem., 284, 3158–3169.
Green, P. S., Mendez, A. J., Jacob, J. S., Crowley, J. R., Growdon, W., Hyman, B. T., and Heinecke, J. W. (2004) J. Neurochem., 90, 724–733.
Nagra, R. M., Becher, B., Tourtellotte, W. W., Antel, J. P., Gold, D., Paladino, T., Smith, R. A., Nelson, J. R., and Reynolds, W. F. (1997) J. Neuroimmunol., 78, 97–107.
Sánchez-López, F., Tasset, I., Agüera, E., Feijóo, M., Fernández-Bolaños, R., Sánchez, F. M., Ruiz, M. C., Cruz, A. H., Gascón, F., and Túnez, I. (2012) Neurol. Res., 34, 721–724.
Choi, D. K., Pennathur, S., Perier, C., Tieu, K., Teismann, P., Wu, D. C., Jackson-Lewis, V., Vila, M., Vonsattel, J. P., Heinecke, J. W., and Przedborski, S. (2005) J. Neurosci., 25, 6594–6600.
Henderson, J. P., Byun, J., Takeshita, J., and Heinecke, J. W. (2003) J. Biol. Chem., 278, 23522–23528.
Borato, D. C., Parabocz, G. C., Ribas, S. R., Kalva-Filho, C. A., Borba, L. M., Ito, C. A., Bail, L., Dos Santos, F. A., and Vellosa, J. C. (2012) Metabolism, 61, 1353–1360.
Kothari, N., Keshari, R. S., Bogra, J., Kohli, M., Abbas, H., Malik, A., Dikshit, M., and Barthwal, M. K. (2011) J. Crit. Care, 26, 435.e1–435.e7.
Masoodi, I., Kochhar, R., Dutta, U., Vaishnavi, C., Prasad, K. K., Vaiphei, K., Kaur, S., and Singh, K. (2009) J. Gastroenterol. Hepatol., 24, 1768–1774.
Masoodi, I., Kochhar, R., Dutta, U., Vaishnavi, C., Prasad, K. K., Vaiphei, K., Hussain, S., and Singh, K. (2012) Dig. Dis. Sci., 57, 1336–1340.
Do Carmo, R. F., de Almeida, D. B., Aroucha, D. C., Vasconcelos, L. R., de Moraes, A. C., de Mendonço Cavalcanti Mdo, S., de Morais, C. N., Pereira, L. M., and Moura, P. (2012) Hum. Immunol., 73, 1127–1131.
Chalkias, A., Nikotian, G., Koutsovasilis, A., Bramis, J., Manouras, A., Mystrioti, D., and Katergiannakis, V. (2011) Am. J. Clin. Oncol., 34, 561–566.
Roncucci, L., Mora, E., Mariani, F., Bursi, S., Pezzi, A., Rossi, G., Pedroni, M., Luppi, D., Santoro, L., Monni, S., Manenti, A., Bertani, A., Merighi, A., Benatti, P., Di Gregorio, C., and de Leon, P. M. (2008) Cancer Epidemiol. Biomarkers Prev., 17, 2291–2297.
Fletcher, N. M., Jiang, Z., Ali-Fehmi, R., Levin, N. K., Belotte, J., Tainsky, M. A., Diamond, M. P., Abu-Soud, H. M., and Saed, G. M. (2011–2012) Cancer Biomark., 10, 267–275.
Song, M., and Santanam, N. (2001) Antioxid. Redox Signal., 3, 1139–1146.
Chen, L. Q., Rohatgi, A., Ayers, C. R., Das, S. R., Khera, A., Berry, J. D., McGuire, D. K., and de Lemos, J. A. (2011) Atherosclerosis, 219, 833–838.
Sokolov, A. V., Ageeva, K. V., Cherkalina, O. S., Pulina, M. O., Zakharova, E. T., Prozorovskii, V. N., Aksenov, D. V., Vasilyev, V. B., and Panasenko, O. M. (2010) Chem. Phys. Lipids, 163, 347–355.
