Skip to main content
Top
Gepubliceerd in: TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen 5/2009

01-05-2009 | Wetenschappelijke artikelen

De ontwikkeling van de academische public health in Nederland: twee eeuwen geschiedenis, nog altijd springlevend

Auteur: Prof. dr Johan Mackenbach

Gepubliceerd in: TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen | Uitgave 5/2009

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

De geschiedenis van het wetenschappelijke vakgebied van de public health kan in vier perioden worden verdeeld: het tijdperk van de publieke hygiëne (negentiende eeuw), het tijdperk van de gezondheidsleer (eerste decennia van de twintigste eeuw), het tijdperk van de sociale geneeskunde (midden van de twintigste eeuw tot ongeveer 1990), en het pas kortgeleden gestarte tijdperk van de public health naar Angelsaksische snit. In dit artikel wordt deze ontwikkeling voor Nederland beschreven, tegen de achtergrond van vergelijkbare ontwikkelingen in andere Europese landen. De overeenkomsten tussen Europese landen laten zien dat er gemeenschappelijke onderliggende factoren in het spel zijn geweest. De ontwikkeling van het wetenschappelijke vakgebied is in belangrijke mate een afgeleide van de ontwikkeling van de beroepsgroep(en) die op het terrein van de public health actief zijn, van de ontwikkeling van de concrete activiteiten die in de loop van de tijd zijn ontwikkeld om de volksgezondheid te bevorderen, en van de ontwikkeling van de volksgezondheid zelf. Het centrale gedachtegoed van de public health heeft zich tijdens deze ontwikkeling aanzienlijk verbreed. In al zijn fasen is de wetenschappelijke public health in Nederland erg productief geweest, zoals onder meer valt af te lezen aan het grote aantal proefschriften dat onder leiding van een hoogleraar in het vakgebied is geschreven. Sinds 1990 maakt de wetenschappelijke public health in Nederland opnieuw een sterke bloeiperiode door.
Literatuur
1.
go back to reference Rosen G. The history of public health. Baltimore/London: The Johns Hopkins University Press, 1993. Rosen G. The history of public health. Baltimore/London: The Johns Hopkins University Press, 1993.
2.
go back to reference Porter D. The history of public health and the modern state. Amsterdam/Atlanta: Editions Rodopi BV 1994. Porter D. The history of public health and the modern state. Amsterdam/Atlanta: Editions Rodopi BV 1994.
3.
go back to reference Porter D. Health, Civilization and the State. A history of public health from ancient to modern times. London/New York: Routledge, 1999. Porter D. Health, Civilization and the State. A history of public health from ancient to modern times. London/New York: Routledge, 1999.
4.
go back to reference Duim-Rogers JA van der, Huisman FG, Kroef R van der, Lulof JH. Bibliografie hoogleraren Sociale Geneeskunde en hun promovendi in de jaren 1865-1990. Groningen: Instituut Sociale Geneeskunde RUG, 1995. Duim-Rogers JA van der, Huisman FG, Kroef R van der, Lulof JH. Bibliografie hoogleraren Sociale Geneeskunde en hun promovendi in de jaren 1865-1990. Groningen: Instituut Sociale Geneeskunde RUG, 1995.
5.
go back to reference Wendte JF, Mackenbach JP. Universitaire sociale geneeskunde in Nederland, 1985-2007. Rotterdam: Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, 2007. Wendte JF, Mackenbach JP. Universitaire sociale geneeskunde in Nederland, 1985-2007. Rotterdam: Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, 2007.
6.
go back to reference Mackenbach JP. Sociale geneeskunde en ‘public health’: historische kanttekeningen bij de Nederlandse situatie. TSG 2003; 81: 450-458. Mackenbach JP. Sociale geneeskunde en ‘public health’: historische kanttekeningen bij de Nederlandse situatie. TSG 2003; 81: 450-458.
7.
go back to reference Swaan A de. Zorg en de staat. Welzijn, onderwijs en gezondheidszorg in Europa en de Verenigde Staten in de nieuwe tijd. (5e druk). Amsterdam: Uitgeverij Bert Bakker, 1996. Swaan A de. Zorg en de staat. Welzijn, onderwijs en gezondheidszorg in Europa en de Verenigde Staten in de nieuwe tijd. (5e druk). Amsterdam: Uitgeverij Bert Bakker, 1996.
