Top

Gepubliceerd in:

01-06-2001

De gewetensfunctie en de innerlijke criticus in het oeuvre van Rogers

Auteurs: Nele Stinckens, Germain Lietaer

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Psychotherapie | Uitgave 3/2001

Abstract

Sinds de jaren tachtig is in de cliëntgericht-experiëntiële psychotherapie de klemtoon verschoven van een universele aanpak naar een meer procesdiagnostische en -directieve benadering. Een voorbeeld hiervan is het werken met de innerlijke criticus. Hier gaan we na of Carl Rogers in zijn geschriften impliciet een procesvisie heeft ontwikkeld met betrekking tot de problematiek van de innerlijke criticus. Vertrekkende vanuit zijn conceptualisering van de gewetensfunctie en de destructieve uitloper ervan hebben we een aantal proceskenmerken van de innerlijke criticus kunnen afleiden. We kregen inzicht in de wijze waarop de criticus op een constructieve manier kan evolueren en welke veranderingscomponenten hierin betrokken zijn. Ten slotte konden uit het werk van Rogers een aantal impliciete procesgedachten worden gedistilleerd over zijn therapeutische aanpak van de innerlijke criticus.

vorige artikel Luisteren naar de verslaafde patiënt in de groep.

volgende artikel ‘Een patiënt komt niet verder dan zijn therapeut.’ Jos H. Dijkhuis over de opleiding tot psychotherapeut

Verder in dit hoofdstuk zullen wij enkel verwijzen naar de herpublicatie van Toward a modern approach to values(Rogers, 1964) in Freedom to learn, onder de titel A modern approach to the valuing process (Rogers, 1969a).

Andere humanistische denkers (Pfeifer, 1989; Swildens, 1988; Wijngaarden, 1965) delen het fundamentele vertrouwen van Rogers in de menselijke natuur niet; zij geloven niet dat vrijheid ‘vanzelf’ tot constructieve beslissingen zal voeren. Ook beschouwen zij het destructieve in de mens niet enkel als een reactie op bedreiging van de eigen vrijheid, maar ook als een in vrijheid gekozen richting (Eisenga & Wijngaarden, 1991).

Balen, R. van (1991). Theorie van de persoonlijkheidsverandering. In H. Swildens, O. de Haas, G. Lietaer en R. van Balen (red.), Leerboek gesprekstherapie (pp. 139-167). Leuven: Acco.

Barrett-Lennard, G. T. (1990). The therapy pathway reformulated. In G. Lietaer, J. Rombauts en R. van Balen (Eds.), Client-centered and experiential psychotherapy in the nineties (pp. 123-153). Leuven: Leuven University Press.

Barrett-Lennard, G.T. (1997). The recovery of empathy towards others and self. In A. Bohart en L.S. Greenberg (Eds.), Empathy reconsidered: New directions in psychotherapy (pp. 103-121) Washington DC: APA Books.CrossRef

Barrett-Lennard, G.T. (1998). The search for order and effects. In G.T. Barrett-Lennard, Carl Rogers' helping system: Journey and substance (pp. 232-260). London: Sage.

Butler, J.M. (1968). Self-ideal congruence in psychotherapy. Psychotherapy: Theory, research and practice, 5, 13-17.CrossRef

Butler, J.M., & Haigh, G.V. (1954). Changes in the relation between self-concepts and ideal concepts consequent upon client-centered counseling. In C.R. Rogers en R.F. Dymond (Eds.), Psychotherapy and personality change (pp. 55-75). Chicago: University of Chicago Press.

Eisenga, R., & Wijngaarden, H.R. (1991). Het mensbeeld van de cliëntgerichte therapie. In H. Swildens, O. de Haas, G. Lietaer en R. van Balen (red.), Leerboek gesprekstherapie (pp. 251-265). Leuven: Acco.

Farber, B.A., Brink, D.C., & Raskin, P.M. (Eds.). (1996). The Psychotherapy of Carl Rogers: Cases and commentary. New York: Guilford.

Gendlin, E.T. (1981). Focusing. (Revised Edition). New York: Bantam Books.

Gendlin, E.T. (1996). A process view of the superego. In E.T. Gendlin, Focusing-oriented psychotherapy: A manual of the experiential method (pp. 247-258). New York: Guilford.

Greenberg, L.S., Rice, L.N., & Elliott, R. (1993). Facilitation emotional change: The moment-by-moment process. New York: Guilford.

Greenberg, L.S., & Balen, R. van (1998). The theory of experience-centered therapies. In L.S. Greenberg, J.C. Watson en G. Lietaer (Eds.), Handbook of experiential psychotherapy (pp. 28-57). New York: Guilford.

Greenberg, L.S., Lietaer, G., & Watson, J.C. (1998). Experiential therapy: Identity and challenges. In L.S. Greenberg, J.C. Watson en G. Lietaer (Eds.), Handbook of experiential psychotherapy (pp. 451-466). New York: Guilford.

Guidano, V.F., Liotti, G., & Mahoney, M.J. (1983). Cognitive processes and emotional disorders: A structural approach to psychotherapy. New York: Guilford.

