Top

Gepubliceerd in:

2019 | OriginalPaper | Hoofdstuk

11. De cervicale wervelkolom

Auteurs : D. L. Egmond, R. Schuitemaker

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

Binnen dit hoofdstuk worden de bewegingssegmenten C2-C3 t/m C7-Th1 besproken. De eerste paragrafen van dit hoofdstuk richten zich op de functionele aspecten, waarbij de morfologie van zowel de cervicale wervelkolom als de cervicale discus intervertebralis uitgebreid worden belicht. Vervolgens is er aandacht voor de osteokinematica en artrokinematica van de cervicale wervelkolom. Tijdens de bespreking van de herstelbelemmerende factoren in de cervicale regio komen ‘aandoeningen’ van de cervicale regio aan bod, zoals blokwervel(s), de morbus Klippel-Feil (KFS), stenose van het canalis vertebralis (ruggenmergkanaal), stenose van het foramen intervertebrale (laterale recessusstenose) en referred pain in de nek-schouderregio. Er is ruime aandacht voor de KNGF-richtlijn Nekpijn uit 2016. Voor elk van de vier graden van nekpijn wordt het behandelprofiel toegelicht. Het hoofdstuk wordt afgesloten met 17 technieken. Aan de hand van professionele instructievideo’s, duidelijke foto’s, helder geformuleerde opmerkingen en actuele achtergrondinformatie wordt de moderne manueeltherapeut in staat gesteld om klachten aan de cervicale wervelkolom optimaal te kunnen onderzoeken en behandelen.

vorige hoofdstuk De thoracale wervelkolom en ribben

volgende hoofdstuk De hoogcervicale wervelkolom (C0-C3) en het kaakgewricht

Alleen toegankelijk voor geautoriseerde gebruikers

belast

In een belaste oefen-, onderzoeks- of behandelsituatie draagt het te bewegen gewricht het volle lichaamsgewicht minus het gewicht van het onderliggende deel. Belast is bijvoorbeeld: zittend, staand of lopend. Onbelast is bijvoorbeeld: liggend op de buik, zij of rug. Onbelast tot gedeeltelijk belast is bijvoorbeeld: onder water (hydrotherapie), met hulpmiddelen (met behulp van elleboogkrukken of loopbrug).

cervicothoracaal

Hiermee worden de anatomische bewegingssegmenten C7-Th1 t/m Th3-Th4 bedoeld. Het bijzondere van deze regio is dat de wervels verbonden zijn met ribben, die ventraal via de costosternale verbindingen direct met het sternum zijn verbonden. Hierdoor is de mobiliteit van deze regio beperkt. Het bewegingssegment C7-Th1 hoort ook bij de midcervicale wervelkolom, omdat de facetgewrichten de vorm hebben van een midcervicale wervel. C7-Th1 wordt tot de cervicothoracale wervelkolom gerekend omdat Th1 verbinding heeft met de eerste ribben (links en rechts).

facetgewricht

De gewrichtsvlakken van de beide intervertebraalgewrichten op een wervel worden facetten genoemd. De facetgewrichten worden ook wel artt. zygapophysiales of artt. intervertebrales genoemd. Deze facetgewrichten spelen in de manuele therapie van de wervelkolom een centrale rol.

heterolateraal

De andere zijde van het lichaam van de patiënt. Dit kan betekenen:

– de andere dan de te behandelen of aangedane zijde (de manueeltherapeut staat aan de heterolaterale zijde van de patiënt in rugligging om een onbelaste manipulatie uit te voeren van de derde rib);

– de andere zijde dan waar (homoniem of heteroniem) naartoe wordt geroteerd met de CWK, ThWK of LWK.

Bij het beschrijven van de technieken worden de begrippen homolateraal en heterolateraal gebruikt om de termen links en rechts te vermijden.

heteroniem

Bij het driedimensionale bewegen van de wervelkolom kunnen zowel de flexie als extensie worden gecombineerd met lateroflexie en rotatie. Indien de rotatie- en lateroflexierichting tegengesteld zijn, is er sprake van een heteronieme flexie of extensie naar rechts of links. De rotatierichting is hiervoor bepalend. Heteronieme flexie van de CWK naar rechts betekent: flexie, lateroflexie links, rotatie rechts. De langere bindweefselplaten worden hierbij ontspannen. De cervicale wervelkolom wordt hiermee vergrendeld.

Osteokinematische beschrijving van de heteronieme bewegingen van de wervelkolom.

3D-beweging	flexie/extensie	lateroflexierichting	rotatierichting
heteronieme 3D-flexie rechts	flexie	lateroflexie links	rotatie rechts
heteronieme 3D-flexie links	flexie	lateroflexie rechts	rotatie links
heteronieme 3D-extensie rechts	extensie	lateroflexie links	rotatie rechts
heteronieme 3D-extensie links	extensie	lateroflexie rechts	rotatie links

homolateraal

Dezelfde zijde van het lichaam van de patiënt. De therapeut staat aan de homolaterale zijde van de patiënt betekent: de therapeut staat aan de zijde van de te behandelen schouder.

homoniem

Bij het driedimensionale bewegen van de wervelkolom kunnen zowel de flexie als de extensie worden gecombineerd met lateroflexie en rotatie. Indien de rotatie- en lateroflexierichting gelijk zijn, is er sprake van een homonieme flexie of extensie naar rechts of naar links. Vooral de lange bindweefselplaten aan de heterolaterale zijde worden hierbij gestrekt.

Osteokinematische beschrijving van de homonieme bewegingen van de wervelkolom.

3D-beweging	flexie/extensie	lateroflexierichting	rotatierichting
homonieme 3D-flexie rechts	flexie	lateroflexie rechts	rotatie rechts
homonieme 3D-flexie links	flexie	lateroflexie links	rotatie links
homonieme 3D-extensie rechts	extensie	lateroflexie rechts	rotatie rechts
homonieme 3D-extensie links	extensie	lateroflexie links	rotatie links

hoogcervicaal

Dit zijn de anatomische bewegingssegmenten C0-C1 en C1-C2. Functioneel hoort C2-C3 ook nog bij de hoogcervicale wervelkolom, hoewel dit segment anatomisch tot de midcervicale wervelkolom hoort.

midcervicaal

Dit zijn de anatomische bewegingssegmenten van C2-C3 tot en met C7-Th1. Functioneel hoort C2-C3 ook nog bij de hoogcervicale wervelkolom. Indien wordt gesproken van ‘de cervicale wervelkolom’, wordt meestal de midcervicale wervelkolom bedoeld.

onbelast

In een onbelaste oefen-, onderzoeks- of behandelsituatie hoeft het te bewegen gewricht het bovenliggende lichaamsgewicht niet te dragen. De belasting kan worden opgevoerd van volledig onbelast (0 %) tot volledig belast (100 % van het bovenliggende lichaamsgewicht). Voorbeeld: een onbelaste manipulatietechniek van de CWK wordt uitgevoerd in rugligging.

Vriescoupe

Dunne plak lichaamsweefsel, chirurgisch afgesneden in bevroren toestand.

Frontotransversale = snijlijn van het frontale met het transversale vlak.

Beumer, A., De Bie, R., Ten Cate, A., Doornbos, N., Elders, L. A. M., Van Eijsden-Besseling, M. D. F., et al. (2012). Multidisciplinaire richtlijn aspecifieke KANS. Amersfoort: KNGF.

Bier, J. D., Scholtern-Peeters, G. G. M., Staal, J. B., Pool, J., Van Tulder, M., Beekman, E., et al. (2016). KNGF-richtlijn Nekpijn. Amersfoort: Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie.