8.
go back to reference Diderot D, Rond d’Alembert J le. Encyclopédie ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers. Parijs: Priasson etc., 1776. Facsimile te vinden op URL: http://fr.wikisource.org/wiki/Encyclop%C3%A9die,_ou_Dictionnaire_raisonn%C3%A9_des_sciences,_des_arts_et_des_m%C3%A9tiers Diderot D, Rond d’Alembert J le. Encyclopédie ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers. Parijs: Priasson etc., 1776. Facsimile te vinden op URL: http://​fr.​wikisource.​org/​wiki/​Encyclop%C3%A9die,_ou_Dictionnaire_raisonn%C3%A9_des_sciences,_des_arts_et_des_m%C3%A9tiers
9.
go back to reference Ackerknecht E. Medicine at the Paris hospital 1794-1848. Baltimore: Johns Hopkins Press, 1967. Ackerknecht E. Medicine at the Paris hospital 1794-1848. Baltimore: Johns Hopkins Press, 1967.
10.
go back to reference Laberge A. The early-nineteenth-century French public health movement: the disciplinary development and institutionalization of ‘hygiène publique’. Bull Hist Med 1984;58:363-379. Laberge A. The early-nineteenth-century French public health movement: the disciplinary development and institutionalization of ‘hygiène publique’. Bull Hist Med 1984;58:363-379.
11.
go back to reference Laberge AF. Mission and method. The early-nineteenth-century French public health movement. Cambridge: Cambridge University Press, 1992. Laberge AF. Mission and method. The early-nineteenth-century French public health movement. Cambridge: Cambridge University Press, 1992.
12.
go back to reference Parent-Duchâtelet A. La prostitution à Paris au XIXe siècle. Texte présenté et annoté par Alain Corbin. Paris: Editions du Seuil, 1981. Parent-Duchâtelet A. La prostitution à Paris au XIXe siècle. Texte présenté et annoté par Alain Corbin. Paris: Editions du Seuil, 1981.
13.
go back to reference Coleman W. Death is a social disease. Public health and political economy in early industrial France. Madison (Wisconsin): University of Wisconsin Press, 1982. Coleman W. Death is a social disease. Public health and political economy in early industrial France. Madison (Wisconsin): University of Wisconsin Press, 1982.
14.
go back to reference Hamlin C, Sheard S. Revolutions in public health: 1848, and 1998? BMJ 1998;317:587-591. Hamlin C, Sheard S. Revolutions in public health: 1848, and 1998? BMJ 1998;317:587-591.
15.
go back to reference Virchow R. Der Armenarzt. Medicinische Reform 1848; nr. 18 (publ. 3.11.1848): 125-127. Virchow R. Der Armenarzt. Medicinische Reform 1848; nr. 18 (publ. 3.11.1848): 125-127.
16.
go back to reference Mackenbach JP. Politics is nothing but medicine at a larger scale. J Epidemiol Comm Health 2009; in druk. Mackenbach JP. Politics is nothing but medicine at a larger scale. J Epidemiol Comm Health 2009; in druk.
17.
go back to reference Parent-Duchâtelet A. Hygiène publique, ou Mémoires sur les points importants de l’hygiène. Parijs: 1836. Parent-Duchâtelet A. Hygiène publique, ou Mémoires sur les points importants de l’hygiène. Parijs: 1836.
18.
go back to reference Parkes E. Manual of Practical Hygiene. Londen (?): 1864. Parkes E. Manual of Practical Hygiene. Londen (?): 1864.
19.
go back to reference Eulner HH. Die Entwicklung der medizinischen Spezialfächer an den Universitäten des deutschen Sprachgebietes. Stuttgart: Ferdinand Enke Verlag, 1970. Eulner HH. Die Entwicklung der medizinischen Spezialfächer an den Universitäten des deutschen Sprachgebietes. Stuttgart: Ferdinand Enke Verlag, 1970.
20.
go back to reference Sand R. Vers la médecine sociale. Paris: Baillière, 1948. Sand R. Vers la médecine sociale. Paris: Baillière, 1948.
21.
go back to reference Houwaart ES. De hygiënisten. Artsen, staat en volksgezondheid in Nederland 1840-1890. Groningen: Historische Uitgeverij Groningen 1991. Houwaart ES. De hygiënisten. Artsen, staat en volksgezondheid in Nederland 1840-1890. Groningen: Historische Uitgeverij Groningen 1991.
