Top

Optie A:

Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
Optie B:

Deel de link per e-mail
Link delen

vorige hoofdstuk Maag-, darm- en leverziekten

volgende hoofdstuk Psychische stoornissen

Tip

Swipe om te navigeren naar een ander hoofdstuk

2020 | OriginalPaper | Hoofdstuk

8. Kanker

eerste hoofdstuk lezen

Auteurs: Dr. Sandra Beijer, Prof. dr. ir. Ellen Kampman

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Gepubliceerd in: Handboek leefstijlgeneeskunde

» Toegang tot de volledige tekst krijgen

Samenvatting

Ongeveer 40 % van alle kankergevallen kan worden voorkomen door risico’s zoals roken, overgewicht, alcoholgebruik, ongezonde voeding en lichamelijke inactiviteit te vermijden. Wanneer eenmaal kanker is ontstaan, spelen voeding en beweging een belangrijke ondersteunende rol. Het handhaven of bereiken van een goede voedingstoestand is uitermate belangrijk om de behandelingen te kunnen doorstaan, schade door de behandelingen te beperken, en het herstel zo goed mogelijk te ondersteunen. Gezond eten en meer bewegen lijken ook het risico op recidieven en het krijgen van andere ziekten, zoals diabetes en hart- en vaatziekten, te verkleinen en de overlevingskans te vergroten. Daarom worden de richtlijnen voor kankerpreventie ook aanbevolen voor mensen die kanker hebben gehad. Echter, (ex)kankerpatiënten blijken de richtlijnen voor een gezonde leefstijl vaak niet te volgen. Voor zorgprofessionals is daarom een belangrijke rol weggelegd in het benadrukken van het belang van voeding en beweging vooraf, tijdens en na (de behandeling van) kanker.

Log in om toegang te krijgen

Hier inloggen

Met onderstaand(e) abonnement(en) heeft u direct toegang:

BSL Academy Geneeskunde UMC Utrecht 2019-2020

Meer informatie

BSL Academy Oefentherapie HvA 3e jaars 2020-2022

Meer informatie

BSL Academy Oefentherapie HvA 3e jaars 2020-2021

Meer informatie

BSL Academy Oefentherapie HvA 1e jaars 2020-2021

Meer informatie

BSL Academy Oefentherapie HvA 2e jaars 2020-2021

Meer informatie

BSL Academy Verloskunde Hogeschool Rotterdam 2020-2024

Meer informatie

BSL Academy Verloskunde Hogeschool Rotterdam 2020-2022

Meer informatie

BSL Academy Huisartsgeneeskunde Amsterdam UMC

Meer informatie

BSL Academy (huisarts)geneeskunde proef

Meer informatie

www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2017/08/22/beweegrichtlijnen-2017.

www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/voedingssupplementen.aspx.

PG-SGA SF score ≥ 4; SNAQ score ≥ 3; MUST score ≥ 2; MNA-sf score ≤ 11.

www.verwijsgidskanker.nl.

Dit is een initiatief van de Landelijke Werkgroep Diëtisten Oncologie, het Integraal Kankercentrum Nederland en de Wageningen Universiteit, met financiële steun van KWF/Alpe d’ HuZes. De website bevat ook informatie specifiek voor zorgprofessionals.

Anderson, A. S., Steele, R., & Coyle, J. (2013). Lifestyle issues for colorectal cancer survivors–perceived needs, beliefs and opportunities. Supportive Care in Cancer, 21(1), 35–42.

Arends, J., Bachmann, P., Baracos, V., Barthelemy, N., Bertz, H., Bozzetti, F., et al. (2017). ESPEN guidelines on nutrition in cancer patients. Clinical Nutrition, 36(1), 11–48. CrossRef

IARC Working Group on the Evaluation of Carcinogenic Risk to Humans (2018). Red meat and processed meat. Lyon (FR): International Agency for Research on Cancer.

Jarrett, N., Scott, I., Addington-Hall, J., Amir, Z., Brearley, S., Hodges, L., et al. (2013). Informing future research priorities into the psychological and social problems faced by cancer survivors: A rapid review and synthesis of the literature. European Journal of Oncology Nursing, 17(5), 510–520. CrossRef

Jensen, G. L., Cederholm, T., Correia, M., Gonzalez, M. C., Fukushima, R., Higashiguchi, T., et al. (2019). GLIM criteria for the diagnosis of malnutrition: A consensus report from the global clinical nutrition community. Journal of Parenteral and Enteral Nutrition, 43(1), 32–40.

Kazemi-Bajestani, S. M., Mazurak, V. C., & Baracos, V. (2016). Computed tomography-defined muscle and fat wasting are associated with cancer clinical outcomes. Seminars in Cell & Developmental Biology, 54, 2–10.

Kyrgiou, M., Kalliala, I., Markozannes, G., Gunter, M. J., Paraskevaidis, E., Gabra, H., et al. (2017). Adiposity and cancer at major anatomical sites: Umbrella review of the literature. BMJ, 356, j477.

Lis, C. G., Gupta, D., Lammersfeld, C. A., Markman, M., & Vashi, P. G. (2012). Role of nutritional status in predicting quality of life outcomes in cancer–a systematic review of the epidemiological literature. Nutrition Journal, 11, 27.

Lugo, D., Pulido, A. L., Mihos, C. G., Issa, O., Cusnir, M., Horvath, S. A., et al. (2019). The effects of physical activity on cancer prevention, treatment and prognosis: A review of the literature. Complementary Therapies in Medicine, 44, 9–13. CrossRef

Nederlandse Kankerregistratie (NKR), IKNL (2015). Overleving cijfers alle tumoren 1961–2015: https://www.cijfersoverkanker.nl/selecties/Overleving_kanker_totaal.