Brinjikji, W., Luetmer, P. H., Comstock, B., Bresnahan, B. W., Chen, L. E., Deyo, R. A., et al. (2015). Systematic literature review of imaging features of spinal degeneration in asymptomatic populations. American Journal of Neuroradiology, 36(4), 811–816. https://doi.org/10.3174/ajnr.A4173.CrossRefPubMed

Gray, S. W., Romaine, C. B., & Skandalakis, J. E. (1964). Congenital fusion of the cervical vertebrae. Surgery, Gynecology & Obstetrics, 118, 373–385.PubMed

Haldeman, S., Carroll, L., Cassidy, J. D., Schubert, J., Nygren, A., et al. (2008). The bone and joint decade 2000–2010 task force on neck pain and its associated disorders: Executive summary. Spine (Phila Pa 1976), 33(4 Suppl), S5–S7. https://doi.org/10.1097/brs.0b013e3181643f40.CrossRef

Heemskerk, M. A. M. B., Staal, J. B., Bierma-Zeinstra, S. M. A., De Haan, G., Hagenaars, L. H. A., Lanser, K., et al. (2010). Klachten aan de arm, nek en/of schouder (KANS). Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie, (1 suppl.), 1–8.

Hoogland, R. (1988). Nieuwe inzichten in de morphologie en functie van de cervicale discus intervertrebralis. Den Haag: Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie.

Hutting, N., Kerry, R., Coppieters, M. W., & Scholten-Peeters, G. G. M. (2018). Considerations to improve the safety of cervical spine manual therapy. Musculoskeletal Science and Practice, 33, 41–45. https://doi.org/10.1016/j.msksp.2017.11.003.CrossRefPubMed

Kampshoff, C. S., Peter, W. F. H., Van Doormaal, M. C. M., Knoop, J., Meerhoff, G. A., & Vliet Vlieland, T. P. M. (2018). KNGF-richtlijn Artrose heup-knie. Amersfoort: KNGF.

KNGF (2016). Fysiotherapeutische dossiervoering 2016. Praktijkrichtlijn. Amersfoort: Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie.

Nijs, J. (2016). Centrale sensitisatie in de klinische praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.CrossRef

Putz, R. (1981). Funktionelle anatomie der wirbelgelenke. Stuttgart: Georg Thieme Verlag.

Rauschning, W. (2016). New Perspectives in Spinal Anatomy. Spine (Phila Pa 1976), 41(Suppl 7), S4–S5. https://doi.org/10.1097/brs.0000000000001420.CrossRef

Staal, J. B., Hendriks, E. J. M., Heijmans, M., Kiers, H., Lutgers-Boomsma, A. M., Rutten, G., et al. (2013). KNGF Guideline of Low Back pain. Amersfoort: Royal Dutch Society for Physical Therapy.

Van der El, A. (2010). Orthopaedic manual therapy diagnosis. Boston: Jones and Bartlett Publishers.

Van der Heijden, G. J., Beurskens, A. J., Koes, B. W., Assendelft, W. J., De Vet, H. C., & Bouter, L. M. (1995). The efficacy of traction for back and neck pain: A systematic, blinded review of randomized clinical trial methods. Physical Therapy, 75(2), 93–104.CrossRef

Van Mameren, H. (1988). Motion pattern in de cervical spine. Maastricht: (Dr. Doctoral), Rijksuniversiteit Limburg.

Vermeulen, H. M., Schuitemaker, R., Hekman, K. M. C., Van der Burg, D.H., Struyf, F. (2017). De SNN Praktijkrichtlijn Frozen Shoulder voor fysiotherapeuten 2017. Schoudernetwerken Nederland, maart. Retrieved from: http://www.schoudernetwerk.nl/page/richtlijn-frozen-shoulder-2017.

Whitecloud, T. S. (1997). Part III: Cervical spine. In J. W. Frymoyer (Ed.), (2nd ed., Vol. III). Philadelphia, New York: Lippincott – Raven.

Titel: De cervicale wervelkolom
Auteurs: D. L. Egmond
R. Schuitemaker
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Extremiteiten
Print ISBN: 978-90-368-2254-1

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2255-8

Copyright: 2019
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-2255-8_11

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen