Gepubliceerd in:
2016 | OriginalPaper | Hoofdstuk
Hoofdstuk 6 Wanen bij ouderen
Auteurs : Anneke Drewel, Theo Hazelhof
Gepubliceerd in: Methodisch begeleiden van ouderen met gedragsproblemen
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Samenvatting
Een waan is een niet-corrigeerbare foute overtuiging die in strijd is met de werkelijkheid. De betrokkene ervaart deze als de absolute waarheid. De waan neemt vaak een centrale plaats in in de denkwereld van de oudere. Zijn denken schiet tekort in het corrigeren van de foute gedachten. Proberen zo iemand te overtuigen van het tegendeel heeft vaak een averechts effect; hij voelt zich miskend en gaat daardoor nog sterker aan zijn overtuiging vasthouden. In de praktijk blijkt echter dat ouderen met wanen vaak overtuigd blijven van de juistheid van die verkeerde opvattingen maar tegelijkertijd leren leven met deze belevingen. Met andere woorden: ze zijn zich ervan bewust dat andere mensen hun opvattingen onjuist vinden en camoufleren deze opvattingen vaak. Dit doen zij om zo normaal mogelijk over te komen. Vaak lijden deze ouderen dan ook onder de last van het feit dat ze met bijna niemand kunnen praten over wat hen bezighoudt. Wel kunnen zij praten met mensen die laten merken dat ze de denkwereld van de oudere met wanen respecteren. Er zijn verschillende soorten wanen:
-
schuld- of zondewaan: de oudere denkt dat hij vroeger een zonde begaan heeft en kan zelf geen vergeving vinden;
-
grootheidswaan: de overtuiging in een of ander opzicht buitengewoon belangrijk of van koninklijken bloede te zijn (terwijl dit niet waar is);
-
nihilistenwaan: de ontkenning van het bestaan van zichzelf;
-
armoedewaan: de overtuiging niets meer te bezitten;
-
hypochondrische waan: de vaste overtuiging te lijden aan een ernstige ongeneeslijke ziekte, terwijl dit niet klopt;
-
paranoïde waan: de overtuiging dat je achtervolgd wordt of dat je gedachten afgeluisterd worden;
-
jaloersheidswaan: de vaste overtuiging dat je partner vreemd gaat terwijl dat niet zo is;
-
erotische betrekkingswaan: de overtuiging dat een belangrijk of bekend persoon verliefd op je is (bijvoorbeeld een televisiepresentator).