Top

Gepubliceerd in:

2020 | OriginalPaper | Hoofdstuk

6. Interoceptie: het lichaam van binnenuit

Auteur : Dr. Nelleke Nicolai

Gepubliceerd in: In levende lijve: het lichaam in de psychotherapie

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

In dit hoofdstuk bespreek ik het concept interoceptie: de waarneming van het lichaam van binnen uit. Neurowetenschappelijke en ontwikkelingstheorieën geven aan dat dit vermogen een rol speelt in de homeostase van het lichaam. Verstoringen van het interoceptief vermogen leiden tot alexithymie: het onvermogen de signalen van binnen uit adequaat te interpreteren en te symboliseren. Dit staat in verband met angststoornissen. Ten slotte besteed ik aandacht aan een aspect van het interoceptief vermogen dat weinig aandacht kreeg: het gevoel dat het lichaam eigen is.

vorige hoofdstuk Neuroceptie en trauma: alarm en geruststelling

volgende hoofdstuk Het lichaam in de spiegel

Zoals in alle beschrijvingen van patiënten gaat het hier om een mozaïek van verschillende verhalen en levensgeschiedenissen om elke herkenbaarheid te voorkomen.

Balint, M. (1979). The basic fault. Therapeutic aspects of regression. New York/Londen: Tavistock Publications.

Bermond, B., Vorst, H. C., Vingerhoets, A. J., & Gerritsen, W. (1999). The Amsterdam Alexithymia Scale: Its psychometric values and correlations with other personality traits. Psychotherapy and Psychosomatics, 68, 241–251.CrossRef

Brewer, R., Cook, R., & Geoffrey Bird, G. (2016). Alexithymia: A general deficit of interoception. Royal Society Open Science. https://doi.org/10.1098/rsos.150664.

Bucci, W. (1997). Symptoms and symbols: A multiple code theory of somatization. Psychoanalytical Inquiries, 17, 151–172.CrossRef

Craig, A. D. (2003). Interoception: The sense of the physiological condition of the body. Current Opinion in Neurobiology, 13, 500–505.CrossRef

Craig, A. D. (2009). Emotional moments across time: A possible neural basis for time perception in the anterior insula. Philosophical Transactions of the Royal Society, 364, 1933–1942.CrossRef

Craig, A. D. (2013). Interoception and the sentient self. In P. Heidt, J. Bienenstock & V. Rusch (red), The gut microbiome and the nervous system (Old Herborn University Seminar Monograph 26). Herborn-Dill: Old Herborn University.

Critchley, H. D., & Garfinkel, S. N. (2017). Interoception and emotion. Current Opinions in Psychology, 17, 7–14.CrossRef

Damasio, A. (2000). The feeling of what happens. Londen: Vintage.

Fotopoulou, A., & Tsakiris, M. (2017). Mentalizing homeostasis: The social origins of interoceptive inference. Neuropsychoanalysis, 19(1), 3–28.CrossRef

Friston, K. (2009). The free-energy principle: A rough guide to the brain. Trends in Cognitive Science. https://doi.org/10.1016/tics.2009.04.005.

Harshaw, C. (2012). Interoceptive dysfunction: Toward an integrated framework for understanding somatic and affective disturbances in depression. Psychological Bulletin, 141(2), 311–363. https://doi.org/10.1037/a0038101.

Krystal, H. (1979). Alexithymia and psychotherapy. American Journal of Psychotherapy, 33, 17–31.

Lane, R. D., & Schwartz, G. E. (1985). Levels of emotional awareness: A cognitive-developmental theory and its application to psychopathology. American Journal of Psychiatry, 144, 133–143.

Lane, R. D., Quinlan, D., Schwartz, G., Walker, P., & Zeitlin, S. (1990). The levels of emotional Awareness Scale: a cognitive developmental measure of emotion. Journal of Personality Assessment, 55, 124–134.

Lecours, S., & Bouchard, M.-A. (1997). Dimensions of mentalisation: Outlining levels of psychic transformation. International Journal of Psychoanalysis, 78, 855–875.PubMed

Longo, M. R., & Haggard, P. (2012). What is it like to have a body. Current Directions in Psychological Science, 21, 140–145.CrossRef

Longo, M. R., Azañón, E., & Haggard, P. (2010). More than skin deep: Body representation beyond primary somatosensory cortex. Neuropsychologia, 48, 655–668.

Nemiah, J. C. (1977). Alexithymia. Psychotherapy and Psychosomatics, 28, 199–206.

Nicolai, N. J. (2016). Emotieregulatie: De kunst van het evenwicht. Leusden: Diagnosis.

Palser, E. R., Palmer, C. E., et al. (2018). Alexithymia mediates the relationship between interoceptive sensibility and anxiety. PLOS ONE, 13(9), e023212. https://doi.org/10.1371/journal.pone.023112.

Panksepp, J. (1998). Affective neuroscience. Oxford: Oxford University Press.

Panksepp, J., & Biven, L. (2012). The archaeology of mind. New York: Norton.

Porges, S. W. (1993). Body perception questionnaire. Laboratory of Developmental Assessment, University of Maryland.

Scarpazza, C., & Di Pellegrino, G. (2018). Alexithymia, embodiment of emotions and interoceptive abilities. In R. J. Teixeira, B. Bermond & P. P. Moormann (Eds.), Current developments in alexithymia: A cognitive and affective deficit (pp. 35–53). Parijs: Nova Press.

Sifneos, P. E. (1973). The prevalence of alexithymic characteristics in psychosomatic patients. Psychotherapy and Psychosomatics, 22, 255–262.

Taylor, G. J., Bagby, R. M., & Parker, J. D. (2003). The 20-item Toronto Alexithymia Scale. IV. Reliability and factorial validity in different languages and cultures. Journal of Psychosomatic Research, 55, 277–283.

Winnicott, D. W. (1960). Ego distortion in terms of the true and false self. In D. W. Winnicott (Ed.), The maturational processes and the facilitating environment (pp. 140–152). Madison CT: International Universities Press.

Winnicott, C., Shepherd, R., & Davis, M. (Eds.). (1989). Psychoanalytic explorations. Cambridge MA: Harvard University Press.

Titel: Interoceptie: het lichaam van binnenuit
Auteur: Dr. Nelleke Nicolai
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: In levende lijve: het lichaam in de psychotherapie
Print ISBN: 978-90-368-2498-9

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2499-6

Copyright: 2020
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-2499-6_6

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen