Skip to main content
Top
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 3/2015

01-06-2015

Indicatoren van emotioneel welbevinden in de psychogeriatrische praktijk

Auteur: H. F. A. Diesfeldt

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie | Uitgave 3/2015

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Indicators of emotional well-being in psychogeriatric care

Responses of 1,442 consecutive participants in psychogeriatric day care (mean age 78.8; SD 6.5) to 15 items of a mood questionnaire were analyzed by Mokken scale analysis which is based on nonparametric item response theory models. As from 2002, 825 participants also answered eight self-esteem questions. For the purpose of an exploratory and confirmatory study the sample was split into random halves. The sample represented a broad range of cognitive impairment, from moderately severe to mild dementia. An automated item selection procedure available in the R package mokken revealed a scale for emotional well-being consisting of nine items fitting the monotone homogeneity model of unidimensionality and adequate person separation (Loevingers H = 0.37; SE = 0.02; Cronbach’s coefficient alpha = 0.79; SE = 0.02). A confirmatory analysis in the second random half of the sample confirmed these results. The scale for emotional well-being consists of the items feeling ‘contented’, ‘healthy’, ‘tired’, ‘lonely’, ‘down’, ‘in good spirits’, ‘helpless’, ‘weak’ and ‘having faith in the future’. Mokken scale analysis of the eight self-worth items confirmed the unidimensionality and discriminatory power of the self-esteem scale (H = 0.41; SE = 0.03; Cronbach’s alpha = 0.80; SE = 0.02). Emotional well-being was positively associated with self-worth (Spearman correlation = 0.56; 95%-confidence interval [0.49;0.62]). The two scales allow the objective ordering of persons on the latent variables of emotional well-being and self-worth by their test scores. Three case vignettes illustrate application of the indicators in clinical psychogeriatric practice.
Bijlagen
Alleen toegankelijk voor geautoriseerde gebruikers
Literatuur
1.
go back to reference Jonker C, Gerritsen DL, Van der Steen JT, Bosboom PR, Van Campen C, Kleemans AHM, et al. Kwaliteit van leven en dementie. I. Model om welbevinden bij demente patiënten te meten. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 2001;32:252–258.PubMed Jonker C, Gerritsen DL, Van der Steen JT, Bosboom PR, Van Campen C, Kleemans AHM, et al. Kwaliteit van leven en dementie. I. Model om welbevinden bij demente patiënten te meten. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 2001;32:252–258.PubMed
2.
go back to reference Dröes RM, Boelens-Van der Knoop ECC, Bos J, Meihuizen L, Ettema TP, Gerritsen DL, et al. Quality of life in dementia in perspective: an exploratory study of variations in opinions among people with dementia and their professional caregivers, and in literature. Dementia. The International Journal of Social Research and Practice 2006;5:533–558. Dröes RM, Boelens-Van der Knoop ECC, Bos J, Meihuizen L, Ettema TP, Gerritsen DL, et al. Quality of life in dementia in perspective: an exploratory study of variations in opinions among people with dementia and their professional caregivers, and in literature. Dementia. The International Journal of Social Research and Practice 2006;5:533–558.
3.
go back to reference Gerritsen DL, Dröes RM, Ettema TP, Boelens E, Bos J, Meihuizen J, et al. Kwaliteit van leven bij dementie. Opvattingen onder mensen met dementie, hun zorgverleners en in de literatuur. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 2010;41:241–255.PubMedCrossRef Gerritsen DL, Dröes RM, Ettema TP, Boelens E, Bos J, Meihuizen J, et al. Kwaliteit van leven bij dementie. Opvattingen onder mensen met dementie, hun zorgverleners en in de literatuur. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 2010;41:241–255.PubMedCrossRef
4.
go back to reference Downs M. Person-centered care as supportive care. In: Hughes JC, Lloyd-Williams M, Sachs GA, editors. Supportive care for the person with dementia. Oxford: Oxford University Press, 2010: 235–244. Downs M. Person-centered care as supportive care. In: Hughes JC, Lloyd-Williams M, Sachs GA, editors. Supportive care for the person with dementia. Oxford: Oxford University Press, 2010: 235–244.
5.
go back to reference Lawton MP, Moss MS, Winter L, Hoffman C. Motivation in later life: personal projects and well-being. Psychology and Aging 2002;17:539–547.PubMedCrossRef Lawton MP, Moss MS, Winter L, Hoffman C. Motivation in later life: personal projects and well-being. Psychology and Aging 2002;17:539–547.PubMedCrossRef
