Top

Gepubliceerd in:

2017 | OriginalPaper | Hoofdstuk

4. Internaliserende problematiek in de kindertijd als risicofactor voor ontwikkeling van persoonlijkheidspathologie op latere leeftijd

Internaliserende problematiek in de kindertijd als risicofactor

Auteurs : Mevrouw drs. Nicole Muller, Mevrouw drs. Coriene ten Kate, Mevrouw prof. dr. Liesbeth Eurelings-Bontekoe

Gepubliceerd in: Handboek persoonlijkheidspathologie

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

Langdurige, ernstig internaliserende problematiek in de jeugd, zoals angst- en stemmingsstoornissen, PTSS, maar ook (chronisch) trauma en de reactieve hechtingsstoornis, zijn mogelijke voorlopers van het ontwikkelen van een persoonlijkheidsstoornis in de volwassenheid. Zeker wanneer internaliserende en externaliserende problematiek tegelijkertijd voorkomen, is de kans op de ontwikkeling van ernstige psychopathologie vergroot. Verwaarlozing of mishandeling in de jeugd vergroot deze kans ook. Ingrijpende levensgebeurtenissen, negatieve hechtingservaringen, leerproblemen en temperamentproblemen kunnen in wisselwerking met elkaar aanleiding geven tot een stagnatie in de cognitief-affectieve ontwikkeling. In dit hoofdstuk worden deze ontwikkelingslijnen geschetst vanuit zowel een jeugdpsychiatrisch als een retrospectief volwassenenperspectief. Tot slot wordt ingegaan op beschermende factoren voor het ontwikkelen van een persoonlijkheidsstoornis en wordt iets verteld over de studie naar veerkracht bij kinderen.

vorige hoofdstuk Ontwikkelingsmodellen en persoonlijkheidspathologie

volgende hoofdstuk Neuropsychologische aspecten van persoonlijkheidsstoornissen

Onder andere in de Strange Situation Test van Ainsworth.

APA (American Psychiatric Association). (2014). Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen DSM-5. Amsterdam: Uitgeverij Boom.

Achenbach, T. M., & Edelbrock, C. (1981). Behavioral problems and competencies reported by parents of normal and disturbed children age 4 through 16. Monographs of the Society for Research in Child Development, 46(1):1-82.

Assendorf, J. B., & Aken, M. A. G. van. (2003). Validity of big five personality judgements in childhood: A 9 year longitudinal study. European Journal of Personality, 17, 1–17.

Ball, J. S., & Links, P. S. (2009). Borderline personality disorder and childhood trauma: Evidence for a causal relationship. Current Psychiatry Reports, 11, 63–68.CrossRef

Bates, J. E. (1989). Applications of temperament concepts. In G. A. Kohnstamm, M. K. Rothbart, & J. E. Bates (Eds.), Temperament in childhood (pag. 321–355). New York: Wiley.

Battle, C. L., Shea, M. T., Johnson, D. M., Zlotnick, C., Zanarini, M. C., et al. (2004). Childhood maltreatment associated with adult personality disorders: Findings from the collaborative longitudinal personality disorder study. Journal of Personality Disorders, 18, 193–211.CrossRef

Bernstein, D. P., Cohen, P., Skodol, A., Bezirganian, S., & Brook, J. S. (1996). Childhood antecedents of adolescent personality disorders. American Journal of Psychiatry, 153, 907–913.CrossRef

Bernstein, D. P., Cohen, P. C., & Velez, C. N. (1993). Prevalence of stability of the DSM-III-R personality disorders in a community based survey of adolescents. American Journal of Psychiatry, 150, 1237–1243.CrossRef

Braet, C., Prins, P., & Bijttebier, P. (2014). Ontwikkeling en psychopathologie. In P. Prins & C. Braet, (Red.) Handboek Klinische ontwikkelingspsychologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum/Springer Media.

Bruin, R. M. de, Koudstaal, J. A., & Muller, N. (2011a). Dialectische gedragstherapie voor jongeren met borderline persoonlijkheidsstoornis en andere emotieregulatiestoornissen. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

Bruin, R. M. de, Koudstaal, J. A., & Muller, N. (2011b). Surfen op emoties: Werkboek dialectische gedragstherapie voor jongeren met borderline persoonlijkheidsstoornis en andere emotieregulatiestoornissen. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

Buss, A. H., & Plomin, R. (1984). Temperament: Early developing personality traits. Hillsdale, New York: Erlbaum.

