Heel veel mensen zullen nooit in een vliegtuig stappen, de Eiffeltoren opgaan of een spin oppakken. Anderen zullen nooit een toilet afsluiten of kijken naar filmbeelden van een operatie. Hebben al deze mensen een specifieke fobie? Zeer waarschijnlijk niet. Ze zijn gewoon bang en gaan per auto op vakantie of ze gaan op een terras zitten terwijl reisgenoten in de lift van de Eiffeltoren stappen. Mensen die bang zijn voor spinnen laten die meestal door een ander opruimen en mensen die bang zijn in een afgesloten toilet lossen dat vaak heel simpel op: ze houden de deurknop vast. Bij beelden van een operatie zappen ze snel naar een ander kanaal, of wenden even hun ogen af. Weliswaar zijn al deze mensen bang voor een bepaalde situatie of dier, maar ze hebben er weinig of geen last van. Ze mijden de situatie of het bewuste dier en dat is voor hen zeer acceptabel.
Hoe kom je aan een specifieke fobie? Komt het door een vervelende ervaring met een beest, een verschijnsel of situatie? Is het erfelijk? Of zijn er heel andere verklaringen voor?
Het antwoord op deze vraag is simpel: niet veel goeds, als je niets doet aan je fobie. Je hoopt dat het vanzelf overgaat, je wilt er niet over praten want alleen dat al is vervelend. Je zit veilig thuis en het dier of de situatie waarvoor je bang bent is ver weg. Komt tijd, komt raad, denk je. Dat is een weinig constructieve gedachte. Wat te doen als het seizoen van de spinnen of vlinders weer aanbreekt, als er onverwacht bezoek komt van of met een hond? Wat moet je doen als een verkeersomleiding je naar een tunnel voert, als er in de winter toch onweer is? Hoe doorsta je een ontsteking van een tandwortelkanaal of wat doe je als je huisarts je naar een ziekenhuis stuurt voor bloedonderzoek?
Specifieke fobieën worden, zelfs door sommige hulpverleners, niet al te serieus genomen. Het is een beetje gek dat je bang bent voor een bepaald dier, verschijnsel of situatie en daarmee is de kous af. Weinigen beseffen hoe intens je angst kan zijn, hoe ernstig je leven beperkt wordt door je fobie. Dat geldt per definitie, omdat er anders geen sprake is van een fobie. Als je leven er niet al te zeer door gehinderd wordt heb je ‘alleen maar’ hoogtevrees, vliegangst of ben je opvallend bang voor een bepaald dier. Bij meer dan een miljoen Nederlanders gaat het niet om ‘alleen maar’ vrees, angst of overmatig bang zijn: zij hebben veel last van hun specifieke fobie.
In dit hoofdstuk gaan we in op het behandelen van je fobie. Wat staat je te wachten als je je met je fobie tot je huisarts wendt, een particulier gevestigd psycholoog of psychiater, tot een RIAGG of een andere instelling op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg? Er is keuze uit drie behandelwijzen voor je fobie: een inzichtgevende behandeling, behandeling met medicijnen en een gedragstherapeutische behandeling. In dit hoofdstuk bespreken we deze drie behandelwijzen. Omdat de gedragstherapeutische behandeling een veel beter resultaat geeft dan de andere behandelingen gaan we op die behandeling uitvoerig in. Met die informatie kun je ook zelf aan de slag, zonder hulp van een deskundige. We beëindigen dit hoofdstuk met aanwijzingen voor een doe-het-zelf-gedragstherapie voor je specifieke fobie.
