32. Leukemieën en myelodysplasie

De vorming van het bloed, de hematopoëse, vindt plaats in het beenmerg. Daar gelokaliseerde hematopoëtische stamcellen (HSC’s) zijn enerzijds in staat nieuwe stamcellen te genereren, een proces dat self-renewal genoemd wordt, en anderzijds kunnen deze HSC’s na celdeling voorlopercellen (progenitoren) genereren, die kunnen uitrijpen tot functionele effectorcellen zoals granulocyten, lymfocyten, monocyten erytrocyten en trombocyten. Daar de levensduur van circulerende bloedcellen kort is, worden er in hoog tempo effectorcellen geproduceerd door deze progenitoren, die een hoge proliferatieve capaciteit hebben. Dit is in tegenstelling tot stamcellen die relatief weinig delen en zich in een quiescente fase bevinden. Dit proces wordt gecontroleerd door een complex samenspel van groeifactoren en cytokines (zoals SCF, G-CSF, Flt3, EPO, TPO, IL-3) en speelt zich af in het micromilieu van het beenmerg, ook wel de beenmergniche genoemd, waarin mesenchymale stamcellen, osteoblasten, stroma, endotheelcellen, lokale bloedvoorziening en neuronale cellen een specifieke rol spelen. Verstoring van dit ingewikkelde samenspel van factoren kan leiden tot hematologische ziekten zoals die in dit hoofdstuk beschreven worden.