Skip to main content
Top
Gepubliceerd in:

01-01-2016 | Forum

Kinderbiobanken in Nederland

Passende uitgangspunten nader in beeld

Auteurs: Mr. Elcke J. Kranendonk, M. Corrette Ploem

Gepubliceerd in: TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen | Uitgave 1/2016

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Er zullen weinig onderzoekers zijn die niet op de een of andere manier betrokken zijn bij de oprichting van biobanken, of bij het gebruik van hierin gearchiveerde lichaamsmaterialen en gegevens voor wetenschappelijk onderzoek. Dit geldt zeker ook voor het terrein van de kindergeneeskunde en het ontstaan, voorkomen en behandelen van aangeboren of op jonge leeftijd verworven ziekten en aandoeningen. Zulk onderzoek leunt in belangrijke mate op omvangrijke en duurzame collecties van materialen en gegevens van kinderen (hierna ‘kinderbiobanken’). Bekende Nederlandse voorbeelden zijn de ‘Amsterdam Born Children and their Development-studie’ (ABCD-studie), 1 het KOALA-onderzoek 2 en het Nederlandse Tweelingen Register. 3 In ons land is bovendien sprake van een landelijke kinderbiobank: het ‘hielprik screeningsprogramma’ van het RIVM. 4
Dit artikel betreft de vraag hoe de zeggenschap en het recht op privacy van kinderen moeten worden vormgegeven, wanneer hun lichaamsmateriaal voor later wetenschappelijk gebruik in een biobank wordt opgenomen
Literatuur
5.
go back to reference Gurwitz D, Fortier I, Lunshof JE, Knoppers BM. Research ethics. Children and population biobanks. Science 2009;325(5942):818-9.PubMedCrossRef Gurwitz D, Fortier I, Lunshof JE, Knoppers BM. Research ethics. Children and population biobanks. Science 2009;325(5942):818-9.PubMedCrossRef
6.
go back to reference Hens K, Van El CE, Borry P et al. Developing a policy for paediatric biobanks: principles for good practice. Eur J Human Genetics 2013;21:2-7.CrossRef Hens K, Van El CE, Borry P et al. Developing a policy for paediatric biobanks: principles for good practice. Eur J Human Genetics 2013;21:2-7.CrossRef
7.
go back to reference Knoppers BM, Avard D, Senecal K, Zawati MH. Return of whole-genome sequencing results in paediatric research: a statement of the P3G international paediatrics platform. Eur J Human Genetics 2014;22:3-5.CrossRef Knoppers BM, Avard D, Senecal K, Zawati MH. Return of whole-genome sequencing results in paediatric research: a statement of the P3G international paediatrics platform. Eur J Human Genetics 2014;22:3-5.CrossRef
8.
go back to reference Samuel J, Knoppers BM, Avard D. Paediatric biobanks: what makes them so unique? J Paediatr Child Health 2012;48(2):E1-3.PubMedCrossRef Samuel J, Knoppers BM, Avard D. Paediatric biobanks: what makes them so unique? J Paediatr Child Health 2012;48(2):E1-3.PubMedCrossRef
10.
go back to reference Kranendonk EJ. Kind en biobank: enkele juridische aspecten. Tijdschr Gezondheidsrecht 2013;37(3):267-80. Kranendonk EJ. Kind en biobank: enkele juridische aspecten. Tijdschr Gezondheidsrecht 2013;37(3):267-80.
11.
go back to reference Kranendonk EJ, Ploem MC, Hennekam RC. Regulating biobanking with children’s tissue: a legal analysis and the experts’ view. Eur J Human Genetics 2015, doi: 10.1038/ejhg.2015.59. Kranendonk EJ, Ploem MC, Hennekam RC. Regulating biobanking with children’s tissue: a legal analysis and the experts’ view. Eur J Human Genetics 2015, doi: 10.1038/ejhg.2015.59.
12.
go back to reference Federatie van Medisch Wetenschappelijke Verenigingen (FMWV). Gedragscode Verantwoord omgaan met lichaamsmateriaal ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek, 2011. Federatie van Medisch Wetenschappelijke Verenigingen (FMWV). Gedragscode Verantwoord omgaan met lichaamsmateriaal ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek, 2011.