Gundrum, M., Lietaer, G., Van Hees-Matthyssen, C., & Van Coillie, F. (1997). Carl Rogers' interventies in de 17^de sessie met Miss Mun: commentaren uit cliëntgerichte en psychoanalytische hoek. Tijdschrift voor Cliëntgerichte Psychotherapie, 35, 207-228.

Hampson, S.E. (1988). The construction of personality: An introduction. New York: Routledge.

Haigh, G. (1949). Defensive behavior in client-centered therapy. Journal of Consulting Psychology, 13, 181-189.CrossRefPubMed

Hoffman, E.A. (1949). A study of reported behavior changes in counseling. Journal of Consulting Psychology, 13, 190-195.CrossRefPubMed

Kalmthout, M. van (1997). Persoonsgerichte psychotherapie. Utrecht: De Tijdstroom.

Leijssen, M. (1995a). Gids voor gesprekstherapie. Utrecht: De Tijdstroom.

Leijssen, M. (1995b). Een innerlijke relatie. In Gids voor gesprekstherapie. Utrecht: De Tijdstroom.

Lietaer, G. (1991). Authenticiteit en onvoorwaardelijk positieve gezindheid. In H. Swildens, O. de Haas, G. Lietaer en R. van Balen (red.), Leerboek gesprekstherapie. De cliëntgerichte benadering (pp. 27-64). Utrecht: De Tijdstroom.

Lietaer, G. (1995). Carl Rogers' verbale interventies in ‘On anger and hurt’. Een kwantitatieve en kwalitatieve analyse. In G. Lietaer en M. van Kalmthout (red.), Praktijkboek gesprekstherapie: psychopathologie en experiëntiële procesbevordering(pp. 69-91). Utrecht: De Tijdstroom.

Lietaer, G., & Kalmthout, M. van (Eds.) (1995). Praktijkboek gesprekstherapie. Psychopathologie en experiëntiële procesbevordering. Utrecht: De Tijdstroom.

Pfeiffer, W.M. (1989). Klientenzentrierte Psychotherapie im Kontext von Kultur und Mode. In R. Sachse en J. Howe (Eds.), Zur Zukunft der klientenzentrierte Psychotherapie (pp. 223-247). Heidelberg: Asanger.

Raimy, V.C. (1948). The self-concept as a factor in counseling and personality organization. Journal of Consulting Psychology, 12, 174-186.CrossRef

Rank, O. (1924). Das Trauma der Geburt und seine Bedeuting für die Psychoanalyse. Wien: Internationaler Psychoanalytischer Verlag.

Raskin, N.J. (1952). An objective study of the locus-of-evaluation factor in psychotherapy. In W. Wolff en J.A. Precker (Eds.), Success in psychotherapy. New York: Grune and Stratton, Chap. 6.

Rice, L.N. (1983). The relationship in client-centered therapy. In N.J. Lambert (Ed.), Psychotherapy and patient relationship (pp. 36-60). Homewood: Dow Jones-Irwin.

Rogers, C.R. (1942). Counseling and Psychotherapy. Boston: Houghton Mifflin.

Rogers, C.R. (1947). Some observations on the organisation of personality. American Psychologist, 2, 358-368.CrossRef

Rogers, C.R. (1949). The attitude and orientation of the counselor in client-centered therapy. Journal of Consulting Psychology, 13, 82-94.CrossRefPubMed

Rogers, C.R. (1951a). Client-centered therapy. Boston: Houghton Mifflin.

Rogers, C.R. (1951b). The process of therapy. In C.R. Rogers, Client-centered therapy (pp. 131-196). Boston: Houghton Mifflin.

Rogers, C.R. (1951c). A theory of personality and behavior. In C.R. Rogers, Client-centered therapy(pp 481-534). Boston: Houghton Mifflin.

Rogers, C.R. (1957). The necessary and sufficient conditions of therapeutic personality change. Journal of Consulting Psychology, 21, 95-103.CrossRefPubMed

Rogers, C.R. (1959). A theory of therapy, personality and interpersonal relationships, as developed in the client-centered framework. In S. Koch (Ed.), Psychology: A study of a science. New York: McGraw-Hill.

Rogers, C.R. (1961a). On becoming a person: A therapist's view of psychotherapy. London: Constable.

Rogers, C.R. (1961b), ‘This is me’. In C.R. Rogers, On becoming a person: A therapist's view of psychotherapy (pp. 3-27). London: Constable.

Rogers, C.R. (1961c). Some of the directions evident in therapy. In C.R. Rogers, On becoming a person: A therapist's view of psychotherapy (pp. 73-106). London: Constable.

Rogers, C.R. (1961d). What it means to become a person. In C.R. Rogers, On becoming a person: A therapist's view of psychotherapy (pp. 107-124)). London: Constable.

Rogers, C.R. (1961e). A process conception of psychotherapy. In C.R. Rogers, On becoming a person: A therapist's view of psychotherapy (pp. 125-159). London: Constable.

Rogers, C.R. (1961f). ‘To be that self which one truly is’: A therapist's view of personal goals. In C.R. Rogers, On becoming a person: A therapist's view of psychotherapy (pp. 163-182) . London: Constable.

