Top

2017 | Boek

hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

Leerboek intensive-careverpleegkunde neonatologie

Redacteuren: G.T.W.J. van den Brink, I.J. Hankes Drielsma, S.G.M. van Driessen, E. te Pas

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Over dit boek

Het Leerboek intensive-care-verpleegkunde neonatologie beschrijft de multidisciplinaire behandeling en verpleegkundige zorg van te vroeg of ziek geboren kinderen. Deze kinderen worden behandeld in speciale neonatale centra (intensive care) of op neonatologie-afdelingen (postIC-zorg en/of high care), maar ook op kinderafdelingen (eerste acute opvang en high care).
Dit boek is het standaardwerk voor verpleegkundigen die een vervolgopleiding (intensive care) neonatologie volgen, of die anderszins geschoold worden op het gebied van neonatologie. Ook is het een onmisbaar naslagwerk voor andere professionals binnen de gezondheidszorg die zich bezighouden met de zorg voor pasgeborenen en hun familie.
Met deze tweede, volledig herziene druk is de inhoud weer geheel up-to-date.
Belangrijke kenmerken van dit boek* indeling aan de hand van de orgaansystemen* focus op de pathofysiologie van de perinatale periode * uitgaand van de medische behandeling, het daaruit voorvloeiende methodisch verpleegkundig handelen en de psychosociale ondersteuning van pasgeborenen en hun familie
De redactieleden zijn in verschillende hoedanigheden verbonden aan Nederlandse opleidingen specialistische verpleegkunde die zich richten op intensive-care-verpleegkunde neonatologie. De auteurs zijn allen betrokken bij de zorg voor pasgeborenen en hebben een verpleegkundige, medische of paramedische achtergrond.
Behandelde onderwerpen:* ontwikkeling van de foetus en pasgeborene en problematiek in de perinatale fase* organisatie van het vakgebied neonatologie* algemene zorgverlening en ondersteuning van de pasgeborene en zijn familie* respiratie* circulatie* zenuwstelsel* milieu interne* endocrien systeem* gastro-intestinaal systeem* lichaamstemperatuur* pijn en pijnbestrijding* farmacologie* veiligheid* reanimatie* ECMO * follow-up

Inhoudsopgave

Voorwerk

1 Inleiding neonatale zorg

Samenvatting

De behandeling van de zieke pasgeborene is het terrein van de kinderarts, en daar waar het pasgeborenen met intensive-care-behoefte betreft, het terrein van de kin derarts-neonatoloog. Van de bijna 1200 actief werkende kinderartsen in Nederland zijn er ongeveer 150 door de Nederlandse Vereniging van Kindergeneeskunde geregistreerd als kinderarts-neonatoloog.

W.P.F. Fetter

2 Generieke neonatale zorg

Samenvatting

In dit hoofdstuk besteden we aandacht aan algemene begripsvorming. Het is de basis voor het kunnen bestuderen van de specifieke hoofdstukken die erop volgen.

A. van Heijst

3a Het respiratoire systeem

Samenvatting

De mens is een organisme dat afhankelijk is van zuurstof. Met andere woorden: de mens heeft een aerobe stofwisseling. Zonder zuurstof kan er niet voldoende energie geproduceerd worden om te kunnen overleven. Bij de energieproductie komt echter ook kooldioxide vrij, dat schadelijk is voor het organisme. Met een te hoge kooldioxideconcentratie kan het organisme ook niet overleven.

M. van der Hoeven, A. Mulder

3b Respiratie

Samenvatting

Pasgeborenen die op een NICU opgenomen worden, lijden veelal aan een respiratoire insufficiëntie. De zorg rond de respiratoire problemen, waarbij observatie, interpretatie, ondersteuning en eventueel overname van de respiratie een belangrijke plaats innemen, vraagt een grote deskundigheid van de verpleegkundige.

P.W Mansvelt-van der Werf

4a Circulatie

Samenvatting

Het doel van dit hoofdstuk is het verschaffen van kennis over de normale circulatie bij de preterme en voldragen pasgeborene en het geven van inzicht in de stoornissen die zich hierin kunnen voordoen. Een goede kennis van de fysiologie van de circulatie is nodig om de pathofysiologie optimaal te kunnen begrijpen.

B.A Semmekrot

4b Circulatie

Samenvatting

Circulatoire aandoeningen komen bij pasgeborenen frequent voor. Storingen in de circulatie zijn vaak niet alleen het gevolg van aangeboren afwijkingen van het hart en de grote bloedvaten, maar ook van verworven problemen, zoals een verstoorde aanpassing aan het extra-uteriene leven, perinatale traumata, bacteriëmie, hypoxie en problemen als complicatie van een behandeling.

W. Verlaan-Jansen, E.E.M. Lamoen-Boschman

5a Zenuwstelsel

Samenvatting

10 tot 20% van de pasgeboren kinderen die na de geboorte intensieve zorg behoeven, vertoont later een min of meer ernstige handicap. Veel van deze handicaps zijn het gevolg van ziekten en neurologische problemen die vóór, tijdens en kort na de geboorte optreden.

W. Baerts

5b Zenuwstelsel

Samenvatting

Een pasgeborene met een aandoening aan het zenuwstelsel die is opgenomen op een Neonatale Intensive Care Unit (NICU) heeft behoefte aan specifieke verpleegkundige zorg naast de algemene neonatale verpleegkundige zorg.