22.
go back to reference Kerkhoff AHM. De staat als dokter. Sociaal- en politiek-filosofische denkbeelden over staat en gezondheidszorg in de Westerse wereld voor 1870. Bussum: Dick Coutinho, 1997. Kerkhoff AHM. De staat als dokter. Sociaal- en politiek-filosofische denkbeelden over staat en gezondheidszorg in de Westerse wereld voor 1870. Bussum: Dick Coutinho, 1997.
23.
go back to reference Rigter RBM, Kerkhoff AHM. “In het huis van Hygieia”. Het Nederlands Congres voor Openbare Gezondheidsregeling honderd jaar (1896-1996). Utrecht: NCOG, 1997. Rigter RBM, Kerkhoff AHM. “In het huis van Hygieia”. Het Nederlands Congres voor Openbare Gezondheidsregeling honderd jaar (1896-1996). Utrecht: NCOG, 1997.
24.
go back to reference Ali Cohen L (red.). Handboek der openbare gezondheidsregeling en der geneeskundige politie, met het oog op de behoefte en de wetgeving van Nederland. Groningen: Wolters 1872. Ali Cohen L (red.). Handboek der openbare gezondheidsregeling en der geneeskundige politie, met het oog op de behoefte en de wetgeving van Nederland. Groningen: Wolters 1872.
25.
go back to reference Israëls AH. Over de sterfte der kinderen in de eerste drie levensjaren, gedurende de laatste dertig jaren te Amsterdam. Tijdschr NMG 1850;1: II, 164-194. Israëls AH. Over de sterfte der kinderen in de eerste drie levensjaren, gedurende de laatste dertig jaren te Amsterdam. Tijdschr NMG 1850;1: II, 164-194.
26.
go back to reference Israëls AH. De sterfte der kinderen in de eerste drie jaren des levens te Amsterdam, in de jaren 1850-1859. Ned Tijdschr Geneeskd 1862;6:289-302. Israëls AH. De sterfte der kinderen in de eerste drie jaren des levens te Amsterdam, in de jaren 1850-1859. Ned Tijdschr Geneeskd 1862;6:289-302.
27.
go back to reference Israëls H, Mooij A. Aan de Achtergracht. Honderd jaar GG&GD Amsterdam. Amsterdam: Uitgeverij Bert Bakker, 2001. Israëls H, Mooij A. Aan de Achtergracht. Honderd jaar GG&GD Amsterdam. Amsterdam: Uitgeverij Bert Bakker, 2001.
28.
go back to reference Wolleswinkel-van den Bosch JH. The epidemiological transition in the Netherlands. PhD thesis. Rotterdam: Department of Public Health (Erasmus University), 1998. Wolleswinkel-van den Bosch JH. The epidemiological transition in the Netherlands. PhD thesis. Rotterdam: Department of Public Health (Erasmus University), 1998.
29.
go back to reference Mackenbach JP. De epidemiologische transitie in Nederland. Ned Tijdschr Geneeskd 1993;137:132-38. Mackenbach JP. De epidemiologische transitie in Nederland. Ned Tijdschr Geneeskd 1993;137:132-38.
30.
go back to reference Robert Koch. Wikipedia artikel te vinden op URL: http://de.wikipedia.org/wiki/Robert_Koch Robert Koch. Wikipedia artikel te vinden op URL: http://​de.​wikipedia.​org/​wiki/​Robert_​Koch
31.
go back to reference Max von Pettenkofer. Wikipedia artikel te vinden op URL: http://de.wikipedia.org/wiki/Max_von_Pettenkofer Max von Pettenkofer. Wikipedia artikel te vinden op URL: http://​de.​wikipedia.​org/​wiki/​Max_​von_​Pettenkofer
32.
go back to reference Anoniem. 95 jaar RIVM 1909-2004. Van nijvere inspecteurs tot toonaangevende wetenschappers. Bilthoven: RIVM, 2004. Anoniem. 95 jaar RIVM 1909-2004. Van nijvere inspecteurs tot toonaangevende wetenschappers. Bilthoven: RIVM, 2004.
33.
go back to reference Loghem JJ van. Algemene gezondheidsleer. Amsterdam: Kosmos: 1935. Loghem JJ van. Algemene gezondheidsleer. Amsterdam: Kosmos: 1935.
34.
go back to reference Jansen BCP. Het levenswerk van Christiaan Eijkman 1858-1930. Haarlem: Bohn, 1959. Jansen BCP. Het levenswerk van Christiaan Eijkman 1858-1930. Haarlem: Bohn, 1959.