Rogers, C.R. (1961g). A therapist's view of the good life: The fully functioning person. In C.R. Rogers, On becoming a person: A therapist's view of psychotherapy (pp. 183-196). London: Constable.

Rogers, C.R. (1961h). Client-centered therapy in its context of research. In C.R. Rogers, On becoming a person: A therapist's view of psychotherapy (pp. 243-270). London: Constable.

Rogers, C.R. (1963a). The actualizing tendency in relation to ‘motives’ and to consciousness. In M. Jones (Ed.), Nebraska Symposium on Motivation(pp. 1-24). Nebraska: University of Nebraska Press.

Rogers, C.R. (1963b). The concept of the fully functioning person. Psychotherapy: Theory, Research, and Practice, 1, 17-26.CrossRef

Rogers, C.R. (1964). Toward a modern approach to values: The valuing process in the mature person. Journal of Abnormal and Social Psychology, 68, 160-167.CrossRef

Rogers, C.R. (1969a). A modern approach to the valuing process. In C.R. Rogers, Freedom to learn(pp. 239-257). Columbus, Ohio: Charles E. Merrill.

Rogers, C.R. (1969b). The goal: The fully functioning person. In Freedom to learn (pp. 279-297). Columbus, Ohio: Charles E. Merrill.

Rogers, C.R. (1975). Empathic: An unappreciated way of being. The Counseling Psychologist, 5, 2-10.CrossRef

Rogers, C.R. (1980a). A way of being. Boston: Houghton Mifflin.

Rogers, C.R. (1980b). The foundations of a person-centered approach. In C.R. Rogers, A way of being (pp. 113-136). Boston: Houghton Mifflin.

Rogers, C.R., & Dymond, R.F. (Eds.). (1954). Psychotherapy and personality change. Chicago: University of Chicago Press.

Rudikoff, E.C. (1954). A comparative study of the changes in the concept of the self, the ordinary person, and the ideal in eight cases. In C.R. Rogers en R.F. Dymond (Eds.), Psychotherapy and personality change (Chapt. 11). Chicago: University of Chicago Press.

Seeman, J. (1949). A study of the process of nondirective therapy. Journal of Consulting Psychology, 13, 157-168.CrossRefPubMed

Sheerer, E.T. (1949). An analysis of the relationship between acceptance of and respect for self and acceptance of and respect for others in ten counseling cases. Journal of Counseling Psychology, 13, 169-175.

Snyder, W.U. (1945). An investigation of the nature of non-directive psychotherapy. Journal of General Psychology, 13, 193-223.

Stinckens, N. (2000). De innerlijke criticus in beeld gebracht: een typologie van verschijningsvormen. Tijdschrift voor Cliëntgerichte Psychotherapie, 38, 201-217.

Stinckens, N., & Leijssen, M. (1999). De innerlijke criticus in cliëntgericht-experiëntiële psychotherapie. Illustratie van een micromodel. Tijdschrift voor Psychotherapie, 25, 5-26.

Stock, D. (1949). An investigation into the interrelations between the self-concept and feelings directed toward other persons and groups. Journal of Consulting Psychology, 13, 176-180.CrossRefPubMed

Swildens, H. (1988). Procesgerichte gesprekstherapie: Inleiding tot een gedifferentieerde toepassing van de cliëntgerichte beginselen bij de behandeling van psychische stoornissen. Utrecht: De Tijdstroom.

Tillich, P. (1952). The courage to be. New Haven: Yale University Press.

Vanaerschot, G., & Balen, R. van(1991). Empathie. In H. Swildens, O. de Haas, G. Lietaer en R. van Balen (red.), Leerboek gesprekstherapie (pp. 93-135). Leuven: Acco.

Villas-Boas Bowen, M. (1996). The myth of nondirectiveness: The case of Jill. In B.A. Farber, D.C. Brink en P.M. Raskin (Eds.), The psychotherapy of Carl Rogers: Cases and commentary (pp. 74-94). New York: Guilford.

Wijngaarden, H.R. (1965). De ontwikkeling in de niet-directieve therapie. Nederlands Tijdschrift voor de Psychologie, 20, 577-591.

Winnicott, D. (1971). Playing and reality. London: Tavistock.

Young, J.E. (1994). Cognitive therapy for personality disorders: A schema-focused approach. Sarasota: Professional Resources Press.

Zeig, J.K. (1987). The evolution of psychotherapy. New York: Brunner/Mazel.

Zimring, F. (1996). Rogers and Gloria: The effects of meeting some, but not all, of the ‘necessary and sufficient’ conditions. In B.A. Farber, D.C. Brink en P.M. Raskin (Eds.), The psychotherapy of Carl Rogers: Cases and commentary (pp. 57-73). New York: Guilford.

Titel: De gewetensfunctie en de innerlijke criticus in het oeuvre van Rogers
Auteurs: Nele Stinckens
Germain Lietaer
Publicatiedatum: 01-06-2001
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Psychotherapie / Uitgave 3/2001
Print ISSN: 0165-1188
Elektronisch ISSN: 1876-5637
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03061942

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Abstract

Log in om toegang te krijgen