Caspi, A., Houts, R. M., Belsky, D. W., Goldman-Mellor, S. J., Harrington, H., Israel, S., et al. (2014). The p factor: One general psychopathology factor in the structure of psychiatric disorders? Clinical Psychological Science, 2(2), 119–137.CrossRef

Chanen, A. M., & Kaess, M. (2012). Developmental pathways to borderline personality disorder. Current Psychiatry Reports, 14, 45–53.CrossRef

Clercq, B. de, Leeuwen, K. van, Fruyt, F. de, Hiel, A. van, & Mervielde, I. (2008). Maladaptive personalitytraits and psychopathology in childhood and adolescence: The moderating effect of parenting. Journal of Personality, 76, 357–383.

Cohen, P., & Crawford, T. (2005). Developmental issues. In J. M. Oldham, A. E. Skodol & D. S. Bender (Eds.), Textbook of personality disorders. Washington DC: The American Psychiatric Press.

Coolidge, F. L., Thede, L. L., & Jang, K. L. (2001). Heritability of personality disorders in childhood: A preliminary investigation. Journal of Personality Disorders, 15, 33–40.CrossRef

Eaton, N. R., Krueger, R. F., & Oltmanns, T. F. (2011). Aging and the structure and long-term stability of the internalizing spectrum of personality and psychopathology. Psychological Aging, 26(4), 987–993.CrossRef

Fonagy, P., Gergeley, G., Jurist, E., et al. (2002). Affect regulation, mentalisation and the development of the self. New York: Other Press.

Fonagy, P., Luyten, P., Bateman, A., Gergely, G., Strathearn, L., Target, M., et al. (2010). Attachment and personality pathology. In J. F. Clarking, P. Fonagy & G. O. Gabbard (Eds.), Psychodynamic psychotherapy for personality disorders: A clinical handbook (1e druk, pag. 37–88). Washington, DC: American Psychiatric Publishing.

Fruyt, F. de, Mervielde, I., & Leeuwen, K. van. (2002). The consistency of personality type classification across samples and five-factor measures. European Journal of Personality, 16, S57–S72.

Fruyt, F. de, Clercq, B. de, & Bolle, M. de. (2014). Temperament, persoonlijkheidstrekken en de ontwikkeling van emotionele en gedragsproblemen. In P. Prins & C. Braet, (Red.) Handboek Klinische ontwikkelingspsychologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum/Springer Media.

Ha, C., Sharp, C., Ensink, K., Fonagy, P., & Cirino, P. (2014). The measurement of reflective function in adolescents with and without borderline traits. Journal of Adolescence, 36(6), 1215–1223.CrossRef

Hesse, E., & Main, M. (1999). Disorganization in infant and adult attachment: Descriptions, correlates and implications for developmental psychopathology. Journal of the American Psychoanalytic Association, 48, 1097–1127.CrossRef

Johnson, J. G., Cohen, P., Skodol, A. E., Oldham, J. M., Kasen, S., & Brook, J. S. (1999). Personality disorders in adolescence and risk of mental disorders and suicidality during adulthood. Archives of General Psychiatry, 56(9), 805–811.CrossRef

Johnson, J. G., Smailes, E. M., Cohen, P., Brown, J., & Bernstein, D. P. (2000). Associations between four types of childhood neglect and personality disorder symptoms during adolescence and early adulthood: Findings of a community-based longitudinal study. Journal of Personality Disorders, 14(2), 171–187.CrossRef

Johnson, J. G., Bromley, E., & McGeoch, P. G. (2005). Role of childhood experiences in the development of maladaptive and adaptive personality traits. In J. M. Oldham, A. E. Skodol & D. S. Bender (Eds.), Textbook of personality disorders. Washington DC: The American Psychiatric Press.

Joyce, P. R., McKenzie, J. M., Luty, S. E., Mulder, R. T., Carter, J. D., Sullivan, P. F., et al. (2003). Temperament, childhood environment and psychopathology as risk factors for avoidant and borderline personality disorders. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 37, 756–764.CrossRef

Kasen, S., Cohen, P., Skodol, A. E., Johnson, G. J., & Brooks, J. S. (1999). Influence of child and adolescent psychiatric disorders on young adult personality disorder. American Journal of Psychiatry, 156(10), 1529–1535.

Krueger, R. F., & Carlson, S. R., (2001 Feb). Personality disorders in children and adolescents. Current Psychiatry Reports, 3(1), 46–51.

Krueger, R. F., McGue, M., & Iacono, W. G. (2001). The higher-order structure of common DSM mental disorders: Internalization, externalization, and their connections to personality. Personality and Individual Differences, 30, 1245–1259.CrossRef

Leeuwen, K. van. (2004). Parenting and personality as predictors of child and adolescent internalizing and externalizing problem behaviour. Dissertatie. Gent: Universiteit Gent.

Leung, P., & Wong, M. (1998). Can cognitive distortion differentiate between internalizing and externalizing problems. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 39, 263–269.CrossRef

Lilienfeld, S. O. (2003). Comorbidity between and within childhood externalizing and internalizing disorders: Reflections and directions. Journal of Personality Disorders, 31(3), 285–291.

