Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften E-learning Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
UITGEBREID ZOEKEN
Inloggen
Top
Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 2/2008

01-04-2008 | Artikel

Letterfluency: psychometrische eigenschappen en Nederlandse normen

Auteurs: B. Schmand, S. C. Groenink, M. van den Dungen

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie | Uitgave 2/2008

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Een Nederlandstalige bewerking van de Controlled Oral Word Association Test (COWAT) werd genormeerd bij 200 gezonde personen in de leeftijd van 17 tot 89 jaar. De COWAT is een letterfluency of fonemische fluencytest, die wereldwijd veel wordt gebruikt in de neuropsychologie. Fluency is een belangrijk aspect van het executief functioneren. De psychometrische eigenschappen (normen, betrouwbaarheid, validiteit) van de Nederlandse versie kwamen goed overeen met die van de oorspronkelijke test. De test heeft een betrouwbaarheid van 0,80 (interne consistentie; paralleltest-betrouwbaarheid is 0,78), en de score hangt significant samen met het opleidingsniveau en/of de woordkennis, maar niet met de leeftijd en het geslacht van de onderzochte persoon.
In een appendix wordt een regressieformule gegeven waarmee de ruwe score kan worden gecorrigeerd voor opleiding.
vorige artikel Participatie in psychogeriatrische dagbehandeling. Ontwikkeling van een meetinstrument
volgende artikel Het geriatrisch model als inspiratiebron
Bijlagen
Alleen toegankelijk voor geautoriseerde gebruikers
Literatuur
1.
Thurstone LL. Primary mental abilities. Chicago: Chicago University Press; 1938.
2.
Guilford JP. Three faces of intellect. American Psychologist. 1959;14:469-479.
3.
Hudson PTW. Preliminary category norms for verbal items in 51 categories in Dutch. Nijmegen: Katholieke Universiteit; 1982.
4.
Battig WF, Montague WE. Category norms for verbal items in 56 categories: A replication and extension of the Connecticut category norms. Journal of Experimental Psychology Monograph 1969;80:1-46.
5.
Van Overschelde JP, Rawson KA, Dunlosky J. Category norms: An updated and expanded version of the Battig and Montague (1969) norms (vol 50, pg 289, 2004). Journal of Memory and Language 2006;54(4):633-633.
6.
Mulder JL, Dekker PH, Dekker R. Figuur-Fluency Test. Leiden: PITS; 2006.
7.
Jones-Gotman M, Milner B. Design fluency: the invention of nonsense drawings after focal cortical lesions. Neuropsychologia 1977;15(4-5):653-74.
8.
Ruff RM. Ruff Figural Fluency Test administration manual. San Francisco: Neuropsychological Resources; 1988.
9.
Cabeza R, Nyberg L. Imaging cognition II: An empirical review of 275 PET and fMRI studies. J Cogn Neurosci 2000;12(1):1-47.
10.
Henry JD, Crawford JR. A meta-analytic review of verbal fluency deficits in depression. J Clin Exp Neuropsychol 2005;27(1):78-101.
11.
Henry JD, Crawford JR. A meta-analytic review of verbal fluency deficits in schizophrenia relative to other neurocognitive deficits. Cognit Neuropsychiatry 2005;10(1):1-33.
12.
Henry JD, Crawford JR. A meta-analytic review of verbal fluency performance in patients with traumatic brain injury. Neuropsychology 2004;18(4):621-8.
13.
Henry JD, Crawford JR. Verbal fluency deficits in Parkinson's disease: a meta-analysis. J Int Neuropsychol Soc 2004;10(4):608-22.
14.
Henry JD, Crawford JR. A meta-analytic review of verbal fluency performance following focal cortical lesions. Neuropsychology 2004;18(2):284-95.
15.
Henry JD, Crawford JR, Phillips LH. A meta-analytic review of verbal fluency deficits in Huntington's disease. Neuropsychology 2005;19(2):243-52.