6.
go back to reference Bohlmeijer E, Westerhof G, Bolier L, Steeneveld M, Geurts M, Walburg J. Welbevinden: van bijzaak naar hoofdzaak. Over de betekenis van de positieve psychologie. De Psycholoog 2013;48 (november):49–59. Bohlmeijer E, Westerhof G, Bolier L, Steeneveld M, Geurts M, Walburg J. Welbevinden: van bijzaak naar hoofdzaak. Over de betekenis van de positieve psychologie. De Psycholoog 2013;48 (november):49–59.
7.
go back to reference Marcoen A, Van Cotthem K, Billiet K, Beyers W. Dimensies van subjectief welbevinden bij ouderen. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 2002;33:156–165.PubMed Marcoen A, Van Cotthem K, Billiet K, Beyers W. Dimensies van subjectief welbevinden bij ouderen. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 2002;33:156–165.PubMed
8.
go back to reference Van der Steen JT, Van Campen C, Bosboom PR, Gerritsen DL, Kleemans AHM, Schrijver TL, et al. Kwaliteit van leven en dementie. II. Selectie van een meetinstrument voor welbevinden op ‘modelmaat’. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 2001;32:259–264.PubMed Van der Steen JT, Van Campen C, Bosboom PR, Gerritsen DL, Kleemans AHM, Schrijver TL, et al. Kwaliteit van leven en dementie. II. Selectie van een meetinstrument voor welbevinden op ‘modelmaat’. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 2001;32:259–264.PubMed
10.
go back to reference Beekman ATF, Van Limbeek J, Deeg DJH, Wouters L, Van Tilburg W. Een screeningsinstrument voor depressie bij ouderen in de algemene bevolking: de bruikbaarheid van de Center for Epidemiologic Studies Depression Scale (CES-D). Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 1994;25:95–103.PubMed Beekman ATF, Van Limbeek J, Deeg DJH, Wouters L, Van Tilburg W. Een screeningsinstrument voor depressie bij ouderen in de algemene bevolking: de bruikbaarheid van de Center for Epidemiologic Studies Depression Scale (CES-D). Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 1994;25:95–103.PubMed
11.
go back to reference Kok RM, Heeren TJ, Van Hemert AM. De Geriatric Depression Scale. Tijdschrift voor Psychiatrie 1993;35:416–421. Kok RM, Heeren TJ, Van Hemert AM. De Geriatric Depression Scale. Tijdschrift voor Psychiatrie 1993;35:416–421.
12.
go back to reference Kok RM. Zelfbeoordelingsschalen voor depressie bij ouderen. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 1994;25:150–156.PubMed Kok RM. Zelfbeoordelingsschalen voor depressie bij ouderen. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 1994;25:150–156.PubMed
13.
go back to reference Hulstijn EM, Deelman BG, De Graaf A, Berger H. De Zung-12: een vragenlijst voor depressiviteit bij ouderen. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 1992;23:85–93.PubMed Hulstijn EM, Deelman BG, De Graaf A, Berger H. De Zung-12: een vragenlijst voor depressiviteit bij ouderen. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 1992;23:85–93.PubMed
14.
go back to reference Cahn LA, Cahn-Hut L. A new method of discovering depression in old people. In: XII. International Congress of Gerontology. Hamburg: International Association of Gerontology, 1981: 276. Cahn LA, Cahn-Hut L. A new method of discovering depression in old people. In: XII. International Congress of Gerontology. Hamburg: International Association of Gerontology, 1981: 276.
15.
go back to reference Cahn LA. Moeilijkheden bij de diagnostiek van de depressie bij bejaarden. Nieuwe aanwinsten bij de diagnostiek. In: Bayens JP, editor. 6de Winter-Meeting. Oostende: Belgische Vereniging voor Gerontologie en Geriatrie, 1983: 39–53. Cahn LA. Moeilijkheden bij de diagnostiek van de depressie bij bejaarden. Nieuwe aanwinsten bij de diagnostiek. In: Bayens JP, editor. 6de Winter-Meeting. Oostende: Belgische Vereniging voor Gerontologie en Geriatrie, 1983: 39–53.
16.
go back to reference Beck AT. Cognitive therapy and the emotional disorders. New York: International Universities Press, 1976. Beck AT. Cognitive therapy and the emotional disorders. New York: International Universities Press, 1976.
17.
go back to reference Frances A, First M. Stemming en stoornis. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds, 1999. Frances A, First M. Stemming en stoornis. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds, 1999.
18.
go back to reference Helbing JC. Zelfwaardering: meting en validiteit. Nederlands Tijdschrift voor de Psychologie 1982;37:257–277. Helbing JC. Zelfwaardering: meting en validiteit. Nederlands Tijdschrift voor de Psychologie 1982;37:257–277.
