Top

GZ - Psychologie

Gepubliceerd in:

01-11-2014 | Wetenschap

Individuele of groepsbehandeling van gegeneraliseerde sociale angststoornis op een specialistische polikliniek: verschillen in effect?

Auteurs: S.M. Thunnissen, M. Fournier, D.C. Cath

Gepubliceerd in: GZ - Psychologie | Uitgave 7/2014

Samenvatting

Achtergrond

Gegeneraliseerde sociale fobie is een invaliderende aandoening waar 9,3 procent van de Nederlandse bevolking in zijn of haar leven mee te maken krijgt. De behandeling volgens de richtlijnen is cognitieve gedragstherapie in een groep of individueel, al dan niet aangevuld met medicatie. Eerdere studies suggereren dat individuele behandeling beter effect heeft dan groepsbehandeling. Binnen onze poliklinieken worden beide gegeven, afhankelijk van beschikbaarheid en voorkeur van de patiënt.

Doel

In deze studie is onderzocht wat de verschillen zijn in effectiviteit tussen individuele en groepsbehandeling van sociale fobie met behulp van cognitieve gedragstherapie. Daarnaast hebben we gekeken in hoeverre er verschillen te vinden zijn in patiëntkarakteristieken tussen patiënten die in een groep dan wel individueel behandeld werden en of patiënten met bepaalde patiëntkarakteristieken meer profiteerden van de behandeling.

Methode

Van 61 patiënten die tussen 2007 en 2013 zijn behandeld, waren voor- en nametingen beschikbaar. Diagnose is vastgesteld middels een SCID-1 interview, ernst van de sociale fobie is vastgesteld door middel van verschillende vragenlijsten, waarbij de Social Phobia and Anxiety Inventory (SPAI) de belangrijkste uitkomstmaat vormde. Middels MAN(C)OVA’s zijn vervolgens effecten van behandeling vergeleken.

Resultaten

Het blijkt dat zowel individuele therapie als groepstherapie gemiddeld tot goede effecten boekt (effect sizes van 0,50 tot 1,14), maar dat er geen verschil in effectiviteit is. Wat betreft patiëntkarakteristieken is een sekseverschil en een verschil in ontstaansleeftijd van klachten gevonden: vrouwen en patiënten met een eerdere ontstaansleeftijd worden vaker individueel behandeld en beide blijken meer ernstige sociaal fobische klachten te hebben. Alleen klachtenernst ten tijde van de voormeting blijkt een voorspellend patiëntkenmerk wat betreft de mate van profijt van de behandeling: ernstigere klachten bij aanvang van de behandeling blijkt tot meer profijt te leiden van de behandeling, ongeacht de behandelconditie van de patiënt.

Conclusie

Op basis van dit onderzoek blijkt in een klinische setting van specialistische GGZ, zowel groeps- als individuele CGT-behandeling redelijk effectief te zijn. Mogelijk is een groepsbehandeling kosteneffectiever. Er is geen reden om op basis van bepaalde patiëntkarakteristieken voor een groeps- dan wel een individuele behandeling te kiezen.

vorige artikel ‘Stigmatisering was drie jaar geleden nog nauwelijks bespreekbaar’

volgende artikel Down Under: That’s my blood

American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.

Baert, S. (2008). De zoektocht naar geschikte meetinstrumenten voor het ontwikkelen van uitkomstenkompassen. Deel 5. In de VVGG-reeks: Uitkomstenmanagement in de geestelijke gezondheidszorg in Vlaanderen. Gent, VVGG.

Bakeman, R. (2005). Recommended effect size statistics for repeated measures designs. Behavior research methods, 37 (3), 379–384.CrossRefPubMed

Balkom ALJM van, Vliet IM van, Emmelkamp PMG, Bockting CLH, Spijker J, Hermens

Bauer, S., Lambert, M. J., & Nielsen, S. L. (2004). Clinical significance methods: a comparison of statistical techniques. Journal of personality assessment, 82 (1), 60–70.CrossRefPubMed

Beck, A.T., Steer, R.A., & Brown, G.K. (1996). Manual for Beck Depression Inventory-II.

Beretvas, S.N. & Kearney, L. K. (2003). A shortened form of the Outcome Questionnaire: A validation of scores across ethnic groups. Published online by the counseling & mental health center; http://www.utexas.edu/student/cmhc/research/rescon.html.

Bögels, S. M., & Reith, W. (1999). Validity of two questionnaires to assess social fears: the Dutch social phobia and anxiety inventory and the blushing, trembling and sweating questionnaire. Journal of psychopathology and behavioral assessment 21 (1), 51–66.CrossRef

Beurs, E. de, Hollander-Gijsman, M., Buwalda, V., Trijsburg, W., & Zitman, F. (2005). De Outcome Questionnaire (OQ-45): een meetinstrument voor meer dan alleen psychische klachten. De psycholoog (E),1–19.

Clark, D.M. (2001). A cognitive perspective on social phobia. In W.R. Crozier, & L.E. Alden (Eds.), International handbook of social anxiety: concepts, research and interventions regarding to the self and shyness. (405–430). New York: NY, US; John Wiley & Sons.

Clark, D.M., & Wells, A. (1995). A cognitive model of social phobia. In R.G. Heimberg, M. R. Liebowitz, D. A. Hope, & F. R. Schneier (Eds.) Social Phobia: diagnosis, assessment, and treatment (69–93). New York: The Guilford Press.