35.
go back to reference Eijkman C. Over Gezondheid en Ziekte in heete Gewesten. Inaugurele rede. Rijksuniversiteit Utrecht, 1898. Eijkman C. Over Gezondheid en Ziekte in heete Gewesten. Inaugurele rede. Rijksuniversiteit Utrecht, 1898.
36.
go back to reference Rosen G. What is social medicine? In: Rosen G, editor. From medical police to social medicine. Essays on the history of health care. New York: Neale Watson Academic Publications Inc., 1974:60-119. Rosen G. What is social medicine? In: Rosen G, editor. From medical police to social medicine. Essays on the history of health care. New York: Neale Watson Academic Publications Inc., 1974:60-119.
37.
go back to reference Guérin J-R. Aux Médecins de la France. Gazette Médicale de Paris 1848; March 11, p. 123. Guérin J-R. La Médecine sociale et la Médecine socialiste. Gazette Médicale de Paris 1848; March 18, p. 130. Both papers reproduced in: Deppe H-U & Regus M (eds.). Seminar: Medizin, Gesellschaft, Geschichte. Frankfurt: Suhrkamp 1975. Guérin J-R. Aux Médecins de la France. Gazette Médicale de Paris 1848; March 11, p. 123. Guérin J-R. La Médecine sociale et la Médecine socialiste. Gazette Médicale de Paris 1848; March 18, p. 130. Both papers reproduced in: Deppe H-U & Regus M (eds.). Seminar: Medizin, Gesellschaft, Geschichte. Frankfurt: Suhrkamp 1975.
38.
go back to reference Timmer M, Hansma J. Social medicine in Western Europe, 1848-1972. Tijdschr Soc Geneeskd 1975;53 (Suppl. 1):3-47. Timmer M, Hansma J. Social medicine in Western Europe, 1848-1972. Tijdschr Soc Geneeskd 1975;53 (Suppl. 1):3-47.
39.
go back to reference Porter D, Porter R (eds.). Doctors, politics and society: historical essays. Amsterdam and Atlanta: Rodopi, 1993. Porter D, Porter R (eds.). Doctors, politics and society: historical essays. Amsterdam and Atlanta: Rodopi, 1993.
40.
go back to reference Porter D. How did social medicine evolve, and where is it heading? PLoS Medicine 2006;3:e399. Porter D. How did social medicine evolve, and where is it heading? PLoS Medicine 2006;3:e399.
41.
go back to reference Muntendam P. Plaatsbepaling van de sociale geneeskunde. Handelingen van de Sociaal-Wetenschappelijke Raad, nieuwe reeks, no. 2. Leiden: Instituut voor Sociale Geneeskunde 1966. Muntendam P. Plaatsbepaling van de sociale geneeskunde. Handelingen van de Sociaal-Wetenschappelijke Raad, nieuwe reeks, no. 2. Leiden: Instituut voor Sociale Geneeskunde 1966.
42.
go back to reference Doeleman F. De kleren van de keizer. In: Volksgezondheid in ontwikkeling. Liber Amicorum ter gelegenheid van de 70e verjaardag van Prof.Dr. P. Muntendam. Assen: Van Gorcum & Comp. N.V., 1971:14-29. Doeleman F. De kleren van de keizer. In: Volksgezondheid in ontwikkeling. Liber Amicorum ter gelegenheid van de 70e verjaardag van Prof.Dr. P. Muntendam. Assen: Van Gorcum & Comp. N.V., 1971:14-29.
43.
go back to reference Juffermans P. Staat en gezondheidszorg in Nederland. Nijmegen: SUB, 1982. Juffermans P. Staat en gezondheidszorg in Nederland. Nijmegen: SUB, 1982.
44.
go back to reference Zonneveld RJ van (red.). Sociale geneeskunde. Een algemene inleiding. Utrecht: Oosthoek: 1968. Zonneveld RJ van (red.). Sociale geneeskunde. Een algemene inleiding. Utrecht: Oosthoek: 1968.
45.
go back to reference Tordoir WF (red.). Sociale geneeskunde in de praktijk. Utrecht: Bohn Scheltema en Holkema, 1978. Tordoir WF (red.). Sociale geneeskunde in de praktijk. Utrecht: Bohn Scheltema en Holkema, 1978.
46.
go back to reference Roscam Abbing EW (red.). Bouw en werking van de gezondheidszorg in Nederland. Utrecht: Bohn Scheltema en Holkema, 1979. Roscam Abbing EW (red.). Bouw en werking van de gezondheidszorg in Nederland. Utrecht: Bohn Scheltema en Holkema, 1979.
