Skip to main content
Top
Gepubliceerd in:
Omslag van het boek

2020 | OriginalPaper | Hoofdstuk

1. Inleiding op psychiatrie en psychiatrische verpleegkunde

Auteur : dr. N. Boonstra

Gepubliceerd in: Leerboek psychiatrie voor verpleegkundigen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

De psychiatrische verpleegkunde is een relatief jong vak, dat dateert van eind negentiende eeuw, toen her en der krankzinnigengestichten van de grond kwamen. De ‘krankzinnigenverpleegkundige’ was lange tijd vooral somatisch georiënteerd. Pas na WO II ontstond een waterscheiding tussen de A-verpleegkundige (voor het lichaam) en de B-verpleegkundige (voor de geest). Maar al snel zag men in dat een mens niet zomaar op te delen is in losse stukken, en deed de holistische zijn intrede, waaruit later onder meer het biopsychosociaal model voortkwam, met oog voor biomedische, psychologische en sociale factoren. Intussen is het accent verschoven naar positieve gezondheid, herstelondersteuning en zelfredzaamheid. De patiënt (cliënt) heeft daarbij niet alleen meer zeggenschap, maar ook meer verantwoordelijkheid voor zijn eigen welzijn. De huidige psychiatrisch verpleegkundige weet zich gesteund door tal hulpmiddelen, zoals zorgstandaarden, classificatiemiddelen en meetinstrumenten, is goed opgeleid en werkt interdisciplinair en evidence-based. Na een ruime eeuw is het resultaat een goed gefundeerd, zelfstandig vakgebied.
Literatuur
go back to reference Aan de Stegge, C. (2012). Gekkenwerk: De ontwikkeling van het beroep ‘psychiatrisch verpleegkundige’ in Nederland, 1830–1980. Maastricht: Universitaire Pers Maastricht. Aan de Stegge, C. (2012). Gekkenwerk: De ontwikkeling van het beroep ‘psychiatrisch verpleegkundige’ in Nederland, 1830–1980. Maastricht: Universitaire Pers Maastricht.
go back to reference American Nurses Association (1980). Nursing: A social policy statement. Kansas City, MO: American Nurses Association. American Nurses Association (1980). Nursing: A social policy statement. Kansas City, MO: American Nurses Association.
go back to reference APA (American Psychiatric Association) (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed). Washington DC: APA. Nederlandse uitgave: APA (2014). Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM-5). Amsterdam: Boom Uitgevers. APA (American Psychiatric Association) (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed). Washington DC: APA. Nederlandse uitgave: APA (2014). Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM-5). Amsterdam: Boom Uitgevers.
go back to reference Barlow, J., Wright, C., Sheasby, J., Turner, A., & Hainsworth, J. (2002). Self-management approaches for people with chronic conditions. A review. Patient Education and Counseling, 48(2), 177–187.CrossRef Barlow, J., Wright, C., Sheasby, J., Turner, A., & Hainsworth, J. (2002). Self-management approaches for people with chronic conditions. A review. Patient Education and Counseling, 48(2), 177–187.CrossRef
go back to reference Bodenheimer, T., MacGregor, K., & Shafiri, C. (2005). Helping patients manage their chronic conditions. California: California Healthcare Foundation. Bodenheimer, T., MacGregor, K., & Shafiri, C. (2005). Helping patients manage their chronic conditions. California: California Healthcare Foundation.
go back to reference Boevink, W. (2012). Towards recovery, empowerment and experiential expertise of users of psychiatric services. In P. Ryan, S. Ramon & T. Greacen (Eds.), Empowerment, lifelong learning and recovery in mental health: Towards a new paradigm. New York: Palgrave McMillan. Boevink, W. (2012). Towards recovery, empowerment and experiential expertise of users of psychiatric services. In P. Ryan, S. Ramon & T. Greacen (Eds.), Empowerment, lifelong learning and recovery in mental health: Towards a new paradigm. New York: Palgrave McMillan.