Sokolov, A. V., Chekanov, A. V., Kostevich, V. A., Aksenov, D. V., Vasilyev, V. B., and Panasenko, O. M. (2011) Chem. Phys. Lipids, 164, 49–53.
Panasenko, O. M., Melnichenko, A. A., Aksenov, D. V., Vakhrusheva, T. V., Suprun, I. V., Yanushevskaya, E. V., Vlasik, T. N., Sobenin, I. A., and Orekhov, A. N. (2004) Biol. Membr., 21, 498–505.
Pattison, D. I., and Davies, M. J. (2004) Biochemistry, 43, 4799–4809.
Yap, Y. W., Whiteman, M., and Cheung, N. S. (2007) Cell Signal., 19, 219–228.
Kaur, H., and Halliwell, B. (1990) Chem. Biol. Interact., 73, 235–247.
Becker, B. F. (1993) Free Radic. Biol. Med., 14, 615–631.
Panasenko, O. M., Arnhold, J., Arnold, K., Sergienko, V. I., and Vladimirov, Yu. A. (1995) Membr. Cell Biol., 9, 299–308.
Porta, C., Larghi, P., Rimoldi, M., Totaro, M. G., Allavena, P., Mantovani, A., and Sica, A. (2009) Immunobiology, 214, 761–777.
Panasenko, O. M., Gorudko, I. V., Kovaleva, A. M., Gusev, S. A., Sergienko, V. I., and Matishev, D. G. (2010) Vestnik Yuzhnogo Nauchnogo Tsentra RAN, 6, No. 3, 73–90.
Davies, M. J., Hawkins, C. L., Pattison, D. I., and Rees, M. D. (2008) Antioxid. Redox Signal., 10, 1199–1234.
Spickett, C. M., Jerlich, A., Panasenko, O. M., Arnhold, J., Pitt, A. R., Stelmaszynska, T., and Schaur, R. J. (2000) Acta Biochim. Pol., 47, 889–899.
Panasenko, O. M., Vol’nova, T. V., Osipov, A. N., Azizova, O. A., and Vladimirov, Yu. A. (1991) Biomed. Sci., 2, 581–589.
Vladimirov, Yu. A., and Archakov, A. I. (1972) Lipid Peroxidation in Biological Membranes [in Russian], Nauka, Moscow.
Sokolov, A. V., Ageeva, K. V., Pulina, M. O., Cherkalina, O. S., Samygina, V. R., Vlasova, I. I., Panasenko, O. M., Zakharova, E. T., and Vasilyev, V. B. (2008) Free Rad. Res., 42, 989–998.
Panasenko, O. M., Chekanov, A. V., Vlasova, I. I., Sokolov, A. V., Ageeva, K. V., Pulina, M. O., Cherkalina, O. S., and Vasil’ev, V. B. (2008) Biophysics, 53, 268–272.
Galijasevic, S., Abdulhamid, I., and Abu-Soud, H. M. (2008) Free Radic. Biol. Med., 44, 1570–1577.
Vlasova, I. I., Sokolov, A. V., and Arnhold, J. (2012) J. Inorg. Biochem., 106, 76–83.
Galijasevic, S., Saed, G. M., Hazen, S. L., and Abu-Soud, H. M. (2006) Biochemistry, 45, 1255–1262.
Kettle, A. J., Anderson, R. F., Hampton, M. B., and Winterbourn, C. C. (2007) Biochemistry, 46, 4888–4897.
Vlasova, I. I., Arnhold, J., Osipov, A. N., and Panasenko, O. M. (2006) Biochemistry (Moscow), 71, 667–677.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Additional information
Published in Russian in Uspekhi Biologicheskoi Khimii, 2013, Vol. 53, pp. 195–244.
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Panasenko, O.M., Gorudko, I.V. & Sokolov, A.V. Hypochlorous acid as a precursor of free radicals in living systems. Biochemistry Moscow 78, 1466–1489 (2013). https://doi.org/10.1134/S0006297913130075
Received:
Revised:
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1134/S0006297913130075