47.
go back to reference Romme MAJ, Gorter-Willemse WJZ (samenst.). Werk in uitvoering. Een keur uit de geschriften van Prof. Dr A. Querido, Amsterdam. Leiden: Stenfert Kroese, 1970. Romme MAJ, Gorter-Willemse WJZ (samenst.). Werk in uitvoering. Een keur uit de geschriften van Prof. Dr A. Querido, Amsterdam. Leiden: Stenfert Kroese, 1970.
48.
go back to reference Londen J van. Opkomst en neergang van de sociale psychiatrie. Trimboslezing 2001. Utrecht: Trimbos-instituut, 2001. Londen J van. Opkomst en neergang van de sociale psychiatrie. Trimboslezing 2001. Utrecht: Trimbos-instituut, 2001.
49.
go back to reference Muntendam P. 60 jaar in de gezondheidszorg. Herinneringen van een werker in de volksgezondheid. Assen/Maastricht: van Gorcum, 1984. Muntendam P. 60 jaar in de gezondheidszorg. Herinneringen van een werker in de volksgezondheid. Assen/Maastricht: van Gorcum, 1984.
50.
go back to reference Morris JN. Uses of epidemiology. Edinburgh etc.: Churchill Livingstone, 1957. Morris JN. Uses of epidemiology. Edinburgh etc.: Churchill Livingstone, 1957.
51.
go back to reference Committee of Inquiry into the Future Development of the Public Health Function. Public Health in England. London: HMSO, Cmd 289, 1988. Committee of Inquiry into the Future Development of the Public Health Function. Public Health in England. London: HMSO, Cmd 289, 1988.
52.
go back to reference Tulchinsky TH, Varavikova EA. The new public health: an introduction for the 21st century. Academic Press, 2000. Tulchinsky TH, Varavikova EA. The new public health: an introduction for the 21st century. Academic Press, 2000.
53.
go back to reference Ottawa Charter for Health Promotion. First International Conference on Health Promotion. Ottawa, 21 November 1986. URL: http://www.who.int/hpr/NPH/docs/ottawa_charter_hp.pdf Ottawa Charter for Health Promotion. First International Conference on Health Promotion. Ottawa, 21 November 1986. URL: http://​www.​who.​int/​hpr/​NPH/​docs/​ottawa_​charter_​hp.​pdf
54.
go back to reference Suhrcke M, McKee M, Sauto AR, Tsolova Svetla, Mortensen J. The contribution of health to the economy in the European Union. Luxemburg: Office for Official Publications of the European Communities, 2005. Suhrcke M, McKee M, Sauto AR, Tsolova Svetla, Mortensen J. The contribution of health to the economy in the European Union. Luxemburg: Office for Official Publications of the European Communities, 2005.
55.
go back to reference Troschke J von. Public health und sozialmedizin. Gesundheitswesen 1996;58:205-10. Troschke J von. Public health und sozialmedizin. Gesundheitswesen 1996;58:205-10.
56.
go back to reference Gostomzyk JG, Schaefer H. Gegenwart und Zukunft der Sozialmedizin. Gesundheitswesen 1998;60:3-12. Gostomzyk JG, Schaefer H. Gegenwart und Zukunft der Sozialmedizin. Gesundheitswesen 1998;60:3-12.
57.
go back to reference Bergink AH. Verleden, heden en toekomst van het Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde. T Soc Geneesk 1972;50:861-75. Bergink AH. Verleden, heden en toekomst van het Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde. T Soc Geneesk 1972;50:861-75.
58.
go back to reference Capaciteitsorgaan. Capaciteitsplan 2009 voor de medische, tandheelkundige, klinisch technologische en aanverwante opleidingen. Utrecht: Capaciteitsorgaan, 2009. Capaciteitsorgaan. Capaciteitsplan 2009 voor de medische, tandheelkundige, klinisch technologische en aanverwante opleidingen. Utrecht: Capaciteitsorgaan, 2009.
59.
go back to reference Habbema JDF, Bos T van den, Lau-IJzerman A, Maas PJ van der. Onderzoek naar verschillen in sterfte, ziekenhuisopname en langdurige arbeidsongeschiktheid tussen buurten in Amsterdam. Tijdschr Soc Geneesk 1980;58 (suppl.): 101-106. Habbema JDF, Bos T van den, Lau-IJzerman A, Maas PJ van der. Onderzoek naar verschillen in sterfte, ziekenhuisopname en langdurige arbeidsongeschiktheid tussen buurten in Amsterdam. Tijdschr Soc Geneesk 1980;58 (suppl.): 101-106.