go back to reference Borkus, S. (2015). Beperkte gezondheidsvaardigheden vormen een onderschat risico. Tegen de Tuberculose, 111(3), 12–14. Borkus, S. (2015). Beperkte gezondheidsvaardigheden vormen een onderschat risico. Tegen de Tuberculose, 111(3), 12–14.
go back to reference Brink, C. (2012). Werken vanuit zelfregie: Wat houdt het in? Utrecht: Movisie. Brink, C. (2012). Werken vanuit zelfregie: Wat houdt het in? Utrecht: Movisie.
go back to reference Bulechek, G., Butcher, H., & McCloskey Dochterman, J. (2012). Verpleegkundige interventies. Amsterdam: Elsevier Gezondheidszorg. Bulechek, G., Butcher, H., & McCloskey Dochterman, J. (2012). Verpleegkundige interventies. Amsterdam: Elsevier Gezondheidszorg.
go back to reference Da Silva, D. (2011). Helping people help themselves: A review of the evidence considering whether it is worthwhile to support self-management. Londen: The Health Foundation Inspiring Improvement. Da Silva, D. (2011). Helping people help themselves: A review of the evidence considering whether it is worthwhile to support self-management. Londen: The Health Foundation Inspiring Improvement.
go back to reference Delespaul, P., Milo, M., Schalken, F., Boevink, W., & Van Os, J. (2016). Goede GGZ! Nieuwe concepten, aangepaste taal en betere organisatie. Leusden: Diagnosis Uitgevers. Delespaul, P., Milo, M., Schalken, F., Boevink, W., & Van Os, J. (2016). Goede GGZ! Nieuwe concepten, aangepaste taal en betere organisatie. Leusden: Diagnosis Uitgevers.
go back to reference Engel, G. (1977). The need for a new medical model: A challenge for biomedicine. Science, 196(4286), 129–136.CrossRef Engel, G. (1977). The need for a new medical model: A challenge for biomedicine. Science, 196(4286), 129–136.CrossRef
go back to reference Heijmans, M., Brabers, A., & Rademakers, J. (2018). Health literacy in Nederland. Utrecht: Nivel. Heijmans, M., Brabers, A., & Rademakers, J. (2018). Health literacy in Nederland. Utrecht: Nivel.
go back to reference Hooft, S. M., Been-Dahmen, J. M., Ista, E., Van Staa, A., & Boeije, H. R. (2017). A realistic review: What do nurse-led self-management interventions achieve for outpatients with a chronic condition? Journal of Advanced Nursing, 73(6), 1255–1271. Hooft, S. M., Been-Dahmen, J. M., Ista, E., Van Staa, A., & Boeije, H. R. (2017). A realistic review: What do nurse-led self-management interventions achieve for outpatients with a chronic condition? Journal of Advanced Nursing, 73(6), 1255–1271.
go back to reference Huber, M., Knottnerus, J. A., Green, L., Van der Horst, H., Jadad, A. R., Kormhout, D., et al. (2011). How should we define health? Britisch Medical Journal, 343, d5163.CrossRef Huber, M., Knottnerus, J. A., Green, L., Van der Horst, H., Jadad, A. R., Kormhout, D., et al. (2011). How should we define health? Britisch Medical Journal, 343, d5163.CrossRef
go back to reference Klink, A. (2017). Brief van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport: Kamerstuk 29 247; nr. 50. Den Haag: Ministerie van VWS. Klink, A. (2017). Brief van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport: Kamerstuk 29 247; nr. 50. Den Haag: Ministerie van VWS.
go back to reference Kromhout, D., & Smid, J. (2010). Report Invitational Conference 'Is health a state or an ability? Towards a dynamic concept of health'. Nederlandse vertaling: Wat is gezondheid? Den Haag: Gezondheidsraad. Kromhout, D., & Smid, J. (2010). Report Invitational Conference 'Is health a state or an ability? Towards a dynamic concept of health'. Nederlandse vertaling: Wat is gezondheid? Den Haag: Gezondheidsraad.
go back to reference Ministerie van VWS (2012). Bestuurlijk akkoord toekomst geestelijke gezondheidzorg 2013–2014. Den Haag: Ministerie van VWS. Ministerie van VWS (2012). Bestuurlijk akkoord toekomst geestelijke gezondheidzorg 2013–2014. Den Haag: Ministerie van VWS.
