Top

Gepubliceerd in:

15-04-2020 | Artikelen

Kleinschalige groepen binnen de jeugdhulp: een eerste verkenning

Auteurs: dr. Karin S. Nijhof, dr. Lydia Laninga-Wijnen, dr. Eva Mulder, dr. mr. Lieke van Domburgh, prof. dr. Arne Popma, drs. Carolien Konijn

Gepubliceerd in: Kind en adolescent | Uitgave 2/2020

Samenvatting

In Nederland werden in 2018 bijna 43.000 jongeren onder de 18 jaar uit huis geplaatst (CBS, 2019). Hiervan kwamen ongeveer 18.000 jongeren in de residentiële jeugdhulp terecht, doorgaans op grotere leefgroepen van acht tot tien jongeren. Er is echter toenemende maatschappelijke aandacht voor het ontwikkelen van kleinschalige groepen. Kleinschalige groepen kenmerken zich door maximaal 4 jongeren met een beperkt aantal professionals en kennen hierdoor meer mogelijkheden om een goed en veilig pedagogisch basisklimaat te bieden dat aansluit bij de complexe problematiek die kenmerkend is voor uithuisgeplaatste jongeren. De huidige studie verkent de eerste ervaringen van jongeren en professionals met kleinschalige groepen binnen de residentiële jeugdhulp. Via interviews met jongeren (n = 9) en professionals (n = 11) en leefklimaatonderzoek (n = 754) bij twee instellingen voor residentiële jeugdhulp (n = 6 kleinschalige groepen) wordt verkend hoe het is om op een kleinschalige groep te wonen en te werken, en wat potentieel werkzame elementen en knelpunten zijn. De resultaten laten zien dat kleinschalige groepen een veelbelovende vorm van zorg lijken te zijn met betere mogelijkheden om een veilig en goed pedagogisch basisklimaat te bieden. In vergelijking met grotere residentiële groepen komen enkele potentieel werkzame elementen naar voren: 1) er is meer ruimte voor het opbouwen van een vertrouwensband tussen professionals en jongeren en tussen jongeren onderling, 2) de afstemming tussen professionals en met jongeren verloopt beter en soepeler, 3) jongeren en professionals ervaren meer veiligheid en rust op de groep, 4) er zijn meer mogelijkheden tot normaliseren, en 5) er is sprake van een positiever leefklimaat. Desondanks ervaren de instellingen spanning tussen enerzijds het streven naar zo min mogelijk professionals op de groep en anderzijds de haalbaarheid, kwetsbaarheid en betaalbaarheid van kleinschalige groepen.

volgende artikel Helderheid van zelfbeeld, communicatie met ouders en internaliserende problemen in de adolescentie

Afari, N., Ahumada, S. M., Wright, L. J., Mostoufi, S. M. S., Golnari, G., Reis, V., & Cuneo, J. G. (2014). Psychological trauma and functional somatic syndromes: a systematic review and meta-analysis. Psychosomatic Medicine, 76, 2–11.PubMed

Baart, A. J. (2014). Een theorie van de presentie. Amsterdam: Boom Uitgevers.

Baat, M. de, & Berger, M. (2018). Hoe begeleid je kinderen en jongeren met complex trauma in gezinsvervangende woonsituaties? Handvatten voor jeugdprofessionals en pleeg- en gezinshuisouders. Utrecht: NJi.

Bailey, K. A. (2002). The role of the physical environment for children in residential care. Residential Treatment For Children & Youth, 20, 15–27.

Bakermans-Kranenburg, M. J., IJzendoorn, M. H. van, & Juffer, F. (2003). Less is more: meta-analyses of sensitivity and attachment interventions in early childhood. Psychological bulletin, 129, 195.PubMed

Bartelink, C., & Baat, M. de (2013). Ook in de jeugdzorg kan een kind veilig hechten. Utrecht: NJi.

Bastiaanssen, I., Kerkhof, L., & Addink, A. (2019). Speerpunten voor residentiele jeugdhulp: verbindend werken met kinderen en gezinnen. Utrecht: NJi.

Beauchaine, T. P., & Thayer, J. F. (2015). Heart rate variability as a transdiagnostic biomarker of psychopathology. International Journal of Psychophysiology, 98, 338–350.PubMed

Berridge, D. (2002). Residential care. In D. McNeish, T. Newman & H. Roberts (red.), What works for children? Effective services for children and families (pag. 83–104). Maidenhead: Open University Press.

