Top

2012 | Boek

hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

Het bespreken van medische kansen en risico’s

Dilemma’s in de spreekkamer

Redacteuren: Dr. D. T. Ubbink, Prof. dr. D. A. Legemate

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Over dit boek

Patiënten hebben steeds meer behoefte aan goede en afgewogen informatie over hun medische situatie. Ook willen ze betrokken worden bij de medische besluitvorming. Daarom is het voor een zorgverlener belangrijk om goed te communiceren met een patiënt. Maar hoe breng je de kansen en risico's van een medische interventie over op een patiënt? En welke dilemma's spelen een rol bij de besluitvorming rond een behandeling?

Het bespreken van medische kansen en risico's geeft bruikbare tips om de communicatie met de patiënt gemakkelijker te maken. Het boek is opgebouwd uit casussen die zich in de dagelijkse praktijk hebben afgespeeld. Diverse medisch specialisten - van huisarts tot oncoloog, van kinderarts tot klinisch psycholoog - bespreken de dilemma's die zij hebben ervaren bij het overbrengen van kansen en risico's aan de patiënt. Zij geven hierbij adviezen die direct kunnen worden toegepast in de praktijk.

Het bespreken van medische kansen en risico's is een praktisch hulpmiddel voor iedereen die als zorgverlener gesprekken voert met patiënten.

Inhoudsopgave

Voorwerk

1 De patiënt slikt niet alles

Therapietrouw, een zware pil

Samenvatting

Ze was 71 jaar en een milde grootmoeder. Ze had een klein hartinfarct gehad, dat eigenlijk niet eens zoveel indruk op haar had gemaakt. De cardioloog had haar acetylsalicylzuur, metoprolol, simvastatine en lisinopril voorgeschreven. Drie maanden later kwam ze op mijn spreekuur ter controle. Het ging goed met haar. Ze had geen pijn op de borst en ze kon uren met haar dochter winkelen in de stad. Op mijn vraag of het haar lukte al die pillen goed in te nemen, zei ze dat dit prima gegaan was. Gegaan was? Nee, ze slikte nu niets meer, de kuur was immers afgelopen.

Hans Grundmeijer

2 Onalledaags?

Over de bijwerkingen van voors en tegens van een operatie

Samenvatting

Een 75-jarige man wordt door de neuroloog naar mij, ik ben vaatchirurg, verwezen voor een endarteriëctomie in verband met een stenose van 80% van de origo van de linker arteria carotis interna. Een week geleden kreeg de patiënt opeens spraakstoornissen, een scheve mond en een zwakte van de rechterarm. De spraakstoornissen waren na een paar uur verdwenen, de kracht en het gevoel in de rechterarm en de scheve mond waren binnen twee dagen hersteld. De patiënt is bekend met hypertensie, waarvoor hij een antihypertensivum gebruikt. Het vele roken heeft hij vier jaar geleden gestaakt. Verder is hij in goede conditie en heeft hij een normaal gewicht. Inmiddels is de neuroloog gestart met acetylsalicylzuur, dipyridamol en een statine.

Dink Legemate

3 Kinderlijk eenvoudig?

Over communiceren met patiëntjes en hun internetwijze ouders

Samenvatting

Op mijn spreekuur komt een zwangere moeder die met haar twee zoontjes, Pieter en Max, veelvuldig op onze polikliniek is geweest. Ze begint met: ‘Dokter, als mensen bij Pieter en Max in de wieg of in de kinderwagen keken, dan zag je ze schrikken van hun gezichtjes vol eczeem. En tijdens ons verblijf op de camping in Limburg moet Max nu steeds een T-shirt aan met de bedrukking: IK MAG BESLIST GEEN KOEKJE – DAAR WORD IK HEEL ZIEK VAN.

Hugo Heymans

4 Overlevingsdrang

Het vaste geloof in onbewezen wonderbehandelingen

Samenvatting

De heer Arendze is een 43-jarige man bij wie de diagnose glioblastoom werd gesteld. Hij werd behandeld met bestraling en chemotherapie. De prognose zou ongunstig zijn, hij zou nog maar drie maanden te leven hebben. Op internet las hij over een Nederlandse patiënt die ook nog maar drie maanden te leven had, maar na behandeling in een Duits centrum na een halfjaar nog steeds in prima conditie was.

