Kim Tuinder

Al snel na de geboorte hebben haar ouders het gevoel dat er iets niet in orde is. Kim drinkt slecht en wat ze drinkt, spuugt ze vaak weer uit. Haar gewicht schommelt voortdurend op de rand van het toelaatbare.Wanneer ze wakker is, huilt ze veel. Op het consultatiebureau worden José en Pieter echter gerustgesteld: na een paar maanden wordt het huilen vaak vanzelf minder. Dat gebeurt gelukkig ook en Kim houdt ook wat meer eten binnen. Wat dan echter begint op te vallen, is dat ze erg traag is in haar ontwikkeling. Terwijl de baby’s van de vrouwen die José kent van zwangerschapsgymnastiek zich al om beginnen te draaien, blijft Kim liggen zoals ze wordt neergelegd. Ook lijkt ze weinig belangstelling te hebben voor rammelaars en andere speeltjes. Het enige dat ze keer op keer wil horen, is het muziekje boven haar bedje. Pieter moppert wel eens dat ze daar meer belangstelling voor lijkt te hebben dan voor hem.

Het hoofdthema uit deze casus is ‘waarnemen, denken en voelen’. Dit thema komt op verschillende manieren aan de orde. Kim is een meisje dat snel in paniek raakt bij onverwachte gebeurtenissen en veranderingen in haar leven. Dit bepaalt, samen met haar verstandelijke handicap, veel van haar gedachte- en gevoelswereld. Haar ouders en de groepsleiding zijn degenen die haar moeten helpen om een veilige wereld te creëren. Gebeurt dit niet, of op een verkeerde manier, dan zal Kim weigeren te eten of ze zal weer een van haar woedebuien krijgen.

Als Kim veertien is wordt haar moeder opnieuw zwanger.Wanneer José zes weken zwanger is krijgen ze bericht dat er plaats is voor Kim in een nieuw project van de instelling: een kleinschalige woonvoorziening voor verstandelijk gehandicapte jongeren aan de rand van de stad. Nachten liggen Pieter en José er wakker van voordat ze uiteindelijk beslissen dat het het beste is om Kim hiervoor aan te melden. De zorg voor Kim is nu al soms te zwaar en met de nieuwe baby erbij. In het nieuwe huis woont Kim samen met Anita, Heleen, Jos en Thijs, allen tussen twaalf en achttien jaar oud.

Ook wat het eten betreft moeten er zaken vastgelegd worden in Kims verpleegplan. Dat is immers vaak een strijd. Omdat teamleden veel alleen werken, hebben ze niet altijd zicht op de aanpak van collega’s. Sommigen in het team zijn ervan overtuigd dat het louter een kwestie is van uitproberen, en geven Kim geen toetje als ze ander eten weigert. Anderen vinden dat ze hoe dan ook iets moet eten, ook al is het alleen een toetje. Freek, die als stagiaire nooit alleen werkt en dus meer ziet van zijn collega’s, heeft een keer gezien dat Anne, een collega die al twintig jaar met verstandelijk gehandicapten werkt, Kim in een soort houdgreep hield, de lepel tussen haar lippen duwde en haar dwong om te eten.

De groepsleiding heeft afgesproken om consequent dezelfde benadering toe te passen in de omgang met Kims woedebuien: haar rustig toespreken, en als dat geen effect heeft, haar vastpakken en naar haar kamer brengen. In de praktijk lukt dat echter niet altijd.

Vanuit zijn vorige stage in de psychiatrie heeft hij ‘omgaan met agressie’ als persoonlijk leerdoel meegekregen. Freek weet goed waarom hij hier zoveel moeite mee heeft. Op de basisschool is hij een tijdlang gepest door een groepje jongens. Het waren pesterijen die regelmatig de vorm aannamen van fysieke bedreigingen. Sinds die tijd is hij doodsbang voor elke vorm van agressie. Toen Kim een week in huis woonde, is hij er getuige van geweest dat ze Anita een flinke klap gaf. Hij heeft niets gedaan en durfde het niet aan zijn collega’s te vertellen. Maar dit incident duikt nog regelmatig in zijn dromen op.Wanneer hij nu aan ziet komen dat Kim weer een woedebui krijgt, zorgt hij ervoor dat hij zogenaamd net iets in de keuken moet doen.