Boendermaker, L., Rooijen, K. van, Berg, T., & Bartelink, C. (2013). Residentiële jeugdzorg: wat werkt? Utrecht: NJi.

Boris, N. W., & Zeanah, C. H. (2005). Practice parameter for the assessment and treatment of children and adolescents with reactive attachment disorder of infancy and early childhood. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 44(11), 1206–1219.

Branches Gespecialiseerde Zorg voor Jeugd (BGZJ) (2019). De best passende zorg voor kwetsbare jongeren. Utrecht: Jeugdzorg Nederland.

Carr, C. P., Martins, C. M., Stringel, A. M., Lemgruber, V. B., & Juruena, M. F. (2013). The role of early life stress in adult psychiatric disorders: a systematic review according to childhood trauma subtypes. Journal of Nervous and Mental Disease, 201, 1007–1020.PubMed

Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) (2019). Jeugdhulp 2018. Den Haag: CBS.

Collin-Vézina, D., Coleman, K., Milne, L., Sell, J., & Daigneault, I. (2011). Trauma experiences, maltreatment-related impairments, and resilience among child welfare/youth in residential care. International Journal of Mental Health and Addiction, 9, 577–589.

Coppens, L., & Kregten, C. van (2018). Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders van kinderen met complex trauma. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Cyr, C., Euser, E. M., Bakermans-Kranenburg, M. J., & IJzendoorn, M. H. van (2010). Attachment security and disorganization in maltreating and high-risk families: a series of meta-analyses. Development and Psychopathology, 22, 87–108.PubMed

Dresen, C., Domburgh, L. van, Harder, A., Knorth, E., Kranenburg, M., Nijhof, K. S., & Vermaes, I. (2017). Jeugdzorg met een plus. Wat we wel en nog niet weten over de meest intensieve vorm van jeugdhulp. Apeldoorn: Garant.

Finkelstein, M., Wamsley, M., Currie, D., & Miranda, D. (2004). Youth who chronically AWOL from foster care: why they run, where they go, and what can be done. New York: Vera Institute of Justice.

Harder, A. T., Knorth, E. J., Zandberg, T., & Tils, J. (2006). Residentiële jeugdzorg in beeld: een overzichtsstudie naar de doelgroep, werkwijzen en uitkomsten. Amsterdam: SWP.

Helm, P. van der, Beunk, L., Stams, G. J., & Laan, P. van der (2014). The relationship between detention length, living group climate, coping, and treatment motivation among juvenile delinquents in a youth correctional facility. The Prison Journal, 94, 260–275.

Jeugdzorg Nederland (2017). Monitor Jeugdzorgplus: landelijke rapportage. Utrecht: Jeugdzorg Nederland.

Jongepier, N., Struijk, M., & Helm, G. H. P. van der (2010). Zes uitgangpunten voor een goed pedagogisch klimaat. Jeugd en Co Kennis, 4, 9–18.

Juffer, F. (2010). Beslissingen over jongeren in problematische opvoedingssituaties. Inzichten uit gehechtheidsonderzoek. Research Memoranda, 6.

Konijn, C., & Steege, M. van der (2013). Een beter aanbod voor langdurend uithuisgeplaatste jongeren. Jeugdkennis, 7.

Lange, M. de, Dam, C. van, Dresen, C., Geurts, E., & Knorth, E. J. (2011). Doorgaande zorg na JeugdzorgPlus: effectieve zorg voor jongeren met ernstige gedragsproblemen. Jeugd en co. Kennis, 5, 8–18.

Leenarts, L. (2015). Interpersonal trauma in youths in compulsory residential care: assessment and treatment. Doctoral disseration. Enschede: Ipskamp B.V.

Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual review of psychology, 52, 397–422.PubMed

Meins, E. (2013). Sensitive attunement to infants’ internal states: operationalizing the construct of mind-mindedness. Attachment & Human Development, 15(5-6), 524–544.

Miert, V. van, Dekker, A., Helm, G. H. P. van der, & Stams, G. J. J. M. (2015). Manual living group working climate inventory: manual. Lieden: Hogeschool Leiden.