Norat, T., Aune, D., Chan, D., & Romaguera, D. (2014). Fruits and vegetables: Updating the epidemiologic evidence for the WCRF/AICR lifestyle recommendations for cancer prevention. Cancer Treatment and Research, 159, 35–50.

Odelli, C., Burgess, D., Bateman, L., Hughes, A., Ackland, S., Gillies, J., et al. (2005). Nutrition support improves patient outcomes, treatment tolerance and admission characteristics in oesophageal cancer. Clinical Oncology (Royal College of Radiologists), 17(8), 639–645. CrossRef

Padilha, C. S., Marinello, P. C., Galvao, D. A., Newton, R. U., Borges, F. H., Frajacomo, F., et al. (2017). Evaluation of resistance training to improve muscular strength and body composition in cancer patients undergoing neoadjuvant and adjuvant therapy: A meta-analysis. Journal of Cancer Survivorship, 11(3), 339–349. CrossRef

Potter, J. D. (2014). The failure of cancer chemoprevention. Carcinogenesis, 35(5), 974–982. CrossRef

Rock, C. L., Doyle, C., Demark-Wahnefried, W., Meyerhardt, J., Courneya, K. S., Schwartz, A. L., et al. (2012). Nutrition and physical activity guidelines for cancer survivors. A Cancer Journal for Clinicians, 62(4), 243–274.

Roswall, N., & Weiderpass, E. (2015). Alcohol as a risk factor for cancer: existing evidence in a global perspective. Journal of Preventive Medicine and Public Health, 48(1), 1–9.

Scheede-Bergdahl, C., Minnella, E. M., & Carli, F. (2019). Multi-modal prehabilitation: Addressing the why, when, what, how, who and where next? Anaesthesia, 74(Suppl 1), 20–26.

Schwedhelm, C., Boeing, H., Hoffmann, G., Aleksandrova, K., & Schwingshackl, L. (2016). Effect of diet on mortality and cancer recurrence among cancer survivors: A systematic review and meta-analysis of cohort studies. Nutrition Reviews, 74(12), 737–748.

Tjon, A. J. S., Pannekoek, S., Kampman, E., & Hoedjes, M. (2019). Adherence to diet and body weight recommendations among cancer survivors after completion of initial cancer treatment: A systematic review of the literature. Nutrition and Cancer, 71(3), 367–374.

Van den Berg, M. M., Winkels, R. M., De Kruif, J. T., Van Laarhoven, H. W., Visser, M., De Vries, J. H., et al. (2017). Weight change during chemotherapy in breast cancer patients: A meta-analysis. BMC Cancer, 17(1), 259.

Van Rossum, C. T. M., Buurma-Rethans, E. J. M., & Vennemann, F. B. C., et al. (2016). The diet of the Dutch: Results of the first two years of the Dutch national food consumption survey 2012–2016. RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Report 2016-0082.

Van Veen, M. R., Winkels, R. M., Janssen, S. H. M., Kampman, E., & Beijer, S. (2018). Nutritional information provision to cancer patients and their relatives can promote dietary behavior changes independent of nutritional information needs. Nutrition and Cancer, 70(3), 483–489.

Van Zutphen, M., Kampman, E., Giovannucci, E. L., & Van Duijnhoven, F. J. B. (2017). Lifestyle after colorectal cancer diagnosis in relation to survival and recurrence: A review of the literature. Current Colorectal Cancer Reports, 13(5), 370–401.

Vinceti, M., Filippini, T., Del Giovane, C., Dennert, G., Zwahlen, M., Brinkman, M., et al. (2018). Selenium for preventing cancer. Cochrane Database Systematic Review,1, CD005195.

Vogel, J., Beijer, S., Delsink, P., Doornink, N., Ten Have, H., & Van Lieshout, R. (2016). Handboek voeding bij kanker (Tweede, geheel herziene druk). Utrecht: De Tijdstroom.

Weimann, A., Braga, M., Carli, F., Higashiguchi, T., Hubner, M., Klek, S., et al. (2017). ESPEN guideline: Clinical nutrition in surgery. Clinical Nutrition, 36(3), 623–650. CrossRef

World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research (2018). Diet, nutrition, physical activity and cancer: A global perspective. Continuous update project expert report. Beschikbaar op: https://www.dietandcancerreport.org.

www.stuurgroepondervoeding.nl/wp-content/uploads/2015/02/Zorgpad_Voeding_bij_kanker.pdf.

Titel

Kanker

Boek

Handboek leefstijlgeneeskunde

Print ISBN: 978-90-368-2323-4

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2324-1

https://doi.org/10.1007/978-90-368-2324-1

DOI

https://doi.org/10.1007/978-90-368-2324-1_8

Auteurs:

Dr. Sandra Beijer
Prof. dr. ir. Ellen Kampman

Uitgeverij

Bohn Stafleu van Loghum

Volgnummer

Hoofdstuknummer

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Tip

Swipe om te navigeren naar een ander hoofdstuk

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Met onderstaand(e) abonnement(en) heeft u direct toegang:

BSL Academy Geneeskunde UMC Utrecht 2019-2020

BSL Academy Oefentherapie HvA 3e jaars 2020-2022

BSL Academy Oefentherapie HvA 3e jaars 2020-2021

BSL Academy Oefentherapie HvA 1e jaars 2020-2021

BSL Academy Oefentherapie HvA 2e jaars 2020-2021

BSL Academy Verloskunde Hogeschool Rotterdam 2020-2024

BSL Academy Verloskunde Hogeschool Rotterdam 2020-2022

BSL Academy Huisartsgeneeskunde Amsterdam UMC

BSL Academy (huisarts)geneeskunde proef