Livesley, W. J. (2003). Personality disorders; A practical approach. New York: The Guilford Press.

Lorenzini, N., Fonagy, P. (2013). Attachment and personality disorders: A short review. FOCUS: The Journal of Lifelong Learning in Psychiatry , 11(2) 155–166.

Mervielde, I., Clercq, B. de, Fruyt, F. de, & Leeuwen, K. van. (2005). Temperament, personality and developmental psychopathology as childhood antecedents of personality disorders. Journal of Personality Disorders, 19(2), 171–201.

Mesman, J., & Koot, H. M. (2001). Early preschool predictors of preadolescent internalizing and externalizing DSM/IV diagnoses. Journal of American Child and Adolescent Psychiatry, 40(9), 1029–1036.CrossRef

Muller, N., Kate, C. A. ten, & Eurelings-Bontekoe, E. A. M. (2004). Het voorkomen van persoonlijkheidsstoornissen in de tweedelijns geestelijke gezondheidszorg bij jongeren van 14–18 jaar. Kenmerken van een jeugdpatiëntenpopulatie. Interne publicatie.

Muris, P. (2004). De rol van temperament bij het ontstaan van psychopathologie bij kinderen. De Psycholoog, 39(10), 478–484.

Muris, P., Winands, D., & Horselenberg, R. (2003). Defense styles, personality traits and psychopathological symptoms in non-clinical adolescents. Journal of Nervous and Mental Disease, 191, 771–780.CrossRef

Os, J. van, Linscott, R. J., Myin-Germeys, I., Delespaul, P., & Krabbendam, L. (2009). A systemic review and meta-analysis of the psychosis continuüm: Evidence for a psychosis proneness-persistence-impaiment model of psychotic disorder. Psychological Medicine, 39, 179–195.

Prins, P. J. M. & Braet, C. (2014). Handboek Klinische Ontwikkelingspsychologie. Bohn Stafleu van Loghum.

Rossouw, T., & Fonagy, P. (2012). Mentalization based treatment for self harm in adolescents: A randomized controlled trial. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 51(12), 1304–1313.CrossRef

Rothbart, M. K. & Bates, J. E. (1998). Temperament. In W. Damon (Series Ed.) & N. Eisenberg (Vol. Ed.), Handbook of child psychology. Vol. 3. Social, emotional and personality development (5th ed., pag. 105–176). New York: Wiley.

Rothbart, M. K., Ellis, I. K., Rueda, M. R., & Posner, M. I. (2003). Developing mechanisms of temperamental effortful control. Journal of Personality, 71, 1113–1143.CrossRef

Sapienza, J. K. & Masten, A. S. (2011 July). Understanding and promoting resilience in children and youth. Current Opinions in Psychiatry, 24(4), 267–273.

Skodol, A. E. (2005). Manifestation, clinical diagnosis and comorbidity. In J. M. Oldham, A. E. Skodol & D. S. Bender (Eds.), Textbook of personality disorders. Washington DC: American Psychiatric Press.

Tromp, N., Koot, H., Wierda, T., Geertjens, L. Dijk, R. van. (2014). Persoonlijkheidspathologie bij adolescenten: Ontwikkeling, psychometrie en toepasbaarheid van de DAPP-SF-A. Kind & adolescent Praktijk, 13(3), 108–115.

Vasey, M. W., & Dadds, M. R. (2001). The developmental psychopathology of anxiety. New York: Oxford University Press.CrossRef

Verheul, R., & Brink, W. van den. (1999). Persoonlijkheidsstoornissen. In A. de Jong, W. van den Brink, J. Ormel, et al. (Red.), Handboek psychiatrische epidemiologie. Maarssen: Elsevier/de Tijdstroom.

Warner, M. B., Morey, L. C., Gunderson, J. G., Skodol, A. E., Sanislow, C. A., Shea, et al. (2004). The longitudinal relationship of personality traits and disorders. Journal of Abnormal Psychology, 113, 217–227.CrossRef

Zanarini, M. C., Frankenburg, F. R., Hennen, J., & Silk, K. R. (2003). The longitudinal course of borderline psychopathology: 6 year prospective follow-up of the phenomenology of borderline personality disorder. American Journal of Psychiatry, 160(2), 274–283.CrossRef

Titel: Internaliserende problematiek in de kindertijd als risicofactor voor ontwikkeling van persoonlijkheidspathologie op latere leeftijd
Auteurs: Mevrouw drs. Nicole Muller
Mevrouw drs. Coriene ten Kate
Mevrouw prof. dr. Liesbeth Eurelings-Bontekoe
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Handboek persoonlijkheidspathologie
Print ISBN: 978-90-368-0930-6

Elektronisch ISBN: 978-90-368-0931-3

Copyright: 2017
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-0931-3_4

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen