Skip to main content
Top

2024 | Boek

Kortdurende exposuretherapie voor jongeren met een specifieke angst

Handleiding voor de therapeut

Auteur: Tamara Luijer

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

insite
ZOEKEN

Over dit boek

Dit behandelprotocol beschrijft hoe kortdurende exposuretherapie kan worden toegepast bij jongeren van 12 tot 18 jaar bij wie een specifieke fobie is vastgesteld.

Exposure wordt gezien als de gouden standaard voor angstbehandeling. Uit verschillende onderzoeken komt echter naar voren dat exposure bij de behandeling van angstklachten nog te weinig of te weinig effectief wordt ingezet.

Kortdurende exposuretherapie voor jongeren met een specifieke angst geeft de therapeut meer inzicht in het belang van exposure, het biedt de nieuwste inzichten op dit gebied, en het geeft concrete handvatten om exposuretherapie zo effectief mogelijk in te zetten.

Dit boek begint met een uitleg over specifieke angststoornissen, het protocol en het werkingsmechanisme van exposure. Vervolgens beschrijft het aandachtspunten en mogelijke moeilijkheden die een therapeut kan tegenkomen bij de uitvoering van exposuretherapie. Ten slotte gaat het in op de zes achtereenvolgende behandelsessies en op de twee oudersessies.

Bij deze uitgave horen voorbeelden van exposureoefeningen, een vragenlijst omtrent veiligheidsgedrag en online werkbladen voor jongeren.

Inhoudsopgave

Voorwerk
1. Inleiding
Samenvatting
Het behandelprotocol Kortdurende exposuretherapie voor jongeren met een specifieke angst beschrijft een exposurebehandeling voor kinderen en jongeren (12–18 jaar) bestaande uit zes individuele sessies voor de jongere en twee oudersessies.
Tamara Luijer
2. Wat is een specifieke angststoornis?
Samenvatting
In dit hoofdstuk wordt besproken wat we verstaan onder een specifieke fobie, hoe vaak deze voorkomt en wat veroorzakende en instandhoudende factoren zijn. Duidelijk wordt dat bij een angststoornis de maladaptieve overtuigingen de belangrijkste instandhoudende factor vormen, welke in stand worden gehouden – al dan niet worden versterkt – door vermijdings- en veiligheidsgedrag.
Tamara Luijer
3. Over het protocol
Samenvatting
De doelgroep van het protocol zijn kinderen en jongeren (12-18 jaar) bij wie een specifieke fobie is vastgesteld. De exposurebehandeling bestaat uit zes wekelijkse individuele behandelsessies voor de jongere en twee oudersessies. In dit hoofdstuk wordt meer uitleg gegeven over de specifieke doelgroep, de duur van de behandeling en het erbij betrekken van de ouders. Daarnaast worden ook tips gegeven voor het monitoren van het effect van de behandeling.
Tamara Luijer
4. Werkingsmechanisme exposure
Samenvatting
De kennis over het werkingsmechanisme van exposure is het laatste decennium flink toegenomen. Waar we tot een tijd terug nog veelal uitgingen van het habituatiemodel als verklarend mechanisme, is tegenwoordig het inhibitorisch leermodel uitgangspunt (Craske et al., 2008, 2014). Dit hoofdstuk omschrijft het habituatiemodel, de kritiek op dit model en hoe nu vooral vanuit het inhibitorisch leermodel te werk wordt gegaan, waarbij met name verwachtingsdisconfirmatie een grote rol speelt.
Tamara Luijer
5. Aandachtspunten bij exposure
Samenvatting
Wanneer exposuretherapie wordt ingezet, wordt dit niet altijd op de meest effectieve manier gedaan. In dit hoofdstuk worden verschillende aandachts­punten genoemd waar therapeuten tijdens de behandeling rekening mee dienen te houden. Het doel is om therapeuten meer bekwaam te maken in het uitvoeren van exposure, waardoor exposuretherapie vaker en op de meest effectieve manier wordt neergezet.
Tamara Luijer
6. Moeilijkheden bij exposure vanuit de jongere
Samenvatting
De basisprincipes van exposure zijn redelijk duidelijk, maar toch kunt u als therapeut tijdens de behandeling verschillende moeilijkheden tegenkomen.
Tamara Luijer
7. Moeilijkheden bij exposure vanuit de therapeut
Samenvatting
De basisprincipes van exposuretherapie zijn redelijk duidelijk, maar toch zijn er verschillende moeilijkheden waar therapeuten mee in aanraking kunnen komen tijdens het uitvoeren van de behandeling. Net zo belangrijk als de motivatie van de jongere, en misschien nog wel belangrijker, is de motivatie van de therapeut.
Tamara Luijer
8. Sessie 1: Uitleg angststoornis en behandeling
Samenvatting
Door combifuncties geef je uitdaging en perspectief aan medewerkers met een variatie aan loopbaanpaden. In dit hoofdstuk beschrijf ik hoe combifuncties op verschillende manieren een lerende organisatie ondersteunen. Allereerst beschrijf ik verschillende soorten combifuncties. Vervolgens leg ik de verbinding naar de drie basisbehoeftes van de mens. Van daaruit beschrijf ik hoe combifuncties bijdragen aan de kwaliteit van de zorg én aan het creëren van veerkrachtige teams.
Tamara Luijer
9. Sessie 2: Exposureplan en eerste exposuresessie
Samenvatting
In de tweede behandelsessie wordt de thuisopdracht van de jongere besproken, waarmee meer zicht wordt verkregen op de doelen die de jongere wil bereiken.
Tamara Luijer
10. Sessie 3: Tweede exposuresessie
Samenvatting
In de derde behandelsessie wordt gestart met het nabespreken van de thuisopdracht, waarbij de jongere voor het eerst thuis heeft geoefend met exposureoefeningen. Als therapeut gaat u goed na of de jongere bepaalde vormen van vermijdings- en veiligheidsgedrag heeft ingezet, waar eventueel extra aandacht aan kan worden besteed.
Tamara Luijer
11. Sessie 4: Derde exposuresessie, superexposureplan opstellen
Samenvatting
In de vierde behandelsessie wordt gestart met een exposureoefening alvorens de thuisopdracht van afgelopen week wordt besproken, om te werken aan voldoende variatie binnen de sessie en daarmee de angsttolerantie van de jongere te vergroten. Vervolgens wordt een plan opgesteld voor superexposure.
Tamara Luijer
12. Sessie 5: Eerste superexposuresessie
Samenvatting
In de vijfde behandelsessie wordt gestart met het nabespreken van de thuisopdracht, waarbij de jongere voor het eerst thuis heeft geoefend met superexposure. De sessie wordt vervolgd met het uitvoeren van een gecombi­neerde exposureoefening, waarna samen met de jongere bekeken wordt met welke superexposure hij thuis aan de slag kan gaan.
Tamara Luijer
13. Sessie 6: Tweede superexposuresessie en terugvalpreventie
Samenvatting
De zesde behandelsessie start met een gecombineerde exposureoefening, waarna overgegaan wordt naar het nabespreken van de thuisopdracht. Samen met de jongere wordt het effect van de exposurebehandeling geëvalueerd door na te gaan of de rampgedachten voldoende zijn uitgedaagd, de jongere geen vermijdings- en veiligheidsgedrag meer vertoont en of de jongere zich voldoende zelfredzaam voelt. Om terugval zo veel mogelijk te voorkomen wordt samen met de jongere een terugvalpreventieplan opgesteld, waarna de behandeling wordt afgerond.
Tamara Luijer
14. Oudersessie 1
Samenvatting
Het is bekend dat ouders een grote rol kunnen spelen bij het ontstaan, versterken en/of in stand houden van angstproblematiek bij kinderen. Hierom is het belangrijk om ouders te betrekken bij de behandeling. Het doel van de eerste oudersessie is om nader kennis te maken, ouders te informeren over de specifieke angststoornis en de behandeling, samen met ouders te onderzoeken welke rol zij vervullen in de instandhouding van de angstklachten en ouders te ondersteunen bij het doorbreken van deze patronen.
Tamara Luijer
15. Oudersessie 2
Samenvatting
In de tweede oudersessie wordt besproken hoe het ouders tot nu toe afgaat om hun kind te ondersteunen tijdens de exposuretherapie en hoe zij zich goed kunnen voorbereiden op de superexposure.
Tamara Luijer
Nawerk
Meer informatie
Titel
Kortdurende exposuretherapie voor jongeren met een specifieke angst
Auteur
Tamara Luijer
Copyright
2024
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-368-2982-3
Print ISBN
978-90-368-2981-6
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2982-3