A.J. Brouwer

6a Milieu interne

Samenvatting

Voor het goed functioneren van alle lichaamsfuncties is een juiste verhouding van vocht, zout en mineralen in de lichaamsvloeistoffen nodig. Daarnaast dient er een optimaal evenwicht te zijn tussen zure en basische producten van de stofwisseling.

M. Offringa

6b Milieu interne

Samenvatting

Bij preterme en aterme pasgeborenen bestaat er een fragiel evenwicht in de elektrolytenhuishouding. Naast het handhaven en controleren van de elektrolytenbalans is het belangrijk om regelmatig de pH en de bloedgassen te bepalen om respiratoire en metabole problemen te onderkennen en de zuur-base-balans te controleren.

C. van Ganzewinkel

7a Renaal systeem

Samenvatting

De nierfunctie maakt bij de pasgeborene een snelle rijping door. Bij de geboorte is deze functie nog niet volledig uitgerijpt. Dit geldt voor preterme pasgeborenen in nog sterkere mate dan voor aterme pasgeborenen. Een en ander heeft duidelijke consequenties voor het beleid rond toediening van vocht en medicijnen.

J.A.E. van Wijk

7b Renaal systeem

Samenvatting

Bij nierinsufficiëntie zijn de nieren niet of onvolledig in staat om het vocht-, elektrolyten- en het zuur-base-evenwicht in stand te houden. Evenmin kunnen ze afvalstoffen verwijderen uit het bloed. Dit kan acuut ontstaan (bijvoorbeeld door shock) of chronisch zijn (niet herstelde acute nierinsufficiëntie en andere nieraandoeningen).

A. de Lange

8a Endocrien systeem

Samenvatting

In dit hoofdstuk beschrijven we de ziektebeelden die bij pasgeborenen kunnen voorkomen als gevolg van het disfunctioneren van de endocriene, hormoon-producerende klieren en die kunnen leiden tot direct levensbedreigende situaties of die zonder adequate behandeling ontwikkelingsstoornissen kunnen geven.

J.H. Kok

8b Endocrien systeem

Samenvatting

De coördinatie van de talloze fysiologische processen in het menselijk lichaam wordt door een tweetal systemen geregeld: het zenuwstelsel en het endocriene systeem.

Y.S. Vergeer, S. van Berkel-van Driessen

9a Gastro-intestinaal systeem

Samenvatting

Het gastro-intestinale systeem bestaat uit de volgende organen: de mond en keel met het zuig- en slikmechanisme, oesofagus, maag, duodenum, dunne en dikke darm, rectum en anus, lever, galblaas, galwegen en pancreas.

H.N. Lafeber

9b Gastro-intestinaal systeem

Samenvatting

In dit hoofdstuk wordt naar aanleiding van de beschreven medische aspecten in de hoofdstukken 6a en 9a ingegaan op de verpleegkundige observaties en interventies met betrekking tot het gastro-intestinale stelsel.

M. van de Poll, J.D. Lavooi, J.M. Wielenga

10a Lichaamstemperatuur

Samenvatting

Het is al lang bekend dat er een directe relatie is tussen de lichaamstemperatuur en de mortaliteit van preterme pasgeborenen.

R.H.T. van Beek

10b Lichaamstemperatuur

Samenvatting

De temperatuurregulatie bij preterme pasgeborenen wijkt op een aantal essentiële punten af van de temperatuurregulatie bij andere kinderen en bij volwassenen, zoals in hoofdstuk 10a beschreven is (paragraaf 10a.1 onder Regeling van de lichaamstemperatuur).

A.T.A.M Claassen

11a Pijn en pijnbestrijding

Samenvatting

In dit hoofdstuk bieden we inzicht in de historie van pijn, de functie van pijn, de anatomie en fysiologie van pijn en in hoe pijn tot stand komt (par. 11a.1), en we bespreken hoe pijn behandeld kan worden (par. 11a.2).

R.A. van Lingen

11b Pijn en pijnbestrijding

Samenvatting

Een neonatale intensive-care-behandeling en -omgeving hebben grote invloed op de pasgeborene en zijn ontwikkeling. De intensieve behandeling en de daaruit voortkomende zorgactiviteiten veroorzaken, naast verstorende omstandigheden vanuit de omgeving zoals licht en geluid, veel pijn, stress en discomfort. Het resultaat is dat er lange perioden ontstaan zonder rust en ongestoorde slaap voor de (preterme) pasgeborene.

J.M Wielenga

12 Capita selecta

Samenvatting

Pasgeborenen zijn zeer onrijpe individuen en hun lichamen en orgaanfuncties zijn voortdurend in ontwikkeling. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de werking van geneesmiddelen bij pasgeborenen anders is dan bij oudere kinderen en volwassenen.

G.T.W.J. van den Brink, I.J. Hankes Drielsma, S.G.M. van Driessen, E. te Pas

Nawerk

Titel: Leerboek intensive-careverpleegkunde neonatologie
Redacteuren: G.T.W.J. van den Brink
I.J. Hankes Drielsma
S.G.M. van Driessen
E. te Pas
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN: 978-90-368-1798-1
Print ISBN: 978-90-368-1797-4
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-1798-1