go back to reference Ministerie van VWS (2014). Bestuurlijk akkoord geestelijke gezondheidzorg 2014–2017. Den Haag: Ministerie van VWS. Ministerie van VWS (2014). Bestuurlijk akkoord geestelijke gezondheidzorg 2014–2017. Den Haag: Ministerie van VWS.
go back to reference Ministerie van VWS & Ministerie van Veligheid en Justitie (2013). Hoofdlijnen en wetsvoorstel jeugdwet. Den Haag: Ministerie van VWS/Ministerie van Veiligheid en Justitie. Ministerie van VWS & Ministerie van Veligheid en Justitie (2013). Hoofdlijnen en wetsvoorstel jeugdwet. Den Haag: Ministerie van VWS/Ministerie van Veiligheid en Justitie.
go back to reference Nationale Raad voor de Volksgezondheid (1988). Verpleegkundig beroepsprofiel. Zoetermeer. Den Haag: Nationale Raad voor de Volksgezondheid. Nationale Raad voor de Volksgezondheid (1988). Verpleegkundig beroepsprofiel. Zoetermeer. Den Haag: Nationale Raad voor de Volksgezondheid.
go back to reference Neuman, B. (1995). The Neuman systems model. Norwalk CT: Appleton & Lange. Neuman, B. (1995). The Neuman systems model. Norwalk CT: Appleton & Lange.
go back to reference Rosdahl, C. B., & Kowalski, M. T. (2016). Textbook of basic nursing. Philadelphia: Wolters Kluwer/Lippincott Williams and Wilkins. Rosdahl, C. B., & Kowalski, M. T. (2016). Textbook of basic nursing. Philadelphia: Wolters Kluwer/Lippincott Williams and Wilkins.
go back to reference Schuurmans, M., & Lambregts, J. (2012). Beroepsprofiel verpleegkundigen. Utrecht: V&V. Schuurmans, M., & Lambregts, J. (2012). Beroepsprofiel verpleegkundigen. Utrecht: V&V.
go back to reference Sørensen, K., Pelikan, J. M., Rothlin, F., Ganahl, K., Slonska, Z., Uiters, E., et al. (2016). Health literacy in Europe: Comparative results of the European health literacy survey (HLS-EU). European Journal of Public Health 2015, 25(6), 1053–1058.CrossRef Sørensen, K., Pelikan, J. M., Rothlin, F., Ganahl, K., Slonska, Z., Uiters, E., et al. (2016). Health literacy in Europe: Comparative results of the European health literacy survey (HLS-EU). European Journal of Public Health 2015, 25(6), 1053–1058.CrossRef
go back to reference Van Merwijk, C. (Red.), Schuurmans, M., Lambregts, J., et al. (Stuurgroep verpleegkundigen en verzorgenden; 2012). Verpleegkundigen en verzorgenden 2020; Deel 3: Beroepsprofiel verpleegkundige. Utrecht: V&VN. Van Merwijk, C. (Red.), Schuurmans, M., Lambregts, J., et al. (Stuurgroep verpleegkundigen en verzorgenden; 2012). Verpleegkundigen en verzorgenden 2020; Deel 3: Beroepsprofiel verpleegkundige. Utrecht: V&VN.
go back to reference Van Veldhuizen, J. R., Polhuis, D., Bähler, M., Mulder, N., & Kroon, H. (Red.). (2015). Handboek (Flexible) ACT. Utrecht: de Tijdstroom. Van Veldhuizen, J. R., Polhuis, D., Bähler, M., Mulder, N., & Kroon, H. (Red.). (2015). Handboek (Flexible) ACT. Utrecht: de Tijdstroom.
go back to reference Van der Stel, J. C. (2015). Functioneel herstel en zelfregualtie: Opgaven voor cliënten én psychiaters. Tijdschrift voor Psychiatrie, 57(11), 815–822. Van der Stel, J. C. (2015). Functioneel herstel en zelfregualtie: Opgaven voor cliënten én psychiaters. Tijdschrift voor Psychiatrie, 57(11), 815–822.
go back to reference WHO-FIC Collabrating Centre (2007). ICF, Nederlanse vertaling van International Classification of Functioning, Disability and Health. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. WHO-FIC Collabrating Centre (2007). ICF, Nederlanse vertaling van International Classification of Functioning, Disability and Health. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference World Health Organization (WHO) (2013). Health literacy: The solid facts. Genève: WHO Regional Office for Europe. World Health Organization (WHO) (2013). Health literacy: The solid facts. Genève: WHO Regional Office for Europe.
Metagegevens
Titel
Inleiding op psychiatrie en psychiatrische verpleegkunde
Auteur
dr. N. Boonstra
Copyright
2020
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2374-6_1