16.
Henry JD, Crawford JR, Phillips LH. Verbal fluency performance in dementia of the Alzheimer's type: a meta-analysis. Neuropsychologia 2004;42(9):1212-22.
17.
Lezak MD, Howieson DB, Loring DW. Neuropsychological Assessment. Fourth ed. New York: Oxford University Press; 2004.
18.
Bokat CE, Goldberg TE. Letter and category fluency in schizophrenic patients: a meta-analysis. Schizophr Res 2003;64(1):73-8.
19.
Cabeza R, Nyberg L. Imaging cognition: An empirical review of PET studies with normal subjects. Journal of Cognitive Neuroscience 1997;9(1):1-26.
20.
Troyer AK. Normative data for clustering and switching on verbal fluency tasks. J Clin Exp Neuropsychol 2000;22(3):370-8.
21.
Audenaert K, Brans B, Van Laere K, Lahorte P, Versijpt J, van Heeringen K, et al. Verbal fluency as a prefrontal activation probe: a validation study using 99mTc-ECD brain SPET. Eur J Nucl Med 2000;27(12):1800-8.
22.
Gazzaniga MS, Ivry RB, Mangun GR. Cognitive neuroscience. The biology of mind. 2nd ed. New York: W.W. Norton & Company; 2002.
23.
Luteijn F, Barelds DPF. Groninger Intelligentie Test-2 (GIT-2). Amsterdam: Harcourt Test Publishers; 2004.
24.
Van der Elst W, Van Boxtel MP, Van Breukelen GJ, Jolles J. Normative data for the Animal, Profession and Letter M Naming verbal fluency tests for Dutch speaking participants and the effects of age, education, and sex. J Int Neuropsychol Soc 2006;12(1):80-9.
25.
Lannoo E, Vingerhoets G. Flemish normative data on common neuropsychological tests: influence of age, education, and gender. Psychologica Belgica 1997;37:141-155.
26.
Benton AL, Hamsher K. Multilingual Aphasia Examination. Iowa City: AJA Associates; 1989.
27.
Fernaeus SE, Almkvist O. Word production: Dissociation of two retrieval modes of semantic memory across time. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology 1998;20(2):137-143.
28.
Hurks PPM, Vles JSH, Hendriksen JGM, Kalff AC, Feron FJM, Kroes M, et al. Semantic category fluency versus initial letter fluency over 60 seconds as a measure of automatic and controlled processing in healthy school-aged children. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology 2006;28(5):684-695.
29.
CBS. Statistisch Jaarboek 2003. Voorburg/Heerlen: Centraal Bureau voor de Statistiek; 2003.
30.
Kaplan E, Goodglass, H., Weintraub, S. The Boston Naming Test. Philadelphia: Lea and Febiger; 1983.
31.
Marien P, Mampaey E, Vervaet A, Saerens J, De Deyn PP. Normative data for the Boston Naming Test in native Dutch-speaking Belgian elderly. Brain and Language 1998;65(3):447-467.
32.
Hammes JGW. De Stroop Kleur-woord test. Lisse: Swets en Zeitlinger; 1978.
33.
Schmand B, Houx P, de Koning I. Normen voor Stroop kleur-woord tests, Trail Making test, en Story Recall van de Rivermead Behavioural Memory Test. Amsterdam: Nederlands Instituut van Psychologen; 2004. www.neuropsycholoog.nl.
34.
Schmand B, Lindeboom J, Van Harskamp F. Nederlandse Leestest voor volwassenen. Lisse: Swets & Zeitlinger; 1992.
35.
Solomon PR, Sullivan DM, Pendlebury WW. Toward recognition of the Alzheimer's disease patient in primary care practice: The 7 minute screen. Neurology 1998;50(4):A162-A162.
36.
Meulen EFJ, Schmand B, van Campen JP, de Koning SJ, Ponds RW, Scheltens P, et al. The seven minute screen: a neurocognitive screening test highly sensitive to various types of dementia. J Neurol Neurosurg Psychiatry 2004;75(5):700-705.
37.
Benton AL, Hamsher K, Sivan AB. Multilingual Aphasia Examination, 3rd edition. Iowa City: AJA Associates; 1994.
38.
Strauss E, Sherman EMS, Spreen O. A compendium of neuropsychological tests. Administration, norms, and commentary. Third edition. Third ed. New York: Oxford University Press; 2006.