19.
go back to reference Diesfeldt HFA. Zelfwaardering en dementie. In: Goossens L, Hutsebaut D, Verschueren K, editors. Ontwikkeling en levensloop. Leuven: Universitaire Pers Leuven, 2004: 411–429. Diesfeldt HFA. Zelfwaardering en dementie. In: Goossens L, Hutsebaut D, Verschueren K, editors. Ontwikkeling en levensloop. Leuven: Universitaire Pers Leuven, 2004: 411–429.
20.
go back to reference Diesfeldt HFA. De Depressielijst voor stemmingsonderzoek in de psychogeriatrie. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 1997;28:113–118.PubMed Diesfeldt HFA. De Depressielijst voor stemmingsonderzoek in de psychogeriatrie. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 1997;28:113–118.PubMed
21.
go back to reference Diesfeldt HFA. De Depressielijst voor stemmingsonderzoek in de psychogeriatrie: meetpretenties en schaalbaarheid. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 2004;35:224–233.PubMed Diesfeldt HFA. De Depressielijst voor stemmingsonderzoek in de psychogeriatrie: meetpretenties en schaalbaarheid. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 2004;35:224–233.PubMed
22.
go back to reference Diesfeldt HFA. Globale zelfwaardering bij dementie. Betrouwbaarheid en validiteit van Brinkmans Zelfwaarderingsschaal. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 2007;38:122–133.PubMed Diesfeldt HFA. Globale zelfwaardering bij dementie. Betrouwbaarheid en validiteit van Brinkmans Zelfwaarderingsschaal. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 2007;38:122–133.PubMed
23.
go back to reference Ellis JL. Statistiek voor de psychologie, deel 5: factoranalyse en itemanalyse. Den Haag: Boom Lemma, 2013. Ellis JL. Statistiek voor de psychologie, deel 5: factoranalyse en itemanalyse. Den Haag: Boom Lemma, 2013.
24.
go back to reference Dykstra PA. Loneliness among the never and formerly married: the importance of supportive friendships and a desire for independence. Journal of Gerontology: Social Sciences 1995;50B:S321-S329.CrossRef Dykstra PA. Loneliness among the never and formerly married: the importance of supportive friendships and a desire for independence. Journal of Gerontology: Social Sciences 1995;50B:S321-S329.CrossRef
25.
go back to reference Van Baarsen B. Theories on coping with loss: the impact of social support and self-esteem on adjustment to emotional and social loneliness following a partner’s death in later life. Journal of Gerontology: SOCIAL SCIENCES 2002;57b:S33-S42. Van Baarsen B. Theories on coping with loss: the impact of social support and self-esteem on adjustment to emotional and social loneliness following a partner’s death in later life. Journal of Gerontology: SOCIAL SCIENCES 2002;57b:S33-S42.
26.
go back to reference Cahn LA, Diesfeldt HFA. Psychologisch onderzoek van psychisch gestoorde bejaarden met behulp van diapositieven. Nederlands Tijdschrift voor Gerontologie 1973;4:256–263. Cahn LA, Diesfeldt HFA. Psychologisch onderzoek van psychisch gestoorde bejaarden met behulp van diapositieven. Nederlands Tijdschrift voor Gerontologie 1973;4:256–263.
27.
go back to reference De Graaf A, Deelman BG. Cognitieve Screening Test. Lisse: Swets en Zeitlinger, 1991. De Graaf A, Deelman BG. Cognitieve Screening Test. Lisse: Swets en Zeitlinger, 1991.
28.
go back to reference Grigsby J, Kaye K. The Behavioral Dyscontrol Scale: Manual. Denver: University of Colorado Health Sciences Center, 1992. Grigsby J, Kaye K. The Behavioral Dyscontrol Scale: Manual. Denver: University of Colorado Health Sciences Center, 1992.
29.
go back to reference Lindeboom J, Jonker C. Amsterdamse Dementie-Screeningstest. Lisse: Swets and Zeitlinger, 1989. Lindeboom J, Jonker C. Amsterdamse Dementie-Screeningstest. Lisse: Swets and Zeitlinger, 1989.
30.
go back to reference Lindeboom J, Jonker C. Een korte test voor dementie-screening. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 1988;19:97–102.PubMed Lindeboom J, Jonker C. Een korte test voor dementie-screening. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 1988;19:97–102.PubMed
31.
go back to reference Sijtsma K, Molenaar IW. Introduction to nonparametric item response theory. London: Sage, 2002. Sijtsma K, Molenaar IW. Introduction to nonparametric item response theory. London: Sage, 2002.
32.
go back to reference Molenaar IW, Van Schuur WH, Sijtsma K, Mokken RJ. MSPWIN 5.0 A program for Mokken scale analysis for polytomous items. Groningen: Science Plus Group, 2002. Molenaar IW, Van Schuur WH, Sijtsma K, Mokken RJ. MSPWIN 5.0 A program for Mokken scale analysis for polytomous items. Groningen: Science Plus Group, 2002.