13.
go back to reference Ploem MC. Gegeven voor de wetenschap. Regulering van onderzoek met gegevens, lichaamsmateriaal en biobanken. In: Wetenschappelijk onderzoek in de zorg, Preadvies 2010 Vereniging voor Gezondheidsrecht. Den Haag: Sdu Uitgevers, 2010:117-210. Ploem MC. Gegeven voor de wetenschap. Regulering van onderzoek met gegevens, lichaamsmateriaal en biobanken. In: Wetenschappelijk onderzoek in de zorg, Preadvies 2010 Vereniging voor Gezondheidsrecht. Den Haag: Sdu Uitgevers, 2010:117-210.
14.
go back to reference Kamerstukken II, 1991/92, 21 561, nr. 11, p. 52. Kamerstukken II, 1991/92, 21 561, nr. 11, p. 52.
15.
go back to reference Hens K, Nys H, Cassiman JJ, Dierickx K. Genetic research on stored tissue samples from minors: a systematic review of the ethical literature. Am J Med Genetics 2009;149a:2346-58.CrossRef Hens K, Nys H, Cassiman JJ, Dierickx K. Genetic research on stored tissue samples from minors: a systematic review of the ethical literature. Am J Med Genetics 2009;149a:2346-58.CrossRef
16.
go back to reference Brisson AR, Matsui D, Rieder MJ, Fraser DD. Translational research in pediatrics: tissue sampling and biobanking. Pediatrics 2012;129:153-62.PubMedCrossRef Brisson AR, Matsui D, Rieder MJ, Fraser DD. Translational research in pediatrics: tissue sampling and biobanking. Pediatrics 2012;129:153-62.PubMedCrossRef
17.
go back to reference Hens K, Cassiman JJ, Nys H, Dierickx K. Children, biobanks and the scope of parental consent. Eur J Human Genetics 2011;19:735-9.CrossRef Hens K, Cassiman JJ, Nys H, Dierickx K. Children, biobanks and the scope of parental consent. Eur J Human Genetics 2011;19:735-9.CrossRef
18.
go back to reference Fisher CB. Privacy and ethics in pediatric environmental health research-part I: genetic and prenatal testing. Environ Health Perspectives 2006;114:1617-21.CrossRef Fisher CB. Privacy and ethics in pediatric environmental health research-part I: genetic and prenatal testing. Environ Health Perspectives 2006;114:1617-21.CrossRef
19.
go back to reference Burke WD, Diekema DS. Ethical issues arising from the participation of children in genetic research. J Pediatrics 2006;149. Burke WD, Diekema DS. Ethical issues arising from the participation of children in genetic research. J Pediatrics 2006;149.
20.
go back to reference Ries NM. Growing up as a research subject: ethical and legal issues in birth cohort studies involving genetic research. Health Law Journal 2007;15:1-42.PubMed Ries NM. Growing up as a research subject: ethical and legal issues in birth cohort studies involving genetic research. Health Law Journal 2007;15:1-42.PubMed
21.
go back to reference Goldenberg AJ, Hull SC, Botkin JR, Wilfond BS. Pediatric biobanks: approaching informed consent for continuing research after children grow up. J Pediatrics 2009;155:578-83.CrossRef Goldenberg AJ, Hull SC, Botkin JR, Wilfond BS. Pediatric biobanks: approaching informed consent for continuing research after children grow up. J Pediatrics 2009;155:578-83.CrossRef
22.
go back to reference Samuel J, Ries NM, Malkin D, Knoppers BM. Biobanks and longitudinal studies: where are the children? GenEdit 2008;6(3):1-8. Samuel J, Ries NM, Malkin D, Knoppers BM. Biobanks and longitudinal studies: where are the children? GenEdit 2008;6(3):1-8.
23.
go back to reference Hens K, Nys H, Cassiman JJ, Dierickx K. The storage and use of biological tissue samples from minors for research: a focus group study. Public Health Genom 2011;14:68-76.CrossRef Hens K, Nys H, Cassiman JJ, Dierickx K. The storage and use of biological tissue samples from minors for research: a focus group study. Public Health Genom 2011;14:68-76.CrossRef
