Skip to main content
SpringerLink
Log in

Gender en burnout bij Nederlandse huisartsen

  • Wetenschappelijke artikelen
  • Published:
Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen Aims and scope

De prevalentie van burnout bij huisartsen lijkt toe te nemen, en ook het aantal vrouwelijke huisartsen neemt toe. Mogelijk spelen sekse en gender een rol bij burnout. Gender verwijst niet per se naar biologische sekse, maar naar mannelijkheid (masculiniteit) en vrouwelijkheid (feminiteit) als aspecten van zelfbeleving en sociale constructie. Het doel van dit onderzoek is te onderzoeken of er sekse en genderverschillen zijn in de prevalentie en determinanten van burnout bij huisartsen. De onderzoeksvraag is ‘In hoeverre is gender (masculiniteit/feminiteit) gerelateerd aan burnout bij huisartsen, gecorrigeerd voor sekse en andere determinanten van burnout?’ Dit cross-sectionele onderzoek vond plaats onder 349 huisartsen. De deelnemers vulden een vragenlijst in over werkomstandigheden, werk-thuis interferentie, copingstijlen, sociale steun en burnout. Data werden geanalyseerd door middel van t-toetsen en multivariate regressieanalyses. Uit de resultaten blijkt dat mannelijke huisartsen gemiddeld masculiener zijn dan vrouwelijke, maar even feminien. Artsen die hoger scoren op masculiniteit zijn gemiddeld minder emotioneel uitgeput dan meer feminiene huisartsen. Gender is gerelateerd aan werkkenmerken, copingstijlen, sociale steun, werk-thuis interferentie en thuis-werk interferentie. Enkele van deze variabelen zijn weer gerelateerd aan burnout. Geconcludeerd kan worden dat er een relatie is tussen gender en burnout, maar dat deze relatie wordt gemedieerd door werkdruk, sociale steun van partner en een depressief reactiepatroon.

Abstract

Gender and burnout among Dutch General Practitioners

The prevalence of burnout and the number of female general practitioners (GPs) have increased. Sex and gender might be related with (the development of) burnout. Gender refers to masculinity and femininity as aspects of selfimage and social construction. The aim of this study is to examine whether there are sex and gender differences in the development of burnout among GPs. The main research question is ’What is the relationship between gender and burnout among GPs, after controlling for sex and other burnout determinants (i.e., coping, work-home interference, social support and work characteristics)?’. We conducted a cross-sectional study among 349 Dutch GPs. 261 subjects filled out a questionnaire about work characteristics, work-home interference, coping, social support, and burnout. Data were analyzed by means of t-tests and multivariate regression analyses. The results showed that male GPs are more masculine than female GPs, but equally feminine. Masculine GPs are less burned out than feminine GPs. Gender is related to work characteristics, coping, lack of social support from partner, and work-home interference. Some of these variables are in turn related to burnout.

We can conclude that there is a relation between gender and burnout, but that this relationship is mediated by mental load, social support from partner and depressive coping.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Figuur 1.

Literatuur

  1. Twellaar M, Winants Y, Houkes I. How healthy are Dutch general practitioners? Self-reported (mental) health among Dutch general practitioners. Eur J Gen Pract 2008;14:4-9.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  2. LSJ Medisch Projectbureau. Landelijk onderzoek naar langdurige stressfactoren bij huisartsen. Nieuwegein: MOVIR, 2012.

    Google Scholar 

  3. Krasner MS, Epstein RM, Beckman H et al. Association of an educational program in mindful communication with burnout, empathy and attitudes among primary care physicians. JAMA 2009;302:23-30.

    Article  Google Scholar 

  4. Devi S. Doctors in distress. Lancet 2011;377(9764):454-5.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  5. Dyrbye LN, Thomas MR, Shanafelt TD. Medical student distress: Causes, consequences, and proposed solutions. Mayo Clin Proceed 2005;80:1613-22.

    Article  Google Scholar 

  6. Lagro-Janssen ALM, Luijks HDP. Zelfdoding bij mannelijke en vrouwelijke artsen. Ned Tijdschr Geneeskd 2008;152:2177-81.

    PubMed  CAS  Google Scholar 

  7. Hingstman L, Kenens, RJ. Cijfers uit de registratie van huisartsen. Peiling 2009. Utrecht: NIVEL, 2009.

    Google Scholar 

  8. Lagro-Janssen ALM. De geneeskunde is niet genderneutraal: invloed van de sekse van de dokter op de medische zorg. Ned Tijdschr Geneesk 2008;152:1141-5.

    CAS  Google Scholar 

  9. Risberg G, Hamber K, Johansson EE. Gender awareness among physicians - the effect of speciality and gender. A study of teachers at a Swedish medical school. BMC Med Edu 2003;3:8.

    Article  Google Scholar 

  10. Lee JW. Gender roles. New York: Nova Biomedical Books, 2005.

    Google Scholar 

  11. Visser I. Prototypes of gender: conceptions of feminine and masculine. Women Stud Int Forum 2002;25:529-39.

    Article  Google Scholar 

  12. Renk K, Creasey G. The relationship of gender, gender identity, and coping strategies in late adolescents. J Adolescence 2003; 26:159-68.

    Article  Google Scholar 

  13. Matud, MP. Gender differences in stress and coping styles. Pers Indiv Differ 2004;37:1401-15.

    Article  Google Scholar 

  14. Maslach C, Jackson S. Maslach Burnout Inventory. Palo Alto California: Consulting Psychologist’s Press, 1986.

    Google Scholar 

  15. Schaufeli WB, Enzmann D. The burnout companion to study and practice. A critical analysis. Londen: Taylor & Francis, 1998.

    Google Scholar 

  16. Maslach C, Leiter MP, Stoltenkamp M. Burnout: oorzaken, gevolgen en remedies. Amsterdam: Contact, 2000.

  17. Houkes I, Winants YHWM, Twellaar M. Development over time and specific determinants of burnout among male and female general practitioners. J Occup Organ Psych 2008;81: 249-76.

    Article  Google Scholar 

  18. McMurray JE, Linzer M, Konrad TR, Douglas J, Shugerman R, Nelson K. The work lives of women physicians. Results from the physician work life study. The SIGM career satisfaction study group. J Gen Int Med 2000;15:372-80.

    CAS  Google Scholar 

  19. Hobfoll SE, Dunahoo CL, Ben-Porath Y, Monnier J. Gender and coping: the dual-axis model of coping. Am J Commun Psychol 1994;22:49-82.

    Article  CAS  Google Scholar 

  20. Winants Y, Twellaar M, Linssen V, Janssen P. Burnout onder huisartsen. Inloggen op het perspectief van mannen en vrouwen. Een transversale studie naar seksespecifieke patronen in de risicofactoren voor burnout onder huisartsen. Maastricht: Universiteit Maastricht, 2003.

    Google Scholar 

  21. A ´ dám S, Györffy, Z, Susánszky, é . Physician burnout in Hungary. A potential role for work-family conflict. J Health Psych 2008;13:847-56.

    Article  Google Scholar 

  22. Verdonk P, Hooftman WE, Veldhoven MJPM van, Boelens LRM, Koppes, LLJ. Work-related fatigue: the specific case of highly educated women in the Netherlands. Int Arch Occup Environ Health 2010;83:309-21.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  23. Nolen-Hoeksema S, Jackson B. Mediators of the gender difference in rumination. Psychol Women Quart 2001;25:34-47.

    Article  Google Scholar 

  24. Geurts S, Rutte C, Peeters M. Antecedents and consequences of work-home interference among medical residents. Soc SciMed 1999;48:1135-48.

    CAS  Google Scholar 

  25. Houkes I, Winants YHWM, Twellaar M, Verdonk P. Development of burnout over time and the causal order of the three dimensions of burnout among male and female GPs. A three wave panel study. BMC Public Health 2011 www.biomedcentral.com/1471-2458/11/240

  26. Vianen A van. Het selectie-interview. Over de rol van seksestereotypen. Leiden: Werkgroep Arbeidsvraagstukken en Welzijn, 1987.

    Google Scholar 

  27. Schaufeli WB, Dierendonck D van. UBOS, Utrechtse Burnoutschaal, handleiding. Lisse: Swets & Zeitlinger, 2000.

    Google Scholar 

  28. Bergers GPA, Marcelissen FHG, De Wolff CJ. Handleiding vragenlijst organisatiestress-Doetinchem. Nijmegen: Katholieke Universiteit Nijmegen, 1986.

    Google Scholar 

  29. Peeters M, Heiligers P. De balans tussen werk en privé. In: Schaufeli W, Bakker A (red). De psychologie van arbeid en gezondheid. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, 2007:299- 314.

    Google Scholar 

  30. Netemeyer RG, Boles JS, McMurrian, R. Development and validation of work-family conflict and family-work conflict scales. J Appl Psychol 1996;81:400-10.

    Article  Google Scholar 

  31. Schreurs PJG. De Utrechtse coping lijst: UCL: omgaan met problemen en gebeurtenissen. Lisse: Swets Test Publishers, 1993.

    Google Scholar 

  32. Jonge J de, Job autonomy, well-being and health. Proefschrift. Maastricht: Datawyse, 1995.

    Google Scholar 

  33. Dierendock D van, Groenenweg PP, Sixma H. Opgebrand. Een inventariserend onderzoek naar gevoelens van motivatie en demotivatie bij huisartsen. Utrecht: NIVEL, 2002.

    Google Scholar 

  34. Janssen PPM, Jonge J de, Bakker A. Specific determinants of intrinsic work motivation, burnout and turnover intentions: a study among nurses. J Adv Nursing 1999;29:1360-9.

    Article  CAS  Google Scholar 

  35. MacKinnon DP, LockWood CM, Hoffman JM,West SG, Sheets V. A comparison of methods to test mediation and other intervening variable effects. Psychol Methods 2002;7:83-104.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  36. Nolen-Hoeksema S. The role of rumination in depressive disorders and mixed anxiety/depressive symptoms. J Abnorm Psychol 2000;109:504-11.

    Article  PubMed  CAS  Google Scholar 

  37. Bouter LM, Dongen MCJM van, Zielhuis GA. Epidemiologisch onderzoek. Opzet en interpretatie. 6e dr. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, 2010.

    Google Scholar 

  38. West C, Zimmerman DH. Doing gender. Gender Soc 1987;1: 125-51.

    Article  Google Scholar 

  39. College voor Sociale Geneeskunde. Kaderbesluit CSG september. KNMG/CGS 2008. http://ajn.artsennet.nl/Artikel/Gewijzigdkaderbesluit-per-01012009.htm.

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. Capability, Zaltbommel, The Netherlands

    Hanke Abrahams

  2. Vakgroep Sociale Geneeskunde, CAPHRI, Universiteit Maastricht, 616, 6200, MD, Maastricht, The Netherlands

    Inge Houkes

  3. Vakgroep Huisartsgeneeskunde, CAPHRI, Universiteit Maastricht, Maastricht, The Netherlands

    Yvonne H.W.M. Winants & Mascha Twellaar

  4. Afdeling Metamedica, EMGO, VU Medisch Centrum, Amsterdam, The Netherlands

    Petra Verdonk

Authors
  1. Hanke Abrahams
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. Inge Houkes
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. Yvonne H.W.M. Winants
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  4. Mascha Twellaar
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  5. Petra Verdonk
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Additional information

Noot

Dit onderzoek kwam tot stand met financiële ondersteuning van MOVIR in Nieuwegein.

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Cite this article

Abrahams, H., Houkes, I., Winants, Y. et al. Gender en burnout bij Nederlandse huisartsen. Tijds. gezondheids.wetenschappen 91, 225–233 (2013). https://doi.org/10.1007/s12508-013-0079-3

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/s12508-013-0079-3

Trefwoorden:

Keywords:

Search

Navigation