Derogatis, L. R. (1993). BSI Brief Symptom Inventory. Administration, Scoring, and Procedures Manual (4th Ed.). Minneapolis, MN: National Computer Systems.

Duke, D., Krishnan, M., Faith, M., & Storch, E. A. (2006). The psychometric properties of the brief fear of negative evaluation scale. Journal of anxiety disorders 20, 807–817.CrossRefPubMed

Fenigstein, A., Scheier, M. F., & Buss, A. H. (1975). Public and private self-consciousness: assessment and theory. Journal of consulting and clinical psychology, 43 (4), 522–527.CrossRef

Field, A. P. (2005). Discovering statistics using SPSS. (2e edition). London: Sage.

First, M. B., Spitzer, R. L., Gibbon, M., & Williams, J. B. W. (2002). Structured Clinical Interview for DSM-IV-TR Axis I Disorders, Research version, Patient edition. (SCID-I/P). New York: Biometrics Research, New York State Psychiatric Institute.

Graaf, R. de, Have, M. ten, & Dorsselaer, S. van (2010). De psychische gezondheid van de Nederlandse bevolking. Nemesis II: opzet en eerste resultaten. Utrecht: Trimbos-instituut.

Hofmann, S. G. (2007). Cognitive factors that maintain social anxiety disorder: a comprehensive model and its treatment implications. Cognitive behavior therapy, 36 (4), 193–209.CrossRef

Hofmann, S. G., & Dibartolo, P. (2010). Social Anxiety: clinical, developmental, and social perspectives. Elsevier Inc.

Jacobson, N. S., & Truax, P. (1991). Clinical significance: a statistical approach to defining meaningful change in psychotherapy research. Journal of consulting and clinical psychology, 59, 12–19.CrossRefPubMed

Keijsers, G., Minnen, A., & Hoogduin, K. (2011). Protocollaire behandelingen voor volwassenen met psychische klachten. Amsterdam: Boom.

Leary, M. R. (1983). Social Anxiousness: the construct and it’s measurement. Journal of personality assessment, 47 (1), 66–75.CrossRefPubMed

Mörtberg, E., Clark, D.M., Sundin, Ö., & ÔøΩberg Wistedt, A. (2006). Intensive group treatment and individual cognitive therapy vs. treatment as usual in social phobia: a randomized controlled trial. Acta Psychiatr Scand 11, 142–154.

Ruipérez, Á., & Belloch, A. (2002). Dimensions of the self-consciousness scale and their relationship with psychopatical indicators. Personality and Individual Differences 35, 829–841.CrossRef

San Antonio, TX: Psychological Corporation. Dutch translation copyright by A.J. Willem van der Does (2002).

Scholing, A., Bögels, S. M., & van Velzen, C. (1995). The Dutch social phobia and aniety inventory (SPAI). Authorized translation.

Scholing, H. A., & Emmelkamp, P.M.G. (1993). Exposure with and without cognitive therapy for generalized social phobia: effects of individual and Group treatment. Behavior research theory 31 (7), 667–681.CrossRef

Scholing, H. A., & Emmelkamp, E. M. G. (1995). Sociale fobie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Stangier, U., Heidenreich, T., Peitz, M., Lauterbach, W., & Clark, D.M. (2003). Cognitive therapy for social phobia: individual versus group treatment. Behaviour research and therapy 41, 991–1007.CrossRefPubMed

Taylor, S., Cox, B. J., Heimberg, R. G., Roth Ledley, D., Holaway, R. M., Steward, S. H., & Bouvard, M. (2007). Roburt dimensions of anxiety sensitivity: development and initial validation of the Anxiety Sensitivity Index – 3. Psychological Assessment 19(2), 176–188.CrossRefPubMed

Voncken, M. J., & Bögels, S. M. (2011). Cognitieve therapie bij sociale-angststoornis. In: Bögels, S. M., & Oppen, P. (2011) Cognitieve therapie: theorie en praktijk (pp. 197–230). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Wierzbicki, M., & Pekarik, G. (1993). A meta-analysis of psychotherapy drop-out. Professional psychology: research and practice, 24 (2), 190–195. WETENSCHAP Background:

MLM, Meeuwissen JAC namens de Werkgroep Multidisciplinaire richtlijnontwikkeling Angststoornissen/Depressie (2013). Multidisciplinaire richtlijn Angststoornissen (Derde revisie). Richtlijn voor de diagnostiek, behandeling en begeleiding van volwassen patiënten met een angststoornis. Utrecht: Trimbos-instituut.

Titel: Individuele of groepsbehandeling van gegeneraliseerde sociale angststoornis op een specialistische polikliniek: verschillen in effect?
Auteurs: S.M. Thunnissen
M. Fournier
D.C. Cath
Publicatiedatum: 01-11-2014
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: GZ - Psychologie / Uitgave 7/2014
Print ISSN: 1879-5080
Elektronisch ISSN: 1879-5099
DOI: https://doi.org/10.1007/s41480-014-0061-y

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Achtergrond

Doel

Methode

Resultaten

Conclusie

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 7/2014

Invulling hoofdbehandelaarschap is voer voor discussie

Een nieuwe ambulante ggz

Down Under: That’s my blood

1750 cognitieve en gedragstherapeuten bijeen in World Forum te Den Haag

Nieuws

‘Het is zeer dynamisch en afwisselend werk’