24.
25.
26.
go back to reference Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde, Advies van de commissie Kind, Ethiek en Recht NVK aan de Minister van VWS betreffende ‘Leeftijd WMO’, 27 januari 2014, Ref. SV/svp. U 14.023. Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde, Advies van de commissie Kind, Ethiek en Recht NVK aan de Minister van VWS betreffende ‘Leeftijd WMO’, 27 januari 2014, Ref. SV/svp. U 14.023.
27.
go back to reference Annas GJ, Glantz LH, Roche PA. Drafting the Genetic Privacy Act: science, policy, and practical considerations. J Law Medicine Ethics 1995;23:360-6.CrossRef Annas GJ, Glantz LH, Roche PA. Drafting the Genetic Privacy Act: science, policy, and practical considerations. J Law Medicine Ethics 1995;23:360-6.CrossRef
28.
go back to reference Avard D, Senecal K, Madadi P, Sinnett D. Pediatric research and the return of individual research results. J Law Medicine Ethics 2011;39:593-604.CrossRef Avard D, Senecal K, Madadi P, Sinnett D. Pediatric research and the return of individual research results. J Law Medicine Ethics 2011;39:593-604.CrossRef
29.
go back to reference Bredenoord AL, Onland-Moret NC, Van Delden JJM. Feedback of individual genetic results to research participants: In favor of a qualified disclosure policy. Human Mutation 2011;32:861-7.PubMedCrossRef Bredenoord AL, Onland-Moret NC, Van Delden JJM. Feedback of individual genetic results to research participants: In favor of a qualified disclosure policy. Human Mutation 2011;32:861-7.PubMedCrossRef
30.
go back to reference Gezondheidsraad. Neonatale screening: nieuwe aanbevelingen (nr. 2015/08). Den Haag: Gezondheidsraad, 2015. Gezondheidsraad. Neonatale screening: nieuwe aanbevelingen (nr. 2015/08). Den Haag: Gezondheidsraad, 2015.
31.
go back to reference Ploem C. Handling unsolicited findings in clinical care: A legal perspective. Eur J Health Law 2014;21:502-3.CrossRef Ploem C. Handling unsolicited findings in clinical care: A legal perspective. Eur J Health Law 2014;21:502-3.CrossRef
32.
go back to reference Klima J, Fitzgerald-Butt SM, Kelleher KJ et al. Understanding of informed consent by parents of children enrolled in a genetic biobank. Genetics Med 2014;16:141-8.CrossRef Klima J, Fitzgerald-Butt SM, Kelleher KJ et al. Understanding of informed consent by parents of children enrolled in a genetic biobank. Genetics Med 2014;16:141-8.CrossRef
33.
go back to reference Harris ED, Ziniel SI, Amatruda JG et al. The beliefs, motivations, and expectations of parents who have enrolled their children in a genetic biorepository. Genetics Med 2012;14:330-7.CrossRef Harris ED, Ziniel SI, Amatruda JG et al. The beliefs, motivations, and expectations of parents who have enrolled their children in a genetic biorepository. Genetics Med 2012;14:330-7.CrossRef
34.
go back to reference Salvaterra E, Locatelli F, Strazzer S, Borgatti R, D’Angelo G, Lenzi L. Paediatric biobanks: opinions, feelings and attitudes of parents towards the specimen donation of their sick children to a hypothetical biobank. Pathobiol J Immunopath Mol Cell Biology 2014;81:304-8.CrossRef Salvaterra E, Locatelli F, Strazzer S, Borgatti R, D’Angelo G, Lenzi L. Paediatric biobanks: opinions, feelings and attitudes of parents towards the specimen donation of their sick children to a hypothetical biobank. Pathobiol J Immunopath Mol Cell Biology 2014;81:304-8.CrossRef
Metagegevens
Titel
Kinderbiobanken in Nederland
Passende uitgangspunten nader in beeld
Auteurs
Mr. Elcke J. Kranendonk
M. Corrette Ploem
Publicatiedatum
01-01-2016
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen / Uitgave 1/2016
Print ISSN: 1388-7491
Elektronisch ISSN: 1876-8776
DOI
https://doi.org/10.1007/s12508-016-0011-8