60.
go back to reference Maas PJ van der. Over verklaren en beslissen in de gezondheidszorg. Inaugurele rede, Erasmus Universiteit Rotterdam 1984. Ook in Tijdschr Soc Gezondheidsz 1985;63:84-94. Maas PJ van der. Over verklaren en beslissen in de gezondheidszorg. Inaugurele rede, Erasmus Universiteit Rotterdam 1984. Ook in Tijdschr Soc Gezondheidsz 1985;63:84-94.
61.
go back to reference Maas PJ van der, Delden JJM van, Pijenborg L, Looman CWN. Euthanasia and other medical decisions concerning the end of life. Lancet 1991;338:669-674. Maas PJ van der, Delden JJM van, Pijenborg L, Looman CWN. Euthanasia and other medical decisions concerning the end of life. Lancet 1991;338:669-674.
62.
go back to reference Koning HJ de, Ineveld BM van, Oortmarssen GJ van, Haes JCJM de, Collette HJA, Hendriks JHCL, Maas PJ van der. Breast cancer screening and cost-effectiveness; policy alternatives, quality of life considerations, and possible impact of uncertain factors. Int J Cancer 1991;49:531-537. Koning HJ de, Ineveld BM van, Oortmarssen GJ van, Haes JCJM de, Collette HJA, Hendriks JHCL, Maas PJ van der. Breast cancer screening and cost-effectiveness; policy alternatives, quality of life considerations, and possible impact of uncertain factors. Int J Cancer 1991;49:531-537.
63.
go back to reference Maas PJ van der, Mackenbach JP (red.). Volksgezondheid en gezondheidszorg (eerste druk). Utrecht: Wetenschappelijke uitgeverij Bunge, 1995. Inmiddels omgedoopt in Mackenbach JP, van der Maas PJ (red.). Volksgezondheid en gezondheidszorg (vierde druk). Maarssen: Reed Elsevier, 2009. Maas PJ van der, Mackenbach JP (red.). Volksgezondheid en gezondheidszorg (eerste druk). Utrecht: Wetenschappelijke uitgeverij Bunge, 1995. Inmiddels omgedoopt in Mackenbach JP, van der Maas PJ (red.). Volksgezondheid en gezondheidszorg (vierde druk). Maarssen: Reed Elsevier, 2009.
64.
go back to reference Raad voor Gezondheids Onderzoek. Advies Public health kennisinfrastructuur. Den Haag: RGO, 2003. Raad voor Gezondheids Onderzoek. Advies Public health kennisinfrastructuur. Den Haag: RGO, 2003.
65.
go back to reference Bernal JD. Sociale geschiedenis van de wetenschap. Nijmegen: Socialistische Uitgeverij Nijmegen, 1976. Bernal JD. Sociale geschiedenis van de wetenschap. Nijmegen: Socialistische Uitgeverij Nijmegen, 1976.
66.
go back to reference Esping-Andersen G. The three worlds of welfare capitalism. Princeton, New Jersey: Princeton University Press, 1990. Esping-Andersen G. The three worlds of welfare capitalism. Princeton, New Jersey: Princeton University Press, 1990.
67.
go back to reference Ward JW, Warren C. Silent victories. The history and practice of public health in twentieth-century America. Oxford etc.: Oxford University Press, 2007. Ward JW, Warren C. Silent victories. The history and practice of public health in twentieth-century America. Oxford etc.: Oxford University Press, 2007.
68.
go back to reference Koplan JP. Fleming DW. Current and future public health challenges. JAMA 2000;284:1696-98. Koplan JP. Fleming DW. Current and future public health challenges. JAMA 2000;284:1696-98.
Metagegevens
Titel
De ontwikkeling van de academische public health in Nederland: twee eeuwen geschiedenis, nog altijd springlevend
Auteur
Prof. dr Johan Mackenbach
Publicatiedatum
01-05-2009
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen / Uitgave 5/2009
Print ISSN: 1388-7491
Elektronisch ISSN: 1876-8776
DOI
https://doi.org/10.1007/BF03082247

Andere artikelen Uitgave 5/2009

TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen 5/2009 Naar de uitgave

Service

Berichten