Top

2007 | Boek

hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

Krachten en kansen

Initiatieven in zorg en welzijn

Redacteuren: Siemen Spinder, Lineke Joanknecht, Anjo van Hout, Rob van Pagée

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Boekenserie : Methodisch werken

Over dit boek

Krachten en kansenHoe kunnen professionals, vrijwilligers en studenten in de sociale beroepen worden getraind om besluitvorming door de cliënt zelf, samenhang met zijn familie en sociele netwerk, een structurele plaats te geven in de methodiek? Dat is de vraag die central in dit doek. Om een antwoord te formuleren verkent krachten en kansen uiteenlopende onderwerpen als burgerschap, vraaggericht werken, empowerment, macht en zeggenschap, activering en professionalisering venuit het perspectief van het welzijnwerk.In het denken over sociale vernieuwing zijn autonomie’ en eigen verantwoordelijkheid’ op dit moment de kernbegrippen. Hulp en dienstverlenders worden in dit boek uitgedaagd om sociale kwesties op een andere manier te benaderen, en op zoek te gaan naar de kracht en kennis die aanwezing zijn in de samenleving, Aan de hand van praktijkvoorbeelden op verschillende terreinen (zoals sociale vernieuwing, gezinnen in armoede veilige school, cohesie in de buurt, opvang van ouderen, problemen in gezinnen) is er aandacht voor autonomie en ondersteuning venuit empowerment.

Inhoudsopgave

Voorwerk

1. Burgerschap centraal

Samenvatting

In dit hoofdstuk staat burgerschap centraal. Om te laten zien wat burgerschap anno nu betekent, duiken we de geschiedenis in. We analyseren de verzorgingsstaat en belichten de verschillende elementen die belangrijk zijn in relatie tot zorg en welzijn. René Clarijs heeft de geschiedenis van de jeugdzorg in kaart gebracht. We nemen zijn analyse als uitgangspunt. Hoe burgerschap zich door de eeuwen heeft ontwikkeld is te lezen in het hoofdstuk van Wijnand Mijnhardt.

Lineke Joanknecht, Rob van Pagée

2. Wonen waar je wilt met de zorg die je nodig hebt

Samenvatting

In Neede, een dorp in de Achterhoek van 8000 inwoners, staat het verzorgingshuis Meijersveld. ‘Ons centrum’, zegt men in het dorp. Het werd gebouwd in de jaren zestig. Bedoeld om een goed verzorgde oude dag te bezorgen aan oudere mensen die toen – maar ook nog lang daarna – ‘bejaarden’ werden genoemd. Maar ook iemand als meneer Franken vindt daar onderdak als zijn kinderen met vakantie gaan. Voor twee weken, want daarna zijn de kinderen er weer om hem te verzorgen.

Siemen Spinder, Willem van de Wetering

3. Het is beter om met elkaar te beslissen, met een plan weet de hele familie ervan!

Eigen Kracht-conferentie helpt gezinnen om problemen zelf op te lossen

Samenvatting

Een Eigen Kracht-conferentie uit de MEE-praktijk: op een vrijdagmiddag verzamelen zich twaalf familieleden met de Eigen Kracht-coördinator en Bob in het buurthuis dat gevestigd is in de buurt waar de klant woont. “Voor ik het wist hadden ze al hun zorgen op tafel gelegd!” Aan het woord is de Amsterdamse consulent Bob Niekerk. Hij had zelf niet eens zijn zorgen om de zoon van zijn klant – een slechtziende vrouw met een licht verstandelijke beperking – als onderwerp voor de conferentie ingebracht. “Dat deed de familie, meteen aan het begin van de conferentie. De achttienjarige zoon is namelijk ook licht verstandelijk gehandicapt, net als zijn moeder. Maar dat was voor haar niet bespreekbaar. Terwijl haar andere zoon zich zorgen maakt over de toekomst van zijn broer.”

Liza Daane

4. De ontruiming van meneer De Haan

Samenvatting

Amsterdam, een volksbuurt. Een koude voorjaarsochtend. Door het raam zien we een auto de straat indraaien. Achter ons loopt meneer De Haan zenuwachtig heen en weer; blijven zitten lukt niet. De auto wordt gevolgd door een verhuiswagen, een vrachtwagen van de stadsreiniging, een politieauto, een busje van een slotenmakerbedrijf en een autootje van de gemeente. De stoet trekt direct de aandacht van de mensen op straat. Uit de voorste auto stapt een man in spijkerjekkie; hij heeft een map papieren in zijn hand.

Marc Räkers

5. Leercirkels: een kring rond de leerling

Samenvatting

Wat is voor deze individuele leerling belangrijk om te leren, op en buiten school? Daar gaat het over in een leercirkel. De leercirkel is een nieuwe manier voor scholen voor basis en voortgezet onderwijs om samen te werken met leerlingen en hun familie en netwerk. In een bijeenkomst komen de leerling, ouders en anderen die bij het kind horen samen met mensen met wie het kind op school te maken heeft. De leercirkel draait om de leervraag van een leerling.

Fiet van Beek

6. Bemoeizorg en zijn grenzen

Samenvatting

Van oudsher is armenzorg en later welzijnswerk het domein geweest van particulier initiatief. Met de toenemende professionalisering van het welzijnswerk nam ook de overheidsbemoeienis toe. Het welzijnswerk werd gezien als een instrument voor het monitoren en bevorderen van de (geestelijke) volksgezondheid. Als motief voor de bemoeienis van de overheid, speelde de openbare orde echter een steeds grotere rol. Wat traditioneel gezien werd als een particulier of privaat probleem, bleek soms, zoals in het geval van drugsverslaving, grote maatschappelijke impact te hebben. Bijvoorbeeld voor kinderen die bij verslaafde ouders opgroeiden.

Ankie Baller

7. Dialoog tussen hulpverleners en mensen die in armoede leven

Samenvatting

Hier was armoede niet meer alleen een kwestie van gebrek, zoals rijke mensen vaak denken, je voelde dat het iets reëel aanwezigs, iets agressiefs was, iets wat voortdurend op de loer lag; het had een vreselijke invloed op hoofd en hart, drong overal in door, raakte de geheimste en kwetsbaarste plekken en tastte de broze veerkracht van het leven aan.

Annie van den Bosch-Höweler

8. Taal opent deuren

Vijf jaar ervaring met les aan huis voor en door vrouwen

Samenvatting

Tja… daar sta je dan. Voor het eerst voor de deur van de vrouw die waarschijnlijk jouw lesneemster zal worden. Waarschijnlijk, want als het niet klikt heeft het geen enkele zin om verder te gaan. Jullie zullen immers zeer nauw en frequent gaan samenwerken en dan moet er op z’n minst affiniteit tussen beide partijen zijn. In ieder geval geen antipathie op het eerste gezicht, hoewel dat zelden voorkomt. Mission Possible of Mission Impossible? Best een spannend moment. Alle tools die je tijdens de cursus aangereikt hebt gekregen om deze eerste stap te vergemakkelijken, zakken diep de grond in. Je besluit gewoon te reageren zoals je het voelt.

Miriam den Hollander-Meijs

9. Skewiel Trynwâlden

Samenvatting

Dit hoofdstuk gaat over het idee om de ouderenzorg in het Friese Oentsjerk op een ‘totaal andere manier’ te organiseren. Alvorens te beschrijven hoe dat ging volgt eerst een interview met cliëntenraadvoorzitster mevrouw Anna Nijdam.

Binne Kramer

10. Een recht op herstel in het onderwijs

Samenvatting

Op 16 maart 2002 schreef Margreet Vermeulen in de Volkskrant: ‘Onderwijs heeft bijscholing nodig’. Het was een artikel in een reeks beschouwingen over politieke kwesties. Nederland nam ook toen de aanloop naar verkiezingen. Onderwijs is het onderwerp van de aanhoudende zorg van de overheid. Het krantenartikel uit 2002 beschrijft hoe grote onderwijskundige ingrepen zoals het starten van basisvorming, het studiehuis en het inrichten van de tweede fase samenhang hebben verloren met de jeugd en hun ouders: ‘En terwijl de samenleving een steeds groter beroep doet op onze zelfredzaamheid en zelfstandigheid, nodigt het onderwijs juist uit tot passiviteit’, aldus de auteur.

Jan van Lieshout

11. Van hulpverlening naar zelfredzaamheid

Samenvatting

“We kennen een paar meiden uit de buurt die met hun baby op straat zwerven. Ze hebben geen huis en wanneer het kindje gewassen moet worden houden ze het gewoon ergens onder de kraan. Dat is toch niet normaal.”

Anjo van Hout, Kitlyn Tjin A Djie

12. Burgerschap en interventie

Over verleden en toekomst van de zorgzame samenleving

Abstract

Burgerschap en beschaving vormen al 2500 jaar de grondslag van de Westerse samenleving. Dat wil zeggen dat de ‘huisregels voor de menselijke dierentuin’, zoals de Duitse filosoof Peter Sloterdijk (1999) het onlangs omschreef, een zeer lange geschiedenis kennen. Het lijkt erop dat de burgerlijke samenleving het laatste decennium in een impasse verkeert.

Wijnand W. Mijnhardt

13. Constructief social work

Samenvatting

De praktijkvoorbeelden uit de vorige hoofdstukken hebben betrekking op een variëteit aan situaties, maatschappelijke vraagstukken en groepen gebruikers of klanten van de maatschappelijke dienst- en hulpverlening. Als het gaat om visie en principiële uitgangspunten vallen er vele overeenkomsten aan te wijzen. Zij vormen een samenhangend geheel dat aansluit bij de theorie van Constructive social work (Parton & O’Byrne, 2000). Daarover gaat het eerste deel van dit hoofdstuk. In het tweede gedeelte wordt het daarbijbehorende praktisch-methodische handelingskader toegelicht: de oplossingsgerichte benadering.

Anjo van Hout, Siemen Spinder

14. Kansen en krachten, hoe benut je die?

Samenvatting

We hebben in de vorige hoofdstukken een aantal voorbeelden van nieuwe of vernieuwende praktijken uit social work de revue laten passeren. In dit hoofdstuk gaan we in op de vraag aan welke eisen professionals moeten voldoen om binnen dergelijke praktijken een ondersteunende, stimulerende, initiërende rol te vervullen. Welke competenties zijn daarvoor nodig? Zoals eerder in de inleiding van dit boek vermeld, zijn de voorbeelden niet willekeurig gekozen. Ze spreken in elk geval tot onze verbeelding. Ze zijn vernieuwend en inspirerend. Die twee gaan in de regel hand in hand.

Siemen Spinder, Anjo van Hout

Nawerk

Titel: Krachten en kansen
Redacteuren: Siemen Spinder
Lineke Joanknecht
Anjo van Hout
Rob van Pagée
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN: 978-90-313-9669-6
Print ISBN: 978-90-313-4728-5
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-9669-6