39.
Loonstra AS, Tarlow AR, Sellers AH. COWAT metanorms across age, education, and gender. Appl Neuropsychol 2001;8(3):161-6.
40.
Rodriguez-Aranda C, Martinussen M. Age-related differences in performance of phonemic verbal fluency measured by Controlled Oral Word Association Task (COWAT): a meta-analytic study. Dev Neuropsychol 2006;30(2):697-717.
41.
Ruff RM, Light RH, Parker SB, Levin HS. The psychological construct of word fluency. Brain and Language 1997;57(3):394-405.
42.
Woods SP, Fields JA, Troster AI. Neuropsychological sequelae of subthalamic nucleus deep brain stimulation in Parkinson's disease: A critical review. Neuropsychology Review 2002;12(2):111-126.
43.
Lacritz LH, Cullum CM, Frol AB, Dewey RB, Jr., Giller CA. Neuropsychological outcome following unilateral stereotactic pallidotomy in intractable Parkinson's disease. Brain Cogn 2000;42(3):364-78.
44.
Voon V, Kubu C, Krack P, Houeto JL, Troster AI. Deep brain stimulation: neuropsychological and neuropsychiatric issues. Mov Disord 2006;21 Suppl 14:S305-27.
45.
Schmand B, de Bie RM, Koning-Haanstra M, de Smet JS, Speelman JD, van Zomeren AH. Unilateral pallidotomy in PD: a controlled study of cognitive and behavioral effects. The Netherlands Pallidotomy Study (NEPAS) group. Neurology 2000;54(5):1058-64.
46.
Smeding HM, Speelman JD, Koning-Haanstra M, Schuurman PR, Nijssen P, van Laar T, et al. Neuropsychological effects of bilateral STN stimulation in Parkinson disease: a controlled study. Neurology 2006;66(12):1830-6.
47.
Smeding HM, Esselink RAJ, Schmand B, Koning-Haanstra M, Nijhuis I, Wijnalda EM, et al. Unilateral pallidotomy versus bilateral subthalamic nucleus stimulation in PD - A comparison of neuropsychological effects. J Neurol 2005;252(2):176-182.
48.
Evers A, van Vliet-Mulder JC, Groot CJ. Documentatie van Tests en Testresearch in Nederland, deel 1 en 2. Amsterdam/Assen: NIP/Van Gorcum; 2000.
49.
Verhage F. Intelligentie en leeftijd: Onderzoek bij Nederlanders van twaalf tot zevenenzeventig jaar. Assen: Van Gorcum; 1964.
50.
Hendriks M, Kessels R, Gorissen M, Schmand B. Neuropsychologische diagnostiek. De klinische praktijk. Amsterdam: Boom; 2006.
51.
Jacobson NS, Truax P. Clinical significance: a statistical approach to defining meaningful change in psychotherapy research. J Consult Clin Psychol 1991;59(1):12-9.
52.
Chelune G-J, Naugle R-I, Luders H, Sedlak J, et al. Individual change after epilepsy surgery: Practice effects and base-rate information. Neuropsychology 1993;7(1):41-52.
53.
Peters, M.J.V, Ponds, R.W.H.M, van de Ham, P, Scheltens, Ph, Verhey, F.R.J. Detectie van dementie van het Alzheimer type (DAT) met de ‘7 minuten test’ (7 MT). Tijdschr Gerontol Geriatr 2004; 35: 114-120.
Metagegevens
Titel
Letterfluency: psychometrische eigenschappen en Nederlandse normen
Auteurs
B. Schmand
S. C. Groenink
M. van den Dungen
Publicatiedatum
01-04-2008
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie / Uitgave 2/2008
Print ISSN: 0167-9228
Elektronisch ISSN: 1875-6832
DOI
https://doi.org/10.1007/BF03078128

Andere artikelen Uitgave 2/2008

Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 2/2008 Naar de uitgave

Artikel

Berekenen van kwaliteitsindicatoren voor de thuiszorg: voorbeeld uit het ADHOC project, een vergelijking tussen thuiszorgorganisaties uit 11 Europese landen

Artikel

Participatie in psychogeriatrische dagbehandeling. Ontwikkeling van een meetinstrument

Redactioneel

Verhoging van de pensioenleeftijd dupeert vele mensen

OriginalPaper

Congresagenda

Boekbespreking

Boekbespreking

Commentaar

Het geriatrisch model als inspiratiebron