33.
go back to reference Van der Ark L. Stochastic ordering of the latent trait by the sum score under various polytomous IRT models. Psychometrika 2005;70:283–304.CrossRef Van der Ark L. Stochastic ordering of the latent trait by the sum score under various polytomous IRT models. Psychometrika 2005;70:283–304.CrossRef
34.
go back to reference Van der Ark LA. New developments in Mokken Scale Analysis in R. Journal of Statistical Software 2012;48:1–27. Van der Ark LA. New developments in Mokken Scale Analysis in R. Journal of Statistical Software 2012;48:1–27.
35.
go back to reference Zhang Z, Yuan KH. Robust coefficient alpha for non-normal and missing data: The R Foundation for Statistical Computing, 2013. Zhang Z, Yuan KH. Robust coefficient alpha for non-normal and missing data: The R Foundation for Statistical Computing, 2013.
36.
go back to reference American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fourth Edition. Washington, DC: American Psychiatric Association, 1994. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fourth Edition. Washington, DC: American Psychiatric Association, 1994.
37.
go back to reference Huber M, Knottnerus JA, Green L, Van der Horst H, Jadad AR, Kromhout D, et al. How should we define health? British Medical Journal 2011;343:d4163.PubMedCrossRef Huber M, Knottnerus JA, Green L, Van der Horst H, Jadad AR, Kromhout D, et al. How should we define health? British Medical Journal 2011;343:d4163.PubMedCrossRef
38.
go back to reference Kline RB. Beyond significance testing. Washington DC: American Psychological Association, 2004. Kline RB. Beyond significance testing. Washington DC: American Psychological Association, 2004.
39.
go back to reference Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences. Second edition. Hillsdale: Lawrence Erlbaum, 1988. Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences. Second edition. Hillsdale: Lawrence Erlbaum, 1988.
40.
go back to reference Crawford JR, Garthwaite PH, Slick DJ. On percentile norms in neuropsychology: proposed reporting standards and methods for quantifying the uncertainty over the percentile ranks of test scores. The Clinical Neuropsychologist 2009;23:1173–1195.PubMedCrossRef Crawford JR, Garthwaite PH, Slick DJ. On percentile norms in neuropsychology: proposed reporting standards and methods for quantifying the uncertainty over the percentile ranks of test scores. The Clinical Neuropsychologist 2009;23:1173–1195.PubMedCrossRef
41.
42.
go back to reference Beerens HC, Sutcliffe C, Renom-Guiteras A, Soto ME, Suhonen R, Zabalegui A, et al. Quality of life of and quality of care for people with dementia receiving long term institutional care or professional home care: The European RightTimePlaceCare Study. Journal of the American Medical Directors Association 2013. Beerens HC, Sutcliffe C, Renom-Guiteras A, Soto ME, Suhonen R, Zabalegui A, et al. Quality of life of and quality of care for people with dementia receiving long term institutional care or professional home care: The European RightTimePlaceCare Study. Journal of the American Medical Directors Association 2013.
43.
go back to reference Seligman ME. Helplessness. On depression, development, and death. San Francisco: W.H. Freeman, 1975. Seligman ME. Helplessness. On depression, development, and death. San Francisco: W.H. Freeman, 1975.
44.
go back to reference Steverink N, Lindenberg S. Which social needs are important for subjective well-being? What happens to them with aging? Psychology and Aging 2006;21:281–290.PubMedCrossRef Steverink N, Lindenberg S. Which social needs are important for subjective well-being? What happens to them with aging? Psychology and Aging 2006;21:281–290.PubMedCrossRef
45.
go back to reference Drenth PJD, Sijtsma K. Testtheorie. Inleiding in de theorie van de psychologische test en zijn toepassingen. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, 2006. Drenth PJD, Sijtsma K. Testtheorie. Inleiding in de theorie van de psychologische test en zijn toepassingen. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, 2006.
Metagegevens
Titel
Indicatoren van emotioneel welbevinden in de psychogeriatrische praktijk
Auteur
H. F. A. Diesfeldt
Publicatiedatum
01-06-2015
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie / Uitgave 3/2015
Print ISSN: 0167-9228
Elektronisch ISSN: 1875-6832
DOI
https://doi.org/10.1007/s12439-014-0107-z

Andere artikelen Uitgave 3/2015

Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 3/2015 Naar de uitgave

Signalementen

Signalementen