Ministerie van VWS (2018). Actieprogramma Zorg voor de jeugd. Den Haag: Ministerie van VWS.

Nijman, H., Bowers, L., Oud, N., & Jansen, G. (2005). Psychiatric nurses’ experiences with inpatient aggression. Aggressive Behavior, 31(3), 217–227.

Prismant (2018). Verkenning arbeidsmarkt jeugdsector. Utrecht: Prismant.

Pronk, S. (2015). Program description School2Care (Dutch). Amsterdam: Altra Onderwijs & Jeugdhulp.

Richards, K., Campenni, C. E., & Muse-Burke, D. (2010). Self-care and well-being in mental health professionals: the mediating effects of self-awareness and mindfulness. Journal of Mental Health Counseling, 32, 247–264.

Roest, J. J., Dekker, A. L., Miert, V. S. L. van, Valk, S. de, & Helm, P. van der (2016). Group climate instrument: handleiding. Leiden/Amsterdam: Hogeschool Leiden/Universiteit van Amsterdam.

Souverein, F. A., Adriaanse, M., Beus, S. de, Wissen, N. van, Burg, A. van de, Domburgh, M. D. L. van, Popma, A., & Mulder, E. A. (2018). Eindrapport: Monitor proeftuinen Verkenning Invulling Vrijheidsbeneming Justitiële Jeugd. Zutphen: Academische Werkplaats Risicojeugd.

Steege, M. van der, Wilde, E. J. de, Konijn, C., Holdorp, J., & Broekhoven, R. (2016). Korter als het kan: onderzoek naar en experimenteren met verkorting van de verblijfsduur van jeugdigen die tijdelijk residentiële hulp nodig hebben (interne rapportage). Amsterdam: Spirit.

Struik, A. (2013). Slapende honden? Wakker maken!: behandeling van kinderen en adolescenten met vroegkinderlijk chronisch trauma. In C. Braet & S. Bögels (red.), Protocollaire behandelingen voor kinderen en adolescenten met psychische klachten 2 (pag. 353–376). Amsterdam: Boom.

Thomson, L., McArthur, M., Long, R., & Camilleri, P. (2005). What works in residential care? Watson: Institute of Child Protection Studies.

Valk, S. de (2019). Under pressure – repression in residential youth care. Doctoral dissertation. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam.

Vermaes, I. P., & Nijhof, K. S. (2014). Zijn jongeren in Jeugdzorgplus anders dan jongeren in de open residentiële jeugdzorg? Orthopedagogiek: Onderzoek & Praktijk, 53, 33–46.

VNG (2018). Transformatieontwikkelvoorstel. Ondersteuningsteam Zorg voor de Jeugd. Den Haag: VNG.

Ward, A. (2004). Towards a theory of the everyday: the ordinary and the special in daily living in residential care. Child & Youth Care Forum, 33, 209–225.

Weitkamp, K., Daniels, J. K., & Klasen, F. (2014). Psychometric properties of the questionnaire for secondary traumatization. European Journal of Psychotraumatology. https://doi.org/10.3402/ejpt.v5.21875.CrossRefPubMedPubMedCentral

Welfare, H., & Hollin, C. R. (2012). Involvement in extreme violence and violence-related trauma: a review with relevance to young people in custody. Legal and Criminological Psychology, 17, 89–104.

Titel: Kleinschalige groepen binnen de jeugdhulp: een eerste verkenning
Auteurs: dr. Karin S. Nijhof
dr. Lydia Laninga-Wijnen
dr. Eva Mulder
dr. mr. Lieke van Domburgh
prof. dr. Arne Popma
drs. Carolien Konijn
Publicatiedatum: 15-04-2020
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Kind en adolescent / Uitgave 2/2020
Print ISSN: 0167-2436
Elektronisch ISSN: 1876-5998
DOI: https://doi.org/10.1007/s12453-020-00236-6

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 2/2020

Evidencebased behandelen in de jeugd-ggz: Het resultaat van een twee jaar durend scholingsprogramma

Helderheid van zelfbeeld, communicatie met ouders en internaliserende problemen in de adolescentie

De posttraumatische-stressstoornis bij kinderen en jongeren in de DSM-5

Rosa en de verandering in denken over een verstandelijke beperking

De dwangstoornis en de DSM-5