Huidige status en ontwikkeling van malariavaccins

Malaria is wereldwijd een van de belangrijkste infectieuze oorzaken van morbiditeit en mortaliteit. De meeste slachtoffers vallen in Sub-Sahara Afrika onder kinderen jonger dan 5 jaar. Plasmodium falciparum is het meest pathogeen en daarom zijn de meeste interventies gericht op malaria tropica. Het huidige arsenaal voor malariabestrijding mist een vaccin met een hoge beschermingsgraad en langdurige protectie. De complexiteit en grote genetische diversiteit van de parasiet bemoeilijken vaccinontwikkeling die gericht is op de verschillende levensstadia van de parasiet. Er zijn echter hoopgevende vooruitzichten. Zo werd in 2015 de mijlpaal bereikt van het eerste goedgekeurde malariavaccin in de geschiedenis. Dit vaccin, RTS,S, heeft echter beperkte effectiviteit. Vaccins gebaseerd op levend verzwakte sporozoïeten laten veel betere bescherming zien, maar daarvoor zijn nog verdere klinische trials nodig. Bloedstadiumvaccins zijn nog minder ver en beogen klinische symptomen en pathologie te verminderen. Vaccins gericht tegen seksuele stadia moeten de transmissie blokkeren en daarmee verspreiding van de parasiet in de populatie. Combinatie van deze vaccinbenaderingen biedt meerdere opties voor het uiteindelijk uitroeien van malaria. Voorlopig echter moet de Nederlandse reiziger zich gewoon houden aan het huidige advies van adequate chemoprofylaxe en muggenwerende maatregelen.