Freek neemt zich voor om eens aan Kims ouders te vragen of ze thuis ook zo slecht eet. Sowieso vindt hij overleg met de ouders heel belangrijk. Dat vinden zijn collega’s ook, maar van hen hoort hij ook wel eens geluiden als ‘ze zijn wel érg kritisch, we kunnen het ook nooit goed doen in hun ogen.’

Jessica: ‘‘Ik ben niet zo tevreden over onze samenwerking. Ik heb het idee dat we veel langs elkaar heen werken, omdat we vaak alleen staan. We rapporteren natuurlijk wel, maar daar kun je ook niet alles uit aflezen.’’

‘‘Ik vind dat er de laatste tijd een negatieve sfeer hangt in het team. Als je iets fout hebt gedaan, krijg je het meestal wel te horen, via de rapportage of tussendoor, maar als je iets goed hebt gedaan, hoor je het nooit.’’

Uit het leven van Kim:

Nu Kim eenmaal goed gewend is en het wat beter met haar gaat, wordt afgesproken om eens serieus werk te gaan maken van een zindelijkheidstraining. Gezien haar niveau en haar fysieke mogelijkheden moet dit haalbaar zijn. Freek, die op zijn opleiding net les heeft gehad over dit onderwerp, biedt aan een opzet te maken voor een zindelijkheidstraining. Hij wil beginnen met een observatie.

Kims agressie blijft een probleem. Zodra er iets gebeurt wat ze niet verwacht of wat afwijkt van haar vaste programma, kan ze in woede uitbarsten.Omdat ze inmiddels behoorlijk sterk is geworden zijn de andere bewoners echt bang voor haar. (Deze alinea uit de casus zou in een rapport kunnen staan.)

Freek heeft op zijn opleiding net les gehad over zindelijkheidstraining en biedt aan hiervoor een opzet te maken voor Kim. Na de observatieperiode zal hij verpleegproblemen, interventies en resultaten opstellen, zodat dit opgenomen kan worden in Kims verpleegplan. Ook wat het eten betreft moeten er zaken worden vastgelegd in het verpleegplan.

De groepsleiding heeft afgesproken om consequent dezelfde benadering toe te passen in de omgang met Kims woedebuien: haar rustig toespreken, en als dat geen effect heeft, haar vastpakken en naar haar kamer brengen. In de praktijk lukt dat echter niet altijd. Zo heeft Freek vreselijk veel moeite met Kims ‘buien’. Vanuit zijn vorige stage in de psychiatrie heeft hij ‘omgaan met agressie’ als persoonlijk leerdoel meegekregen. Freek weet goed waarom hij hier zoveel moeite mee heeft. Op de basisschool is hij een tijdlang gepest door een groepje jongens. Het waren pesterijen die regelmatig de vorm aannamen van fysieke bedreigingen. Sinds die tijd is hij doodsbang voor elke vorm van agressie. Toen Kim een week in huis woonde, is hij er getuige van geweest dat ze Anita een flinke klap gaf. Hij heeft niets gedaan en durfde het niet aan zijn collega’s te vertellen. Maar dit incident duikt nog regelmatig in zijn dromen op.Wanneer hij nu aan ziet komen dat Kim weer een woedebui krijgt, zorgt hij ervoor dat hij zogenaamd net iets in de keuken moet doen.

Alle bewoners zijn in een leeftijdsfase waarin grote lichamelijke veranderingen optreden. Ook stellen ze steeds meer vragen over seks. Die vragen worden wel beantwoord, maar iedereen doet dat op zijn eigen manier. Er zou beleid voor moeten worden ontwikkeld.

De groepsleiding heeft afgesproken om consequent dezelfde benadering toe te passen in de omgang met Kims woedebuien. In de praktijk lukt dat echter niet altijd.

Herlees de oriëntatie op de casus en de antwoorden op de oriëntatieopdrachten.