Rien Vermeulen

5 Beraden over twee kwaden

Onzekere prognostiek als leidraad

Samenvatting

Janneke A. is 85 jaar, dement en diabetespatiënte, maar nog redelijk ter been. Ze scharrelt graag rond, stofdoekje in haar hand, waarbij ze alle glimmende oppervlakken poetst. Medebewoonster Maria H. kan niet tegen dit gescharrel en scheldt haar uit: ‘Jij bent scheef geboren, en jij gaat scheef dood.’

Bert Keizer

6 Helpen keuzehulpen kiezen?

De patiënt is toenemend betrokken

Samenvatting

Met een printje van het internet komt meneer P. op mijn spreekuur. ‘Dokter’, begint hij, ‘ik wil u graag laten lezen wat ik heb gevonden bij kiesbeter.nl.’ Ik lees de vetgedrukte letters: Als de kanker zich heeft verspreid, is de prognose slecht.

Dick Richel, Hanneke de Haes

7 Praat dat (er) maar eens uit

Kiezen tussen kwantiteit en kwaliteit van leven

Samenvatting

Een 56-jarige vrouw met gemetastaseerd mammacarcinoom wordt door de radiotherapeut naar mij verwezen voor behandeling. Ik ben internist-oncoloog. Een klein jaar eerder is bij haar, zo lees ik in haar status, de diagnose gesteld. Zij heeft het reguliere behandeltraject doorlopen: een lumpectomie, okselkliertoilet, radiotherapie en aanvullend een halfjaar chemotherapie.

Piet Bakker, Ellen Smets

8 Praatjes, blaadjes en plaatjes

Hulpmiddelen bij communicatie

Samenvatting

Mevrouw De Roos, 32 jaar, werkt achter de schermen in haar eigen restaurant. Ik ben haar huisarts. Zij komt op mijn spreekuur om voor de zoveelste keer een oplossing te vinden voor haar overgewicht. Zij is een kleine, maar omvangrijke vrouw: 1 meter 68 lang en 108 kilo. Zij geneert zich voor haar uiterlijk en mijdt daarom zoveel mogelijk dat altijd zo gezellige contact met haar klanten. Zij mist die babbeltjes enorm en voelt zich sociaal geïsoleerd.

Dirk Ubbink, Anne Stiggelbout

9 Genetisch is profetisch?

Hoe om te gaan met erfelijke belasting

Samenvatting

‘Dokter, krijg ik nu ook kanker?’ Met deze vraag kwam ik een paar jaar geleden naar het UMC St Radboud, ik was toen 26. Toen ik elf jaar was, overleed mijn moeder op 42-jarige leeftijd aan borstkanker. Twee tantes, zussen van mijn moeder, kregen ook borstkanker, net als andere vrouwen in de familie.

Nicoline Hoogerbrugge, Rosella Hermens

10 Het eerst malen of het laatst lachen?

Over het geloof en ongeloof in screening

Samenvatting

Meneer Post is 57 jaar en werkt bij een verzekeringsmaatschappij. Hij ontdekte dat om op zijn leeftijd een levensverzekering aan te vragen een PSA-test nodig is. Hij besluit zijn huisarts te bezoeken voor zo’n test, want wat goed is voor je klanten, is ook goed voor jezelf. Bovendien heeft een hockeyvriend onlangs een behandeling voor prostaatkanker ondergaan in de vorm van radiotherapie. Hij moest wel 35 keer naar het ziekenhuis en nog steeds kan hij geen hele wedstrijd uitspelen zonder een keer naar de wc te moeten, maar dat valt in het niet vergeleken met andere doemscenario’s.

Chris Bangma, Yolanda van der Graaf

11 De patiënt knikt, zijn kennis knakt

Lage gezondheidsvaardigheden en diabeteszelfzorg

Samenvatting

Op mijn spreekuur zie ik mevrouw W., 55 jaar oud, met een moeilijk te reguleren type 2 diabetes bij overgewicht (BMI=29 kg/m²). Ze komt alleen op het spreekuur. Op haar eerste polikliniekafspraak is ze niet verschenen (zonder af te bellen). Nu is ze weer twintig minuten te laat. ‘Het openbaar vervoer heeft me vertraagd’, zoals ze zelf verklaart.

Marcel Twickler, Marie-Louise Essink-Bot

Titel: Het bespreken van medische kansen en risico’s
Redacteuren: Dr. D. T. Ubbink
Prof. dr. D. A. Legemate
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN: 978-90-313-8264-4
Print ISBN: 978-90-313-8263-7
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-8264-4